بِيبِي نِرمَل
هَيڊِ مِسِٽِريسِ جِي ڳالهه ٻُڌِي چيائين؛ ”سَرِ مُنهنجَو فَرضُ آهي، ته جيڪو ڪلاس مِلَي، اُنَ تي راضِي رهان ۽ ٻارن کي دل سان پڙهايان، نَوڪِرِي مُنهنجِي رَوزِي آهي، ايمانداريءَ سان نه ڪَندِيَس، ته ضَميرُ مَلامَتَ ڪندو.“
سندس ڳالهه وڻِي، چَيُمِ؛ ”ضَميرُ تڏهن مَلامَتَ ڪندو، جڏهن اَحساسُ هوندو، اَڄُڪَلَهه اَڪثريتَ ذميواريءَ کي محسوس نه ٿِي ڪري، نه ئِي هر ڪنهن وٽ فَرضَ کي سمجھڻ جو فَهمُ آهي.“
ٻِئَي اِسڪُولَ جَي مُعائنَي دؤران ڪلاس کان غير حاضر، استاد جا دَلِيلَ ياد اچڻ لڳا، چَئَي پيو؛ ”سائين آئون اِسڪُولَ ۾ موجود هُيُسِ، پِيريَڊُ جو بَيلُ لڳڻ وقت مهمانُ اچي ويو، ان ڪري ڪلاس ۾ نه اچي سَگھيُسِ. اتفاق سان ڪلاسُ نه ٿيو ته ڪهڙو ڀونچال اَچِي ويندو، ٻارن هِڪُ پِيريَڊُ نه پڙهيو، ته ڇا ٿِي پيو..!“
هَيڊِ مِسِٽِريسِ پاران بِيبِي نِرمَل جِي تَعريفَ، سندس ذميواريءَ سان ڪَمِٽِمَينِٽِ، ڳالهائڻ جَي انداز ۽ اخلاق بيحد متاثر ڪيو. سڀيئي ڪلاسَ وِزِٽِ ڪري آفيس ۾ ويٺاسين، رِسَيسِ دؤران ڪجھ ٽيچرس ميڊم جي آفيس ۾ آيون، هُوءَ به اُنَهنِ ۾ شامل هُئِي، ساڻَنِ تعليم جَي بَهتريءَ سان گڏ، ذاتي حوالي سان به گُفتَگُو ٿِي. بِيبِي نِرمَل سان ڪِيُوٽِ ۽ اَيڪِٽِوِ، ننڍڙِي ڌيءَ به ساڻُ هُئِي، پُڇَڻَ تي ٻُڌايائين، کَيسِ ٻِنِ نِياڻِيُنِ جو اولاد آهي، سندس گھرُ اِسڪُولَ کي ويجھو آهي.
بِيبِي نِرمَل جَي مِزاجَ مَوهَي وِڌو، دل چاهيو ته ساڻس الاهي ڳالهيون ڪريان، سندس ننڍڙيءَ جا ٻاتا ٻَولَ ٻُڌان، پر سرڪاري حيثيت کي نظر ۾ رَکندَي، ميڊم سان اِسڪُولَ جَي انتظامي ۽ تعليمي معاملن تي ڳالهائَي، ٽِيمِ سان گڏ، پنهنجي آفيس اچي وَيُسِ. سُپِرِنِٽَينڊَنٽُ غَورِي صاحب فائيلَ اڳيان رکي ويو، اَڪائوٽَنٽُ مالِي معاملات ڊِسِڪَسِ ڪري، هدايات وَٺِي پَنهنجَي ڪم سان وَڃِي لڳو. اَڪيلَو ٿِيُسِ ته مَحسُوسُ ڪَيُمِ، مُنهنجَو رُوحُ اڃا اِسڪُولَ ۾ اَٽڪِيَل آهي، بِيبِي نِرمَل جَي ڪلاس ۾ وَڃڻُ، سندس هَيڊِ مِسِٽِريسِ جِي آفيس ۾ اچڻ ۽ واٽر ڪُولرَ ڀرسان گاڏيءَ ۾ ويهڻ، جتي بِيبِي نِرمَل ننڍڙيءَ کي پاڻي پِيارِيندَي نظر آئِي، سَڀُ مَنِظَرَ اَکيُنِ اڳيان ڦِرَڻَ لڳا. اهڙي ڇِڪَ هر عورت ۾ ناهي هُوندِي، روز ڪَيتِريُنِ مايُنِ سان مُکا مَيلُ ٿيندو رَهَي ٿو، مُنهنجَي نوڪِريءَ جِي نوعِيَتَ اهڙي آهي.
