ڊاڪٽر پروين موسيٰ جي فَنَ تي عالمن ۽ اديبن جا رايا
[b]- محمد ابراهيم جويو
[/b]
“سنڌي نثر جي صنفن جو اڀياس” جي سڄاڻ سهيڙيندڙ محترمه پروين موسيٰ نثر جي صنفن جي مطالعي لاءِ مختلف ماخذن مان مفيد مواد جمع ڪيو آهي، جو تفصيلي ۽ تسلي بخش آهي پاڻ محمد عثمان ڏيپلائي مرحوم جي قومي خدمت قلمي روايت جي پاسبان ۽ ڏيپلي شهر جي علمي ۽ ادبي قافلي جي حدي خوان آهي آئون سندس لاءِ دعاڳو آهيان ته هن نياڻيءَ لکڻ جي سفر ۾ رب پاڪ کيس ڪاميابيون ۽ ڪامرانيون عطا ڪري .
[b]- ڊاڪٽر نبي بخش بلوچ
[/b]
سنڌي ٻوليءَ جي تنقيدي ادب ۾ خواتين ليکڪائن جا چند نالا ملن ٿا انهن ۾ پروفيسر پروين جو نالو وڏي فخر سان پيش ڪري سگهجي ٿو، پروفيسر پروين تخليق ۽ تنقيد وارين صلاحيتن سان نوازيل آهي سندس ڪتاب سنڌي نثر جي صنفن جو اڀياس قابلِ، فخر ڪتاب ۽ تحسين لائق پروجيڪٽ آهي کيس سنڌي ٻولي ۽ ادب سان عشق آهي جنهن جو ثبوت سندس ڇپيل علمي ۽ ادبي ڪتاب آهن ۽ اهي ڪتاب جڏهن سنسڌي ادب سان دلچسپي رکندڙ مردن توڙي عورتن جي لائبريرين جي شيلفن ۾ سينگاريل هوندا، تڏهن هر ڪو ماڻهو پنهنجي گهر ۾ ڪتابن جي اهڙي انمول خزاني تي فخر به ڪندو ۽ ناز به.
[b]- ڊاڪٽر غلام علي الانا
[/b]
پروين موسيٰ ميمڻ جا HECمان منظور ٿيل ۽ ڇپيل ڪتاب ٻيو علمي ۽ ادبي ڪم ڏسي ڏاڍي سرهائي محسوس ڪيم، تحقيق ۽ تنقيد ۾ سندس ڪم بي مثال آهي مون کي خوشي آهي ته اسانجا استاد پڙهائڻ سان گڏ پاڻ پڙهڻ ۽ لکڻ جي ڪم کي به اولين ترجيع ڏيئي رهيا آهن هر پڙهيل ۽ لکيل لاءِ خاص طور استاد لاءِ ته لازمي آهي ته هو مطالعي ۽ مشاهدي سان پنهنجي قابليت وڌائي هن وقت پروين موسيٰ ميمڻ جي ڪتاب تي ٻه اکر لکندي مان کيس دلي مبارڪباد ٿو ڏيان.
[b]- مظهر الحق صديقي، (اڳوڻو) وائيس چانسلر،سنڌ يونيورسٽي
[/b]
پروين موسيٰ ميمڻ هڪ قابل ليکڪا ۽ جفا ڪش عورت ۽ پنهنجي استادانه فن جي ماهر آهي پروين موسيٰ تعليم ۽ ادب جي ميدانن ۾ نهايت وسنڀالي قلم هلايو آهي جنهن سان ٻنهي شعبن کي حقيقي تقويت ملي آهي هن جا ڪتاب لکڻيون سندس ڀاڱيداريءَ جي لاڀدائڪ هئڻ جون شاهد آهن، هن پنهنجي انداز بيان ۾ هر تحرير کي چونڊ گڻن سان متصف ڪيو آهي.
[b]- ڊاڪٽر شمس الدين عرساڻي
[/b]
پروين موسيٰ ميمڻ جديد تحقيق جي اصولن قانونن ۽ ضابطن جي پوئواري مطابق لکي ٿي هر موضوع کي هڪ مربوط ۽ منظم نموني سان پيش ڪرڻ جو فن ڄاڻي ٿي جنهن سان ڪيتريون ئي معلوماتي مقصدن جو پورائو ٿئي ٿو.
