ٻارن کي بنيادي تعليم مادري ٻولي ۾ ڏيڻ گهرجي
منهنجي خيال م اسان جي اڪثريت پنهنجي ٻولي بجاءِ ٻين ٻولين کي وڌيڪ اهميت ڏني آهي، هر ٻولي ڪارائتي آهي پر اسان کي پنهنجي مادري زبان سان وڌيڪ انسيت هجڻ گهرجي، ڇو تـ اها ٻولي اسان پنهنجي ماءِ جي جهولي ۾ ۽ سندس لولي ۾ ٻڌندا ۽ ان مان سکندا آهيون. ان ڪري ضروري آهي تـ اسان پنهنجي شاگردن ۽ ٻارن کي گهٽ ۾ گهٽ بنيادي تعليم پنهنجي مادري ٻولي ۾ ڏيون تـ جيئن هو آساني سان شين کي سمجهي سگهن. ٻيون ٻوليون تـ ٻار پڙهي ٿو، پر انهن ۾ سندس تخليقي صلاحيتون ايتريون نروار نٿيون ٿين، جيتريون پنهنجي مادري ٻولي ۾ ٿين ٿيون. دنيا ۾ انهن قومن ئي ترقي ڪئي آهي، جيڪي پنهنجي تعليم مادري ٻولي وسيلي ڏين ٿا. چين جو ملڪ ان جو وڏو مثال آهي.
اسان وٽ جيڪي سنڌي ڪجهه پئسي ڏوڪڙ وارا ٿيا، تـ اهي ٻهراڙيون ڇڏي اچي شهرن ۾ رهيا، اتي پنهنجي ٻارن کي وڏن خانگي اسڪولن ۾ داخلا وٺي ڏنن. نتيجي ۾ جيڪو ٻار ڳوٺ ۾ پنهنجي ٻولي ڳالهائيندو هو، سو شهر ۾ اچي پنهنجي ٻولي وساري شهري بابو ٿي ويو. ڇو تـ وڏن شهرن جا اڪثر خانگي اسڪول سنڌي نٿا پڙهائين. جيڪو نـ رڳو هڪ بيڪار عمل آهي پر وڏو ڏوهـ پڻ آهي. شهرن ۾ رهندڙ سنڌي ماڻهن کان اسان جي ڳوٺن ۾ رهندڙ هارين ۽ پورهيتن پنهنجي ٻولي جو بچاءِ ڪيو آهي، جو هو ان کي ڳالهائين ٿا، لکن ٿا، پڙهن ٿا ۽ پنهنجي ٻولي سان پيار ڪن ٿا.
انهي ڪري اسان سڀني کي پنهنجي ٻارن کي لازمي طور تي پنهنجي سنڌي ٻولي ۾ تعليم ڏيارڻ گهرجي. اسڪولن ۽ ڪاليجن ۾ سنڌي مضمون لکڻ، سنڌي خطاطي، ڪهاڻي لکڻ، سنڌي ۾ تقريرون ڪرڻ، گيت ۽ بيت ٻڌائڻ جا مقابلا ڪرايا وڃن تـ جيئن شاگردن ۾ پنهنجي ٻولي لاءِ چاهـ پيدا ٿئي، جيڪڏهن اسان پنهنجي ٻولي جو قدر نـ ڪيو تـ اهو بـ اسان جي تباهي جو هڪ وڏو سبب هوندو.
( هي ليک عبرت مئگزين جي نومبر 2007 واري شماري ۾ شايع ٿيو).