لطيفيات

پير پروڙي کڻ (لطيفيات)

ھن ڪتاب ۾ شاھہ لطيف جي سوانح حيات، سفر ۽ همعصر بزرگن سان ملاقاتي بيتن ۾ ڦير ڦار ڪري مختلف روايتن سان پنهنجي نموني بهترين ڪم ڪيو آهي ۽ روايتن جي آڌار تي شاھہ سائينءَ جي همعصر بزرگن ۽ فقيرن جي ولادت ۽ وصال جا سن بہ مختلف ڏنا آهي.ڪتاب ۾ شاھہ جي شيداين جي ڪم، شاھہ سائين تي ڪيل ايم فل ۽ پي ايڇ ڊِ ٿيسز جا تفصيل، شاھہ جي سوانح ۽ شاعري بابت سايع ٿيل ڪتابن ء ۽ رسالن جا تفصيل پڻ ڏنا ويا آھن.

Title Cover of book پير پروڙي کڻ (لطيفيات)

شاهه لطيف بابت ڪتابن، رسالن ۽ اخبارن ۾ ادبين جا ڪجهه مضمون، مقالا

مقالو، مرشد جو تصور، ليکڪ، شيخ عبدالرزاق راز.
سر ڪاموڏ جو وچور ۽ ويچار، محمد اسماعيل شيخ.
شاهه عبداللطيف ڀٽائيءَ جي شاعريءَ ۾ تصوف، بهاؤالدين عظيمي بلوچ.
مضمون ”شاهه لطيف جو سورمو ڄام انڙ“ حاجي حسين جلباڻي.
مضمون، شاهه لطيف پسمنظر کان منظر تائين، آغا سليم.
مضمون، اڀر چنڊ پس پرين!، علي ڏنو جروار. مضمون، سنڌ جو آواز ڀٽائي، اصغر گگو.
”شاهه لطيف جي شاعريءَ ۾ عشق الاهي“نجم الدين ڪنڀر.
”شاهه عبداللطيف جو ڪمال“ ليکڪه، شازيه پتافي.
”شاهه جي شاعريءَ ۾ غم جو عنصر“ ليکڪ، عبدالجبار قاسم نظاماڻي.
” مضمون Study of Sur Kalyan unity in Diversity“ڊاڪٽر اي. جي هاليپوٽو.
مقالو، ”غلام شاهه ڪلهوڙو ۽ شاهه عبداللطيف ڀٽائي“ ليکڪ ڊاڪٽر نگار سجاد ظهير ۽ ترجمو منير احمد کتريءَ ڪيو.
”شاهه ڀٽائي هڪ استاد“ ليکڪ محمد مارو خشڪ.
”مائي گلان ۽ ميان نورمحمد ڪلهوڙو“ ليکڪ حڪيم محمد يوسف کتري.
”ڀٽائي جي احوال ۾ ايندڙ شخصيتون“ ليکڪه نور جھان کتري.
سرتاج العارفين سيد عبداللطيف ڀٽائي، روحاني رهبر ۽ آفاقي شاعر، تحرير، محمد سليمان طاهر انڊڙ.
شاهه عبداللطيف ڀٽائيءَ جي شاعريءَ جا سرچشما. الطاف اثيم.
”شاهه جو مذهب، محبت ۽ عشق“شهنيلا انصاري.
” ڀٽائي جي ڪلام ۾ مقامي رنگ“حسن علي.
” ڪڇي ٻولي ۽ شاهه عبداللطيف“محمد سليمان جوڻيجو.
”شاهه لطيف جي شاعريءَ ۽ تخليق ۾ حسن ڪاري“ ليکڪ خاڪي جويو.
سر ڪيڏارو مختصر سمجھاڻي، ليکڪ مرحوم فقير قربان علي.
”سسئي ۽ شاهه لطيف جو وجودي تصور“ ڪي. ايم. لاڙڪ.
