• آريا قوم جي پسمنظر ۾
ڪتاب ’جنت السنڌ‘ جو مصنف مھاڀارت ۽ رامائڻ جي حوالي سان لکي ٿو ته اجوڌيا ائوڌ (ڪوشل) جي تختگاھ جو باني اڪشواڪ راجا هو. هن راجا جي خاندان مان راجا دسرٿ (شجري وارو) کي ٽن راڻين مان چار پٽ هئا. سندس ننڍي راڻي ڪيڪئي، ڪيڪھ ديس، سنڌ جي راجڪماري ھئي. جنھن جي بطن مان راجا ڀرت نالي پٽ ڄائو جو ڪيڪھ ديس (يعني ستلج ۽ راوي کان وٺي جوڌپور ۽ ديرھ جات تائين) تي حڪومت ڪندو ھو. پاڻ ھستناپور جي زبردست سلطنت جو باني ھو ۽ مھا ڀارت يا ڀارت ورش سندس سلطنت جو نالو هو.
جيئن ته راجا دسرٿ کان پوءِ راڻي ڪيڪئي پنھنجي پٽ ڀرت کي ولي عھد ڪيو ۽ دسرٿ جي وڏي پٽ رامچندر کي چوڏھن ورھيه جلاوطن ڪيو. رامچندر، ترھوت جي راجا جي ڌيءَ سيتا سان شادي ڪئي، جنھن کي لنڪا جو راجا ’راوڻ‘ رامچندر جي غير موجودگي ۾ ڀڄائي کڻي ويو. بعد ۾ رامچندر ۽ سندس ڀاءَ لڇمڻ دکن جي راجا سڱريو جي مدد سان راوڻ کي قتل ڪري سيتا ھٿ ڪئي ۽ چوڏھن سال جلا وطني ڪاٽي پوءِ اجوڌيا جي تخت تي وري اچي حڪومت ڪئي.
آرين جي چندر-ونسي ۽ سورج-ونسي نسل جو ۽ ڪن ٻين جو اولاد، پاڻ کي راجپوت سڏائيندو ھو. جڏھن ته برھمڻ کين، راجپتر يعني راجائن جو اولاد سڏيندا ھيا.