[b]- پروفيسر آفاق صديقي
[/b]
پروين موسيٰ ميمڻ پهريان تعليم ۽ پوءِ ادب جي حوالي سان گهڻي ڄاتل سڃاتل آهي. سڄاڻ، ساڃاهه وند، استاد ۽ اديب طور پاڻ مڃرايو آهي. اهو سندس ڀاڳ آهي جو ان خاندان ۽ شهر سان لاڳاپيل آهي جنهن جي مٽيءَ ۾ محنت ۽ عظمت جي مڻيا شامل آهي الله تعاليٰ کيس سندس علمي، ادبي، سماجي ۽ تدريسي خدمتن جو موقعو ايترو ته گهڻو ڏئي جو خود ڏيپلو هن جو نالو کڻي پنهنجي سڃاڻپ ايئن ڪرائي ته آئون اهو شهر آهيان جنهن ۾ پروين موسيٰ ميمڻ ڏيا ڏيا ٻاري ڏيپلي کي ڏيئن (علم جي جوت) جو شهر بڻائي ڇڏيو آهي.
[b]- سليم چنا
[/b]
فاضل ليکڪا/ مصنفه جيئن ته ذميوار، استاد شفيق والده آهي ۽ وڏي ڳالهه ته هڪ ذميوار شهري آهي سندس تصنيف ڪيل ڪتابن مان سندس ادب سان لگن اورچائي ۽ ڪميٽمينٽ بکي رهي آهي جنهنجو ثبوت اهو آهي جو سندس ڪتاب لاڳيتو شايع ٿيندا رهن ٿا. مون کي اميد آهي ته تحقيق جي صلاحيت رکندڙ هن مصنفه جو قلم تخليق ۽ تنقيد جي ميدان ۾ آئينده به وڌيڪ بهتر صورتن ۾ پنهنجي صلاحيتن جو اظها ر ڪندو رهندو.
[b]- ولي رام ولڀ
[/b]
ڏيپلي شهر جو تعليم، صحت، نوڪر شاهي، توڙي علم ۽ ادب ۾ خاص ڪردار آهي ڏيپلو جي ميمڻ برادري اڄ سنڌ جي نقشي ۾ خاص رتبو رکي ٿي، ڊاڪٽر پروين ميمڻ جو نالو به ان ڏسن ۾ نشانبر آهي هوءَ انهن عالمن ۾ ڳڻجي ئي جن ڊگريءَ جو مان مٿانهون رکندي لڳاتار تحقيق ۽ تصنيف ۾ پاڻ کي مشغول رکيو آهي سندس مطالعي ۽ تحرير جا موضوع خاص طور تحقيق، تنقيد، لطيفيات ۽ مضمون نگاري آهن سندس لکيل سنڌي لکت نهايت صاف سٿري ۽ شهري گدلاڻ کان پاڪ آهي، انهيءَ لاءِ لائق ليکڪا مبارڪباد جي حقدار آهي سندس لکيل ۽ ڇپيل ڪتاب سنڌي زبان جو مکيه سرمايو آهن جن ۾ عام پڙهندڙن کان وٺي وڏن اديبن ۽ عالمن جي ڄاڻ لاءِ وڏيءَ جاکوڙ سان ڳچ معلومات هڪ جاءِ تي گڏ ڪري ڏني وئي آهي.
[b]- ڊاڪٽر لاکو غلام محمد
[/b]
گذريل ڪافي سالن کان سنڌي ادب ۾ جيڪي خواتين ليکڪائون انتهائي محنت لگن ۽ جستجو سان سنڌي ادب جا گهڙاڀري رهيون آهن. محترمه پروين موسيٰ ميمڻ جو نانءُ انهن ۾ سڀني کان مٿانهون آهي، ٻين سنڌي ليکڪائن جي ڀيٽ ۾ پروين موسيٰ ميمڻ ان ڪري منفرد حيثيت رکي ٿي ته سندس ميدان تحقيق، ترتيب، ۽ تدوين آهي جڏهن ته ٻين سنڌي ليکڪائن جو لاڙو فڪشن ڏانهن آهي کيس پنهنجي علمي پورهئي تي ڪيترا انعام ۽ ايوارڊ پڻ ملي چڪا آهن جنهن مان اها ڳالهه چٽي ٿي بيهي ٿي ته، سندس علمي ۽ تحقيقي ڪم معياري ۽ وقت جي گهرجن موجب آهي.
[b]- يوسف سنڌي
[/b]
پروين موسيٰ هڪ جاکوڙي خاتون آهي سندس جاکوڙ ۽ اندر مان نڪتل اونهي جذبي هيٺ لکيل لکڻيون علم، ادب ۽ سکيا جي ميدان ۾ مستقل قدرن جون امين آهن.