بِيبِي نِرمَل جو رَوَيو، اخلاقي رَمزَ نه ٿِي وِسرَي...، سوچيان ٿو اِهو اخلاقي حوالَي سان بهتر ناهَي، آئون تعليم کاتَي جو آفِيسرُ آهيان، ڪيترا ئِي مُلازمَ آهن، ڪنهن کي ياد ڪَندُسِ، ڪنهن لاءِ پُورَ پَچائيندُسِ، اِيئَن ڪرڻ سان فَرضَنِ ۾ ڪَوتاهِيءَ جو اِمڪانُ آهي. اِنَ ڪري اِرادَتَنِ بِيبِي نِرمَل کي وِسارڻُ چاهيُمِ، ۽ ڪجھ هفتن ۾ کيس دل تان لاهَي ڇَڏيُمِ.
جلديءَ ۾ ئِي پِرومَوشَنُ ٿيو، پوسٽنگ ٻئي ضلعي ۾ ٿِي وَيئي، وَقتُ پَنهنجِي رفتار سان هلندو رهيو، ڪجھ سالن تائين ٻَٽنِ ضلعن ۾، ڊِسٽِرڪِٽ آفِيسرُ رهڻ کان پوءِ، اڃا به مَٿئَين گِرَيڊَ ۾ ترقي ماڻَي، ڊائريڪٽر بڻجي وَيُسِ. اِنٽَرِڪامِ تي پَرسِنَل اَسِسٽَنٽَ چيو؛ ”سَرِ آپا تَسنِيمِ اوهان سان ملڻ چاهَي ٿِي.“
ياد نه آيو ڪهڙي آپا تَسنِيمِ..! پي اي کي چَيُمِ؛ ”کيس اندر اُماڻيو.“
آپا کي ڏِسِي سُڃاڻَي وَرتُمِ، تَسنِيمِ اُها هَيڊِ مِسِٽِريسِ هُئِي، جنهن بِيبِي نِرمَل جو تعارف ڪرايو هو، سندس هٿن ۾ رٽائرمينٽ جَي ڪاغذنِ وارو فائيلُ هُيو. کَيسِ خَيرَ سان سَروِسِ پُورِي ڪرڻ جِي مبارڪ چَيَمِ، ساڻَسِ حالِي اَحوالِي ٿِيُسِ، ڪاغذن تي ڪارروائِي ڪرائَي ڏِنِي مانس، وَيندَي وَيندَي کانئُسِ بِيبِي نِرمَل بابت پُڇيُمِ، ٻُڌايائِين؛ ”نِرمَل مون کان هَيڊِ مِسِٽِريسِ جِي چارج وَرتِي آهي، سندس ساڳيو دل لڳيءَ سان پڙهائڻ جو سلسلو جارِي آ، وقت جِي پابند ۽ اِيمانداريءَ سان ڊِيُوٽِي ڏِيَڻَ جِي اَڄُ به قائل آهي، پر سندس گھروارَي جو اِنِتقالُ ٿيڻ ڪري، پريشانُ رهڻ لَڳِي آ.“
اِها خَبَرَ ٻُڌِي اَفسَوسُ ٿِيو، آپا وَيئِي هَلِي، ذهن تي ٻه سالَ اَڳُ، زالَ گذارَي وَڃڻَ کان پوءِ جو، وايَومَنڊَلُ ڦِرڻَ لڳو. ڪيئن نه هِڪَ فَردَ جَي وفات سان سڀ رشتا، ناتا، رَوَيا ۽ ماحولُ تَبدِيلَ ٿِي وڃي ٿو. گھرواريءَ جَي انتقال جو بيحد ڏک ٿِيو، وقت سان زخم ڀرجڻ لڳا، سندس مَٽُ مِلَڻُ ناممڪن هُيو، هُوءَ مون کي نَنڍَي ٻارَ جِيان سَنڀالِيندِي هُئِي، ٻِي ڪا عورت اِهڙِي زالَ ٿِي سَگَھندِي؟ ذَهنُ مَڃڻَ لاءِ تِيارُ نه هُيو.
