شاهه لطيف ۽ مخدوم مير محمد عرف مير پير
مخدوم مير محمد کي ڪن تاريخي ڪتابن ۾ پنج پاڳيو پير ۽ ڪن ۾ ڇهه پاڳيو پير ڪري ڄاڻايو ويو آهي. جڏهن ته مٿين ڳالهين ۽ اختلافن کي رد ڪندي مخدوم محمد زمان طالب الموليٰ، مضمون هالن جا مخدوم صاحب ۽ ڀٽائي سه ماهي مهراڻ مارچ 1978ع ص:65، 66، 67 تي لکي ٿو ته شاهه لطيف جي دور ۾ مخدوم نوح جي گادي جا هيٺيان سجاده نشين هئا. پنجون سجاده نشين، مخدوم زمان اول ولادت 1055هه وصال 1117هه، ڇهون سجاده نشين، مخدوم مير محمد عرف مخدوم مير پير ولادت 1099هه وصال 1149هه، ستون سجاده نشين مخدوم محمد زمان دوم ولادت 1119هه وصال 1184هه.
مٿين بزرگن جي دور تائين شاهه لطيف حال حيات هو. مخدوم طالب الموليٰ وڌيڪ لکي ٿو ته مخدوم نوح جي درگاهه تي هر اسلامي مهيني جي پهرئين سومار (سومر جي رات ۽ ڏينهن) ذڪر ۽ سماع ۾ مخدوم مير محمد جي دور کان وٺي فقط شاهه ڀٽائي جا بيت ئي ڳايا ويندا آهن. جيڪڏهن شاهه لطيف ۽ هالن جي مخدومن ۾ اختلاف هجن ها ته، شاهه حبيب پٽ جي فراق ۾ مخدوم نوح سرور جي درگاهه تي دعا لاءِ نه اچي ها.
مخدوم مير محمد رح پنهنجي ڏاڏي بزرگ جي مقبري جي سامهون ويٺل هو ۽ اتي دستور موجب سهروري طريقي جو سماع ٿي رهيو هو. جڏهن سماع کان فارغ ٿيا، تڏهن مخدوم صاحب فقيرن کي فرمايو ته ”دعا گھرو ته شاهه عبداللطيفرح اسان جي ويجھائي ۾ اچي، پنهنجي بزرگي ۽ مرشديءَ جو ڌاڪو ڄمايو اٿس.“ جڏهن فقير دعا گھري رهيا هئا ته مڄاڻ جو شاهه صاحب به انهيءَ جماعت ۾ ڪنهن ڪنڊ پاسي سان بيٺل هو. جڏهن فقير دعا گھري فارغ ٿيا، تڏهن شاهه لطيف هي بيت پڙهيو.
ويندن کي ويڪ ٿي، هوندن ڪونهي هنڌ،
من لھ الموليٰ فلھ الکل، ايءُ پروڙج پنڌ، (اضافي سٽ)
راهه ڏٺو جن رند، تن کي جتي تتي جايون.
(شاهه جو گنج، محمد قاسم راهمون، سال 2011ع، ص: 507).