[b]- حميد سنڌي
[/b]
ڀيڻ پروين موسيٰ ميمڻ جي ڪتاب وکر سو وهاءِ ۾ جيڪو مواد ڏنو آهي اهو ڪم هن تمام محنت ۽ ڪوشش سان ڪيو آهي شاگردن جي تعليم ۽ ادبي گهرجن کي نظر ۾ رکندي سندن سهولت لاءِ تمام گهڻو مواد هڪ جاءِ تي ڏنو ويو آهي سندس ڪوششون ساراهه لائق آهن اميد ته پاڻ ٻيا به اهڙا ڪتاب سنڌي ادب کي ڏينديون رهنديون.
[b]- ڊاڪٽر دل سومرو
[/b]
پروين ادب شناس ڪٽنب سان واسطو رکي ٿي گذريل پنجويهن سالن کان سنڌي ادب جي مختلف موضوعن تي لکندي پيئي اچي، سندس مڪمل ڪتاب دير سان ڇپجڻ شروع ٿيا سندس پهريون ڪتاب سنڌي ادب جو جائزو پڻ چٽا ڀيٽيءَ جي امتحان ۽ ڪميشن جي لاءِ پڙهندڙن ۾ مقبول ٿيو، هوءَ وڏي محبت محنت، عقيدت ۽ دلچسپيءَ سان ڪم ڪري ٿي رب پاڪ کيس حياتي ۽ تندرستي ڏئي، سنڌي علم ۽ ادب جي خدمت جي وڌيڪ توفيق ڏي.
[b]- الطاف شيخ
[/b]
محترمه پروين موسيٰ ميمڻ، جو ڪتاب لطيف شناسيءَ جي هڪ بنهه منفرد، نئين ۽ انوکي موضوع تي تيار ڪيل آهي جنهن ڏانهن اڳ ۾ شايدئي ڪنهن جو ڌيان ويو هجي سندس هن محنت سان شاهه جي شاعريءَ جو هڪ نئون رخ واضع ٿيو آهي.
[b]- ڊاڪٽر فهميده حسين
[/b]
پروين پنهنجي لکڻين جا ڏکيا ڏکيا موضوع چونڊي ٿي ۽ سندس لکڻين مان محسوس ٿئي ٿو ته هن کي شاهه لطيف سان خاص عقيدت آهي. هوءَ با همٿ ۽ ذهين عورت آهي. سندس هيترن ڪتابن لکڻ مان اندازو لڳائي سگهجي ٿو ته هوءَ ادب سان گهڻو چاهه رکندڙ ۽ محنتي آهي کيس خدا پاڪ ڪاميابيون عطا ڪري.
[b]- ڊاڪٽر انور افروز خواجه
[/b]
پروين موسيٰ پنهنجي تحرير ۽ گفتگو ۾ پرجوش نظر اچي ٿي هوءَ پنهنجي محنتن ۽ ڪوششن ۾ سنجيده آهي. سندس پيار جو پورهيو ۽ اهو علمي، ادبي، تخليقي ۽ تحقيقي ڪم جَسِ لهڻي اميد ته پڙهندڙ ،خاص طور شاگرد سندس ڪم مان گهڻو فائدو حاصل ڪندا.
[b]- مهتاب اڪبر راشدي
[/b]
پروين موسيٰ جا چند ڪتاب منهنجي نظر مان گذريا آهن هن واقعي تمام وڏي محنت ڪئي آهي الله پاڪ کيس لکڻ جي اڃان توفيق ڏي انشاءَ الله سندس هي املهه پورهيو ضرور قبول پوندو.
[b]- ماهتاب محبوب
[/b]
سانئڻ پروين جي علمي ڪم مان سندس ڳوڙهي مطالعي ۽ مشاهدي جي ڄاڻ پوي ٿي، ڪتاب سندس بهترين ساٿي رهيا آهن. سندس ڪافي ڪتاب ڇپجي چڪا آهن ته وڏي انگ ۾ ڪيترائي مضمون ۽ مقالا مختلف اخبارن ۽ رسالن ۾ پڻ شايع ٿي چڪا آهن هن مون کي پنهنجا ڪافي ڪتاب دهلي پوسٽ ڪري موڪليا آهن جيڪي پڙهي مون کي اندازو ٿئي ٿو ته جڏهن هن ايترا سوين صفحن جا ڪتاب لکيا آهن ته هن هزارين صفحا ضرور پڙهيا پڻ هوندا، مطلب ته سندس مطالعو واکاڻ جوڳو آهي سانئڻ ڊاڪٽر پروين کي مبارڪون هجن جنهن نور نچوئي سنڌي ادب کي پنهنجي ڪتابن جي صورت ۾ سهڻيون سوغاتون ڏنيون آهن کيس جَسِ هجي ۽ اڃان به هوءَ انهن راهن کي روشن رکندي.