گھرواريءَ جَي وفات کان پوءِ، نُنهُن ۽ نَنڍِي نِياڻِي، وَسَ آهَرِ خِيالُ رَکندِيُون رَهيُون، مُنهنجَي شادِي شُده نِياڻيُنِ جو رايو هُئو، ته آئون اڃا ٽَيوَنجاههُ سالَنِ جو آهيان، مون کي ٻِين شادي ضرور ڪرڻ گُھرجَي. خِيالُ مُنهنجو به اِهو ئِي هُيو، مان ته پندرنهن سال اَڳُ، گھرواريءَ جَي حياتيءَ ۾ ئِي، ”نِرمَلا“ سان شادي ڪرڻ جو رُڳَو سوچيو نه هو، پر امان بابا کي راضي ڪري، نِرمَلا جَي گھر وٺي ويو هُيُسِ، سندس رِشِتو گُھرَڻَ لاءِ.
نِياڻيُون شاديءَ لاءِ چَوَندِيُون رَهِيُون، آئون به رِشِتَي جِي تلاش ۾ هُيُسِ، بِيبِي نِرمَل جِي ڳالهه ٻُڌَمِ، سندس گَھرُو حالتن جو پَتَو پيُم، دل اُنَ ڏانهن مائل ٿيڻ لڳي. آپا تَسنِيمِ هِڪُ ٻه دفعو پوءِ به آئِي، کانئُسِ بِيبِي نِرمَل ۽ سندس ٻارڙن جو حالُ اَحوالُ وَرِتُمِ، باقي ساڻس شادي ڪرڻ جَي خواهشِ جو، اظهارُ نه ڪَيُمِ.
آپا تَسنِيمِ کان نِرمَل جو مَوبائِيلِ نَمبَرُ وٺڻ بدران، ٻئي ذريعي سان هَٿِ ڪَيُم، ڪَيترائِي دفعا کَيسِ فونِ مِلايَم، پر بِيبِي نِرمَل اَڻڄاتَل نَمِبرَ تان ڪالِ اَٽَينڊِ نه ڪَئِي. اَيسِ اَيمِ اَيسِ ڪري پاڻَ بابت ٻُڌايومانسِ، پَنهنجِي پَوسٽِ ۽ ذاتِ کي مَخِفِي رَکيُمِ، پر نه ڳالهائَي نه ڳالهايائِين. ڪڏهن بَي ڌِيانيءَ ۾ ڪالِ اَٽَينڊِ ڪري وَٺَندِي هُئِي، آئون هَيلَو هَيلَو ڪندو هُيُسِ، پر هُوءَ جَوابُ ڏِيَڻَ بَجاءِ، ڪالِ ڪَٽَي ڇَڏيندِي هُئِي. آئون لاهَي پاهَي بِيٺُسِ، نِيَتَ ۾ چَڱائِي هُئِي، کَيسِ تنگ ڪرڻَ لاءِ اِيئَن نه ٿَي ڪَيُمِ، چاهِيُمِ ٿَي ساڻسِ شادي ٿِي وَڃَي، ته آئون به سُکُ ماڻيندُس، هُن کي به ٻارڙن سَميتَ بهتر ماحولُ مِلَندو. چڱو وَقتُ اِيئَن گُذرِيو، بِيبِي نِرمَل فَونِ نه کَڻندِي هُئِي، آئون فَونِ ڪرڻ کان نه مُڙندَو هُيُسِ.
