لوڪ ادب، لساني ۽ ادبي تحقيق

نـاهـيـــون (تاريخ جي آئيني ۾)

ناهيون سنڌ جي هڪ ذات، برادري يا قبيلو آهي۔ محترم غلام مصطفى ناهيون صاحب جو لکيل ڪتاب ناهيون (تاريخ جي آئيني ۾) به ان ئي ذات بابت آهي، جيڪو اوهان اڳيان پيش آهي۔
هي ڪتاب ڏاهپ پبليڪيشن لاڙڪاڻو پاران ڇپايو ويو آهي۔ اسان ٿورائتا آهيون سنڌ سلامت جي مانواري ميمبر ۽ ڏاهپ پبليڪيشن جي سرواڻ سائين رياضت ٻرڙو صاحب جا، جنهن هن ڪتاب جي ڪمپوز ٿيل ڪاپي سنڌ سلامت تي پڙهڻ لاء موڪلي ڏني آهي۔
Title Cover of book نـاهـيـــون  (تاريخ جي آئيني ۾)

• ڳوٺ راول ناهيون

ديھ آبڙي، تپو ٽنڊوڄام، تعقله ۽ ضلع حيدرآباد ۽ هاڻوڪي کيسانه موريءَ کان ڏکڻ اولھ طرف ڳوٺ راول ناهيون، اٽڪل ستن گهرن ۽ پنجاھ کن جي آدمشماريءَ تي مشتمل، هڪ ننڍڙو پر وسندڙ ڳوٺڙو آهي. هن ڳوٺ کي عرف عام ۾ ”وسيئن وارو ڳوٺ“ به سڏجي ٿو. هن ڳوٺ تي اهو نالو ان ڪري پيو جو مدد خان پٺاڻ جي ڪاھ ڪري، ناهين جو دڙي وارو ڳوٺ ڦٽڻ کان پوءِ، ناهين جو چڱو خاصو ۽ وسندڙ راڄ ھتي هو.
ڳوٺ ۾ خواندگيءَ جي شرح، نهايت گهٽ آهي. خانگي يا سرڪاري نوڪرين سان واسطو رکندڙن جو تعداد به نه هئڻ برابر آهي. اڪثر ماڻهن جي روزگار جو ذريعو کيتي ٻاڙي، وڻج واپار، مال ڌارڻ يا مزدوري ۽ ٽرانسپورٽ آهي. ڪن ٿورن وٽ پنهنجي ٻني ٻارو پڻ آهي. ماڻهو مڇي ماني وارا، مڙسيلا ۽ راڄوڻا آهن.
هي ڳوٺ سنڌ جي اهڙن ڳوٺن مان ھڪ آهي جيڪي پراڻا آهن ۽ جن ڳوٺن لاءِ سرڪاري زمين ڏنل آهي. يعني شروعاتي سروي ۾ ئي ڳوٺ نقشي ۾ ڏيکاريل آهي. ان طرح حيدرآباد ضلعي ۽ تر جي پراڻن ڳوٺن مان هڪ آهي. ڳوٺ لاءِ، سرڪار طرفان ۱۹۸۵ع کان بجلي، گئس، پڪو رستو ۽ اسڪول جون سھوليتون موجود آھن.
هن ڳوٺ ۾ وڏيرو راول، پرتو، لاڪو ۽ گاگو چڱمڙسي ۽ راڄ پرستي ۾ سٺا ناليرا مڙس ٿي گذريا آهن.

مختصر شجرو:
ٻه ڀائر گاگو (اول) ۽ قاسم (اول). گاگو کي ٽي پٽ: راول، قاسم (ٻيو) ۽ صديق. قاسم(اول) غير شادي شده وفات ڪري ويو. راول کي پٽ: امير. قاسم جو (ٻيو) پٽ: هادي بخش. صديق جا پٽ: سومار، صاحبڏنو، گاگو (ٻيو) رياض علي، نياز علي ۽ ربو.
ساڳي ڳوٺ ۾ ٻيو گهراڻو جمعون جنهن جا ٽي پٽ: خدو، جڙيو ۽ ڏنو.
خدوءَ جا پٽ: جمعون، الله ورايو، محمد بچل ۽ منظور. جڙيو جا پٽ: الله ڏنو، ممتاز ۽ ڪالو.