(1) شاهه جو سماجي معاشي ۽ ثقافتي سرگرمين سان واسطو، (2) ”شاهه لطيف جي شاعري ۾ دعا جو فلسفو“ ناهيد نواز.
1. ڀٽائيءَ جا راڳي فقير ۽ سماع جي روحاني رمز. 2. ڀٽائيءَ جي ٻولي جا سونهان ۽ لغاتِ لطيفي جو اڌ ۾ رهجي ويل ڪم. 3. ڪڇي ۽ گجراتي ٻولين ۾ شاهه سائين جي جيون رچنا ۽ رسالي جو ترجمو. 4.شاهه جي رسالي جو بلوچي ترجمو، نسب نامو ۽ آڳاٽا ماخذ. 5. شاهه جي رسالي جا عربي ترجما. 6. شاهه جو کاهوڙي جوهر بروهي ۽ رسالي جو براهوي ترجمو. ليکڪ اياز عالم ابڙو، ڄامشورو.
(1) ”سسئي آبري ۾ ڪوهستاني لهجو“ (2) ”شاهه لطيف جي لفظن جو جوهر“ (3) ”شاهه لطيف جو ڀنڀور“ رخمان گل پالاري. سر ديسي ۾ بلوچي ٻولي، رخمان گل پالاري/ رياض بلوچ.
”شاهه لطيف ثابت قدميءَ جو شاعر“ راز شر.
”شاهه لطيف جي ڪلام ۾ جتن ۽ مهاڻن جي زندگي ۽ رهڻي ڪهڻيءَ جو سماجياتي مطالعو“ مشتاق علي لغاري.
(1) ”شاهه لطيف جي زندگيءَ ۽ فن تي انگريزي ٻوليءَ ۾ تحريرن جو جائزو“ (2) ”شاهه عبداللطيف ڀٽائي، هالا ڪنڊي ۽ اتي رهندڙ سندس همعصر مشاهير“ محمد حبيب سنائي.
”شاهه لطيف ڀٽائيءَ جي شاعري ۾ حبِ رسول صه“ ڊاڪٽر الهه وسايو سومرو.
”شاهه لطيف جي سرڪاموڏ جو مطالعو“ زاهده مري.
”شاهه جي شاعري ۾ قرآني آيتن جو عڪس“ ڊاڪٽر حافظ زين العابدين سوڍر.
”شاهه عبداللطيف ڀٽائي جي سر پرڀاتي جو فڪري جائزو“ محمد ياسين مانڊڻ.
”شاهه جي سر مومل راڻو ۾ علامت نگاري“ شاهين مڱريو.
”شاهه جو ڪيڏارو، ڪي تاريخي حقيقتون“ يوسف شاهين.
”شاهه، سچل ۽ سامي جي ڪلام ۾ هڪجھڙائيءَ جو فلسفو“ ذوالفقار علي جلباڻي.
”شاهه لطيف جي شاعري ۾ مارئي جي ڪردار جو نفسياتي اڀياس“ حڪيم احسن سنڌي.
”شاهه عبداللطيف جي عڪسي شاعري (سر سهڻي)“ ليکڪ اقبال شيخ.
”شاهه لطيف جي سر کاهوڙي ۾ منظر نگاري“ غلام علي لنڊ.
”شاهه لطيف جي شاعريءَ ۾ پکين جو ذڪر“ معشوق علي قاضي.
”شاهه عبداللطيف ڀٽائي جي شاعريءَ جي باري ۾ ڪجھه لفظ“ آمنه حامد خليل زبيدي.
1. ”شاهه لطيف جو جنم ۽ سندس ٻالڪپڻ تي هڪ نظر“ 2. ”شاهه سائين جي شعر جي خاصيت“ 3. شاهه جي شاعريءَ ۾ حب الوطني ۽ آزاديءَ جو پيغام، حيدري چانڊيو.
سنڌ جو شاهه، لطف پيرزادو.
شاهه لطيف سنڌ جو روح سنڌ جو ساهه ! محمد ابراهيم جويو.
