لوڪ ادب، لساني ۽ ادبي تحقيق

نـاهـيـــون (تاريخ جي آئيني ۾)

ناهيون سنڌ جي هڪ ذات، برادري يا قبيلو آهي۔ محترم غلام مصطفى ناهيون صاحب جو لکيل ڪتاب ناهيون (تاريخ جي آئيني ۾) به ان ئي ذات بابت آهي، جيڪو اوهان اڳيان پيش آهي۔
هي ڪتاب ڏاهپ پبليڪيشن لاڙڪاڻو پاران ڇپايو ويو آهي۔ اسان ٿورائتا آهيون سنڌ سلامت جي مانواري ميمبر ۽ ڏاهپ پبليڪيشن جي سرواڻ سائين رياضت ٻرڙو صاحب جا، جنهن هن ڪتاب جي ڪمپوز ٿيل ڪاپي سنڌ سلامت تي پڙهڻ لاء موڪلي ڏني آهي۔
Title Cover of book نـاهـيـــون (تاريخ جي آئيني ۾)

• ناھيون ذات سومرا دؤر کان سمان دؤر تائين

تاريخ سنڌ-٣ بحواله چچنامه موجب ته چوٿين ھجري ۽ ڏھين عيسوي صديءَ ۾ خليفي مامون عباسي جي خلافت وقت، سومرا ’سامره‘ مان لڏي اچي سنڌ ۾ رھڻ لڳا ۽ سندن پھريون اڏايل شھر محمد طور، الور جي نزديڪ ديرڪ پرڳڻي ۾ درياءَ جي ڪپ تي ھو. الور شھر ڦٽڻ وقت، جڏھن درياءَ پنھنجو سمورو وھڪرو (وچ سنڌ خواه لاڙ مان) مٽائي ويو، تڏھن محمد طور شھر جيڪو پڻ درياءَ جي ڪناري تي ھو، ڦٽي ويو. پوءِ سومرن جو وڏو انداز اتان لڏي، سمن سان گڏ سمان قوم جي قديم شھر ’ساموئي‘ ۾ اچي رھيا، جيڪو مڪلي ٽڪريءَ جي دامن ۾، ھاڻوڪي ٺٽي شھر کان ڏکڻ طرف، ٽن ميلن جي مفاصلي تي آھي.
تاريخ سنڌ-٣ جي مصنف مطابق ته فيروز شاھ تغلق جي وفات کان پوءِ سندس پويان پاڻ ۾ وڙھڻ ۽ گھرو جھيڙن ۾ مشغول رھيا، جنھنڪري جيئن ھندستان جا ٻيا، پرڳڻا سندن ھٿن مان نڪري ويا، تيئن سنڌ ملڪ به سندن زيردستيءَ کان نڪري ويو. سنڌ جي جدا جدا ٽڪرن تي جدا جدا قومن جا سردار پنھنجو پنھنجو حڪم ھلائڻ لڳا، پر انھن سڀني قومن ۾ سومرن جي قوم وڌيڪ طاقتور ھئي. سومرن پنھنجي حڪومت سنڌ جي ڏاکڻين ڀاڱي کان فتح ڪرڻ شروع ڪئي.