[b]- وينا شرنگي
[/b]
جهڙي سونهن سچائيءَ ۽ سادگيءَ ۾ هوندي آهي اهڙي سونهن دنيا ۾ ٻيو ڪٿي به موجود ناهي مون کي به اهڙن ماڻهن سان ملي دلي خوشي ٿيندي آهي جن جو وجود سچائي ۽ سادگيءَ جو اهڃاڻ هجي ادي پروين موسيٰ ميمڻ پڻ اهڙي شخصيت جي مالڪ آهي جنهن جو حسن سندس سادگيءَ مان جلوه گر ٿيندو آهي. نياز نوڙت سان ڀرپور سندس پر خلوص وجود سچ پچ ان جهڪيل وڻ مثل محسوس ٿيندو آهي جنهن جو جهڪاءُ گلدائڪ هجڻ جي نشاني هوندو آهي، بلڪل ساڳي طرح سندس لکڻي به پاڻ وانگر سادي، سولي، سٻاجهي ۽ سڀاويڪ آهي جنهن کي سولائيءَ سان پڙهي، سمجهي ان مان لاڀ پرائي سگهجي ٿو. هن ڪتاب ۾ آيل ڪردارن جي فن تي ليکڪا هڪ ذميوار محقق وانگر پنهنجي قلم سان لکيو آهي جو اسان جي اديبن ۽ عالمن جي ڪيل پورهئي کي هن پنهنجي قلم سان امر ڪري ڇڏيو آهي انهيءَ صف ۾ مون کي پڻ بيهاري سچ پچ ته ادي پروين کي مان بخشيو آهي.
[b]- ماهين هيسباڻي
[/b]
ڊاڪٽر پروين موسيٰ ميمڻ سنڌي ادب جي شاگردن لاءِ هڪ منفرد عنوان، “سنڌي ادب تحقيقي ۽ تنقيدي مطالعو” سان نئين سر تحقيق ڪري سنڌي ادب جي تاريخ جو ڪتاب ترتيب ڏيئي ڄڻ ته سنڌي ادب جي سمنڊ کي ڪوزي ۾ سهيڙيو آهي نئون دور تحقيق ۽ تنقيد جو آهي ڊاڪٽر پروين موسيٰ ميمڻ جديد دور جي تحقيقي ۽ تنقيدي پهلوئن وارن تقاضائن کي پڻ سامهون رکيو آهي. اهو ادبي تاريخ نويسيءَ ۾ هڪ وقتائتو ۽ اڳڀرو قدم آهي مان سندس انهيءَ ڪم تي کين تمام گهڻيون واڌايون ڏيان ٿي. هن ڪتاب جي هلندڙ وقت ۾ وڏي گهرج هئي.
[b] - ڊاڪٽر عابده گهانگهرو
[/b]
اسان وٽ ليکڪ ۽ شاعر ته تمام گهڻا ڏسڻ ۾ ايندا پر انهن ۾ محققن جو انگ تمام ٿورو آهي ساڳيءَ ريت محققن ۾ وري عورتن جو تمام تعداد گهٽ آهي ان گهٽ ڳاڻيٽي ۾ پروفيسر ڊاڪٽر پروين موسيٰ ميمڻ به شامل آهي. تحقيق جي ڪم لاءِ محقق کي گهڻين تڪليفن مان گذرڻو ٿو پوي سو ڊاڪٽر پروين موسيٰ ميمڻ صاحبه انهن اڻانگن مرحلن مان گذري پنهنجو ڪم جاري رکندي پئي اچي. هوءَ مسلسل ڪم ۾ جنبيل ڏسڻ ۾ اچي ٿي پي ايڇ ڊي ڪرڻ کان اڳ ۾ ئي سندس مختلف ڪتاب ملن ٿا. پنهنجو آرام ڦٽائي تڪليفون سهي سنڌي ٻولي ۽ سنڌي ادب لاءِ ايترو ته ڪم ڪري هن هڪ وڏو جهاد ڪيو آهي.
[b]- ڊاڪٽر ڪمال ڄامڙو
[/b]
پروين موسيٰ ميمڻ جي ڪتابن تي سرسري نظر وجهڻ سان ئي مون کي معلوم ٿيو ته هوءَ تمام محنت، توجهه ڪوشش ۽ دل سان ڪم ڪرڻ جي عادي آهي جو اڄڪلهه جي ماحول ۾ يقيناً واکاڻ جوڳو ڪم آهي سندس ڪتاب موضوع ۽ پيشڪش جي لحاظ کان بي مثال آهن جن جو اردو ٻوليءَ ۾ ترجمو ٿيڻ گهرجي.
[b]- سيد مظهر جميل[/b]