شاهه ڀٽائي جي عظمت، پارومل پريمي. شاهه جي عظمت. نسيم حيدري.
شاهه لطيف جي عوامي شاعري، ڊاڪٽر تنوير عباسي.
توکي ساريو ساهه، اڪنڊيون آهون ڪري، ڊاڪٽر ادل سومرو.
1. ڀٽائيءَ وٽ محبت جو فلسفو.2. ڀٽائي احساساتي سگھه جو ڪيٽس کان به وڏو شاعر، شبنم گل.
1. مضمون ”لطيف سنڌين جي ايڪتا جو باني“ 2. محبت کي ڀٽائيءَ جي نگاهه سان ڏسڻ جي ضرورت، ذوالفقار خاڪي.
”شاهه لطيف جي شاعريءَ ۾ چوڻيون“ ڊاڪٽر غلام قادر سومرو.
”شاهه جون چوڻيون (سسئي آبري، معذوري، ديسي، ڪوهياري ۽ حسينيءَ جي حوالي سان)“ نياز همايوني.
”شاهه لطيف جي شاعريءَ ۾ موجود آفاقي سچايون ۽ موجوده دؤر جي تقاضا“ ڊاڪٽر شير مهراڻي.
”شاهه لطيف جي ساڃاهه“ ڪي. ايس. ناگپال.
”شاهه لطيف جي شاعريءَ ۾ علم، عقل، عشق ۽ عمل“ ڊاڪٽر ڦلو سندر ميگھواڙ.
”شاهه لطيف جو ڪلام ۽ پيغام“ ڊاڪٽر عبدالجبار عابد لغاري.
”لطيف جي ڪلام جا روحاني پهلون (سر ڪلياڻ، معذوري، پرڀاتي ۽ سارنگ)“ رسول بخش تميمي.
”شاهه عبداللطيف ڀٽائيءَ جي ڪلام ۾ سرور آهي.“ الهه بخش راٺوڙ.
شاهه جي رسالي ۾ ٻوليءَ جو لطيفي لهجو. استاد لغاري.
1. شاهه جي شاعريءَ ۾ پيار جو تصور. 2. شاهه لطيف وٽ رومانويت جو تصور. 3. شاهه لطيف جو دؤر ۽ ان جا لاڙا، ڊاڪٽر ساجده پروين.
1.ڀٽائيءَ جي شاعريءَ ۾ محبت هڪ آفاقي قدر. 2. ڀٽائي جي شاعريءَ ۾ رنگيءَ جا انيڪ رنگ، امين چانڊيو.
” لطيف جي عشق جي يگانگيتَ ۽ گھرايون“ سحر گل.
ڀٽائيءَ جي شارح جي فڪري ۽ شعوري اڏار ۽ سر ڪلياڻ جي فڪري ڀاڱي بندي. سحر گل.
لطيفي درگاهه سان روحاني عشق، عزيز الله سومرو.
لاثاني لافاني ۽ پراسرار ڪلام، ج. ع. منگھاڻي.
لطيف سائينءَ جي شاعريءَ ۾ آفاقيت، ذوالقرنين شاهه.
سيدنا شاهه عبداللطيف ڀٽائي، حافظ ممتاز احمد قاسمي.
شاهه عبداللطيف ڀٽائي جي شاعري مختصر جائزو، ڊاڪٽر فهميده حسين.
ڀٽائي جي انقلابي عمرانيات، خادم بالادي.
شاهه لطيف جي فڪري سگھه ۽ اڄوڪي سنڌ، تحرير، زيب سنڌي.
شاهه لطيف ۽ ٿرپارڪر، وقار احمد راهمون.
ڀٽائيءَ جي ڪلام ۾ انقلاب جو پيغام، ليکڪ، محمد صالح ڪاتيار.
شاهه عبداللطيف ڀٽائيءَ وٽ ڌرتيءَ جو تصور، ڊاڪٽر ڪمال ڄامڙو.
