ڏاهپ / اخلاقيات

گھڙي پل

گارفيلڊ ڪنگ جي لکيل ڪتاب Just a Moment جو سنڌي ترجمو ڊاڪٽر اي ڪي پنجواڻي ڪيو آھي.
ھي ڪتاب ھڪ سئو مختصر نثري ٽڪرن جو ڳٽڪو آھي جيڪي سڀ جو سڀ امن ۽ آشتي، زندگيءَ کي سڪون ۽ شانت ڀريو رکڻ لاءِ اھم آھن. شيام ڪمار لکي ٿو:
”هيءَ ”ويچارن مـُـٺ“ اڄوڪي مشيني دور جي گڙگڙاهٽ ۽ من مٿان ڪام، ڪروڌ، لوڀ، موهه ۽ اهنڪار جي چڙهيل ڪـٽُ جي انيڪ تهن هيٺ رهندڙ انسان کي، گھڻي ڀاڱي، شانتي ۽ سڪون ميسر ڪرڻ جو سبب بڻجي سگھي ٿي.“
Title Cover of book گھڙي پل

95- سوچ جهڙو نه ڪو هٿيار

انسان جو وڏي ۾ وڏو هٿيار سندس سوچڻ جي صلاحيت آهي. اسان دنيا ۾ ايٽمي، ڪيميائي ۽ حياتياتي تباهه ڪاريون ٻڌي ڏسي رهيا آهيون. ڪرڪيٽ جي بال جيترو نيوڪليئر گولو پوري شهر کي تباهه ڪري سگهي ٿو. اڃان به پوري ملڪ کي تباهه ڪري سگهي ٿو.
هي ايٽم بم۽ وسيع تر تباهي ڦهلائيندڙ هٿيار ڪنهن ٺاهيا؟ انهيءَ انسان جي ”ذهن“ وڌيڪ طاقتور ڪير آهي، خالق يا تخليق؟ دراصل پيدا ڪرڻ واري کي وڏي سگهه آهي. ڪجهه ماڻهن جو خيال آهي ته سوچ هلاڪت خيز نيو ڪليئر هٿيارن کان وڌيڪ طاقتور آهي. اسان کي ويچارڻ گهرجي ته خرابي آخر ڪنهن ۾آهي. اسان سوچ واري سگهه کي پنهنجي بهتري ۽ ٻين جي ڀلائيءَ لاءِ ڇو استعمال نه ٿا ڪري سگهون؟ ڳالهه اها آهي ته اسان ان قوت کي وساري ويٺا آهيون ۽ ٻئي ڳالهه ته قوت کي چڱائي لاءِ استعمال ڪرڻ ۽ چڱيءَ ريت ورتائڻ کان به ڄڻ محروم ٿي ويا آهيون.
اسان وري ان ئي نقطي تي موٽي اچون ٿا ته، اسان اهو وساري ڇڏيو آهي ته اسان سڀ آتما آهيون ۽ ان خام خيال ۾ مبتلا آهيون ته اسان رڳو جسم آهيون ۽ ان طرح اسان پاڻ کي صرف ان مادي حيثيت تائين محدود ڪري رکيو آهي. بهرحال زندگي جسماني حد تائين محدود ناهي. مثال طور منهنجي سوچ، ياداشت، فيصلي ڪرڻ جي سگهه تجويز راءِ سکڻ جي صلاحيت ۽ گهڻيون ئي ٻيون شيون آهن، جيڪي رڳو جسم سبب ڪونه آهن. ڇا جسم کي سوچڻ ۽ فيصلي ڪرڻ جي صلاحيت آهي؟ ۽ جسم جي ڪهڙي حصي کي ياد رکڻ ۽ فيصلي ڪرڻ جي صلاحيت آهي؟ ڇا ٽنگ، ٺوٺ يا نڪ؟ نه اها آتما آهي جيڪا اهي سڀ ڪم ڪري ٿي.