تعليم ۾ نصابي ۽ ھم نصابي سرگرمين جي اھميت
ھاڻي جيڪڏھن ان کي نصابي حوالي سان ڏسنداسين تـ منھنجي خيال ۾ ھيٺيون ڪجھ سرگرميون ڪرائي اسان تعليمي عمل ۾ شاگردن جي دلچسپي وڌائي سگھون ٿا. ڇو تـ تعليم ھاڻي چائلڊ سينٽرڊ آھي. ان ڪري شاگردن جي شموليت وڌ کان وڌ ھئڻ ضروري آھي.
• ڪنھن کي ٽاپڪ کي سمجھائڻ کان پھرين شاگردن کان ان بابت پڇجي تـ ڇا توھان ان بابت اڳ ۾ ٻڌو يا پڙھيو آھي؟ ان سان بـ ڪجھ شاگرد جواب ڏيڻ شروع ڪندا ۽ ان بابت سوچيندا.
• شاگردن کي گروپن جي صورت ۾ ورھائي، انھن جا پاڻ ۾ بحث ڪرايا وڃن ۽ انھن گروپن جي وچ ۾ سوالن جوابن جا مقابلا بـ ڪرائي سگھن ٿا. ان سان بـ ٻار دلچسپي وٺندا.
• شاگردن کي مختلف اسائينمينٽس ڏنيون وڃن جيڪي ھو مڪمل ڪري پوءِ ڪلاس ۾ ٻين جي سامھون پيش ڪن.
• شاگردن کان مختلف نصابي ٽاپڪس تي پريزنٽيشنز ورتيون وڃن تـ جيئن انھن جي اعتماد ۾ اضافو ٿئي.
• شافردن کان مختلف چارٽ ۽ تصويرون ٺھرايون وڃن.
• اسڪولن ۾ موجود تجربيگاھن کي فنڪشنل ڪيو وڃي، جتي شاگردن کي تجربا ڪري مختلف ٽاپڪس سمجھايا وڃن. ان سان سندن سائنسي سوچ ۾ بـ اضافو ٿيندو ۽ سندن مشاھدي جي سگھ ۾ بـ واڌارو ٿيندو.
• اسان وٽ عام طور تي غير نصابي سرگرمين کي تمام گھٽ اھميت ڏني ويندي. حقيقت ۾ ڏٺو وڃي ڪنھن جي بـ شخصيت ٺاھڻ ۽ تربيت لاءِ نصابي ۽ عير نصابي سرگرمين جي اھميت برابر آھي.
• اسان ھيٺيون ڪجھ ھم نصابي سرگرميون ڪرائي شاگردن جي ذھني توڙي جسماني تربيت ڪري سگھون ٿا.
• شاگردن ۾ تقريري مقابلا ڪرايا وڃن، ان سان گڏ سوالن جوابن ۽ بيت بازي جا بـ مقابلا ڪرايا وڃن.
• گيت ڳائڻ، تصويرون ٺاھڻ، لطيفا ٻڌائڻ جا بـ مقابلا ڪرايا وڃن.
• لائيبرري ۾ ڪتاب پڙھڻ جي عادت وجھجي، ان لاءِ ضروري آھي تـ اسڪولن ۾ موجود لائيبررين کي آباد ڪجي ۽ جتي لائيبرريون ناھن، اتي ڪوشش ڪري قائم ڪيون وڃن. ان سان شاگرد ڪتاب دوست ٿيندو.
• مختلف راندين جا مقابلا ڪرايا وڃن. ھر ڪلاس جو روز ھڪ ڪلاس راندين جو ھجن گھرجي. ان سان شاگرد جسماني طور تندرست ٿيندا. ظاھر آھي جسماني طور تندرست ھوندا تـ ذھني ۽ نفسياتي طور بـ تندرست ھوندا ۽ ڪافي بيمارين کان بـ بچي پوندا.
• تعليمي ادارن ۾ مختلف ڏھاڙا ملھايا وڃن، جيئن لطيف ڊي، اقبال ڊي، جشن آزادي، ٻارن جو ڏينھن، استادن جو ڏينھن وغيرھ. اھي ڏينھن ملھائڻ سان بـ شاگردن جي ڄاڻ سان گڏ اعتماد ۾ بـ اضافو ٿيندو. ھاڻي ڪافي ادارن ۾ اھا سٺي روايت پئي آھي تـ ھو اھي ڏينھن ھر سال ملھائين ٿا.
اھي منھنجي ذھن ۾ ايندڙ ڪجھ سرگرميون آھن، يقينن اھي طرح ٻيون بـ ڪافي سرگرميون ٿي سگھن ٿيون، جن کي عملي طور ڪم آڻي اسان بااعتماد ۽ ڪارائتا انسان پيدا ڪري سگھون ٿا. ھن ڳالھين کي بحث ھيٺ آڻڻ جو مقصد رڳو اھو ھو تـ ھن سڄي تعليمي عمل ۾ شاگردن کي شامل ڪجي. اھي شاگرد ئي اسان جو مستقبل آھن.
(ھي ليک روزاني سنڌ ايڪسپريس اخبار جي سنڊي ميگ ۾ 26 آگسٽ 2018 تي شايع ٿيو).