صوفي شاهه عنايت جو شاهه لطيف تي فڪري اثر، ڊاڪٽر حفيظ قريشي.
مضمون، لاهوت وارو دڳ ۽ ڀٽائيءَ وارا ماڳ، 2 سيوهڻ لاهوت جو دروازو، ليکڪ شوڪت خواجائي لاهوتي سکر.
شاهه لطيف جي شاعريءَ ۾ جدوجهد جو لازوال پيغام، ليکڪ اقبال زاهد انصاري سکر.
هلو تڪيا پسون تن جا، ليکڪ علي حسن عباسي لاڙڪاڻو.
شاهه لطيف جي نظر ۾ انساني اخلاق ۽ ڪردار جو معيار، پروفيسر علي نواز جتوئي.
شاهه جي شاعري ۾ تڪراري لفظن جو اڀياس، پروفيسر ڊاڪٽر غفور ميمڻ.
اردو رسالي ”ماه نور“ اپريل 1948ع وار پهرين شماري ۾ شاهه سائينءَ تي اردوءَ ۾ مضمون سحر انصاريءَ جو شايع ٿيو.
مضمون، سر ڪلياڻ ۾ توحيد جو عنصر شاهه سائين جي نظر ۾، فرح بلوچ.
مضمون، شاهه لطيف تي تنوير عباسيءَ جي تحقيق، ليکڪ مهر خادم.
مضمون، شاهه عبداللطيف ڀٽائيءَ جي شاعري نسورو ئي اتساهه، سدا حيات جلباڻي.
”ڀٽائيءَ جي راڳين جي زندگي پيار، محبت ۽ درد جو داستان“ امينه گاڏهي.
شاهه ڀٽائي هڪ سڌ يوگي، ليکڪ، ڪانجي مل چوهاڻ.
آفاقي شاعر شاهه عبداللطيف، سعيد شيخ.
شاهه، جستجو ۽ جدوجهد جو شاعر، مراد علي مرزا.
مضمون، لاثاني ۽ لافاني لطيف، ليکڪ، عارف شاهه گيلاني، روزنامه عبرت حيدرآباد، 21 ۽ 23 آگسٽ 1960ع.
مضمون، يومِ لطيف ۽ ادب لطيف، مرحوم مولانا غلام محمد گرامي، روزنامه نوائي سنڌ، حيدرآباد، 29 مارچ 1964ع.
جماليات شاهه جي نظر ۾، ميمڻ عبدالمجيد سنڌي، لطيف ڊائجيسٽ، جون 1985ع.
خواجه حافظ شيرازي ۽ شاهه ڀٽائي، مخدوم محمد زمان طالب الموليٰ، مهراڻ نمبر2، 3، سال 1991ع.
شاهه عبداللطيف تاريخي ڪردار، تاج جويو، عبرت اخبار 24 جولاءِ 1994ع.
1988ع ۾ دهلي ۾ ورلڊ شاهه لطيف ڪانفرنس جي موقعي تي قمر ڀٽيءَ مقالو، ”لطيف ۽ ڀارت“ پڙهيو، پوءِ اهو 15 آڪٽوبر 1988ع جي پندرنهن روزه عبرت مئگزين ۾ شايع ٿيو.
شاهه جي ڪلام ۾ اخلاقي قدرن جو اولڙو، پروفيسر عنايت الله زنگيجو، نئين زندگي آگسٽ، سيپٽمبر 2003ع.
سورٺ، سنڌ جي عورت جو المياتي ڪردار، ڊاڪٽر تهمينه مفتي، مهراڻ نمبر 1، 2، سال 2002ع.
مقالو، شاهه جو آئيڊيل انسان، اعجاز منگي، روزاني عبرت حيدرآباد 19 اپريل 2003ع.
مضمون شاهه جو شعر، ڊاڪٽر فهميده حسين، مهراڻ نمبر 4، سال 2004ع.
مون کي جيارين وايون وڻجارن جون، ايوب کوسو، عبرت مئگزين 15 آگسٽ 2004ع.