بِيبِي نِرمَل جَو مُڙسَ جَي مائٽن سان، سَندسِ حياتيءَ ۾ ئِي تَعلقُ ختم ٿِيَلُ هو، کيس ڀاءُ نه هُيو، ڀَيڻُ عَجِيبُ طَبِيعَتَ وارِي هُئڻَ ڪري، هُجَڻَ نه هُجَڻَ جَي برابر هُئِي. هُوءَ شَرِيفَ مائِي ڪنهن سان، مُنهنجِي شِڪايَتَ ڪَرڻُ مُناسِبُ نه پَيئِي سَمجَھي، آئون به هُنَ سان بَداخلاقي نه ڪندو هُيُسِ، بَسِ مَرضِي هُئِي ته شاديءَ لاءِ راضِي ٿِي وَڃَي. رَيسِپانِسِ نه ڏِنائِين ته اَٽڪَلَ سُجِھي آئِي، جنهن سان هُوءَ سُٺِي عَورَتَ هُئڻَ ڪري، لاچارُ ٿِي ضَرورُ ڳالهائيندي. اُها ٽِرڪَ هُئِي، سندس مَوبائِيلِ نَمبرَ تي اِيزِي لَوڊُ اُماڻَي، اَيسِ اَيمِ اَيسِ ڪري ڇَڏِڻُ.
فَي الحالُ مُنهنجَي اِنَ عَملَ تي، ڪو رَدِ عمل نه ڏِنائِين، پر آئون نه مُڙيُسِ، نَيٺِ مُنهنجَو هَلايَلُ حَربَو ڪاميابُ ويو، هُوءَ مُون کي مُسَلسَل اِيئَن ڪرڻ کان رَوڪِڻَ لاءِ، ڳالهائڻَ تي مَجِبُور ٿِي وَيئِي. هُنَ ٻه ٽَي دفعا رُکو ڳالهايو، هَلڪَو سَلڪَو داٻَو پڻ ڏِنائِين، پر مُنهنجَي سُٺَي رَوَيَي ۽ اَحترامَ کان مُتاثر ٿِي، اِنَ شَرطَ تي ڳالهائڻُ شُروع ڪَيائِين، ته آئون کَيسِ اَيزِي لَوڊُ نه اُماڻِيندُسِ، مُون سَندسِ شَرطُ قَبُولِ ڪري وَرِتَو.
بِيبِي نِرمَل کي خَبَرَ هُئي ته آئون، ساڻَسِ شادي ڪَرڻُ چاهيان ٿو، مُون مَيسَيجِزِ ۾ هُنَ کي ٻُڌائَي ڇڏيو هو. هُوءَ فونِ تي ڳالهائڻَ لَڳِي، هَورِيان هَورِيان مَوبائِيلِ وارِي مُلاقاتِ جو وَقتُ وَڌَڻَ لَڳو، مُنهنجِي نَيڪ نِيَتي ۽ بَيحَدِ اَحترامُ کَيسِ مُتاثر ڪري ويو، مون تي اعتبارُ ٿِيُسِ، ته اندرَ جا حالَ اَورِڻُ شروع ڪيائين. بِيبِي نِرمَل سان بَي تَڪَلُفِي وَڌِي ته ڪنهن به مُوضُوعَ تي، دِلِ کَولَي ڳالهائڻَ لَڳاسِين. اَقرارُ ڪَيائِين ته مُنهنجَي ساٿَ سان، سَندسِ زِندگيءَ ۾ خوشگوار تَبديلِي اچڻ لَڳِي آهي.
بِيبِي نِرمَل کي پَنهنجِي ذاتِ، گَھرَ ٻارَ ۽ نوڪِريءَ بابت ٻُڌائَي ڇَڏيَو اَٿَمِ، آئون ڏاڍو خوش آهيان، آفِيس هُجان، گَھرِ اچان، شَهرَ کان ٻاهَرِ وَڃان، هُوءَ هَرِ وَقتِ رابِطَي ۾ رَهَڻَ لَڳِي آهي، اِيئَن شادي ٿِيَڻَ کان اَڳُ ئِي هُنَ، مُنهنجي زِندَگيءَ جو اسٽيئرِنگِ سَنڀالَي وَرِتَو آ.