”شاهه سنڌ ۽ هندستان“ تحرير موهن ڪلپنا، سنگت پبليڪيشن 2005ع.
انسان ذات جي ڀلائي جي واٽ، غلام حسين رنگريز.
موجوده دؤر ۾ شاهه لطيف جي فڪر جي اهميت، محمد خان مجيدي.
اتم اصولن جا وکر وهائيندڙ شاهه ڀٽائي، مريم مجيدي.
مايوسين کي مات ڏيندڙ شاعر، رسول بخش درس.
پاڻهين پسي پاڻ کي پاڻهين محبوب، مسرت جوڻيجو، نئين زندگي فيبروري 2009ع.
سهڻي ۽ ميهار سنڌي هئا، امين لاکو، نئين زندگي جولاءِ 2009ع.
ڀٽائي سرڪار جو ميلو شروع کان اڄ تائين، تحرير الطاف ميمڻ، روزاني ڪاوش اڱارو 10 فيبروري 2009ع.
لطيف کي دلين ۾ محفوظ رکندڙ ماڻهو، محمد خان سمون، روزاني ڪاوش اخبار، 30 جنوري 2010ع.
تقرير، ”ڀٽ شاهه تي سنڌي ثقافت جو مرڪز“ جي ايم سيد، هيءَ تقرير ڪتاب ”چونڊ ادبي مضمون“ جي. ايم. سيد، جي ايم سيد اڪيڊمي سن، ڇاپو ٻيو 2011ع ۾ شايع ٿي.
پيغام لطيف جو سماجي تبديليءَ ۾ ڪردار، الطاف ملڪاڻي، عبرت اخبار جمع 21 جنوري 2011ع.
شاهه عبداللطيف ڀٽائي امن، پيار ۽ سهپ جو پيغامبر، ليکڪه، شازيه مري، روزاني عبرت اربع 11 جنوري 2012ع.
رحمان بابا ۽ لطيف محبت جا شاعر، تاج جويو، روزاني سوڀ، 10 جنوري 2012ع.
تنهن عشق کي شاباس جنهن محبتي ميڙيا ! وزير علي سرڪي، روزاني ڪاوش سومر 23 جنوري 2012ع.
سنڌ جو سدا حيات شاعر شاهه عبداللطيف ڀٽائي، ڊاڪٽر محمد يعقوب مغل. اخبار عبرت آچر 7 ڊسمبر 2014ع.
”ڏٺي ڏياري سامونڊين سڙهه سنباهيا“ نشا نهال حيدرآباد، اخبار ڪاوش خميس 23 آڪٽوبر 2014ع.
انسان دوست شاعر شاهه عبداللطيف ڀٽائي، عبدالحي ڀٽو، روزاني ڪوشش 27 نومبر 2015ع.
ڀٽ ڌڻيءَ جو راڳ ۽ راڳي فقير، نور سنڌي.
ڀٽ ڌڻي جي نگري ۾ عزاداري حسين، نور سنڌي، عبرت اخبار جمعو 7 آڪٽوبر 2016ع.
شاهه عبداللطيف ڀٽائي ۽ صوفي فڪر، پريتم پياسي. رسالو، تَخيل، شمارو 4/ 2016ع.
شاهه لطيف جي پيغام جي اهميت، ارشاد ڪاغذي، عبرت اخبار آچر 5 نومبر 2017ع.
تنقيدي ڪالم ”ڀٽائي ڪنهن جو آهي؟“ مجيد ٿهيم، روزاني ڪاوش اخبار سومر 5 نومبر 2018ع،
”لطيف جي شاعريءَ ۾ انسانيت جو فلسفو“ عبدالحي ڀٽو، رسالو سنگت پبليڪيشن سيپٽمبر، آڪٽوبر 2018ع.
مقالو، خيام مَنڌ ۽ شاهه لطيف، ڊاڪٽر احسان دانش. جون 2019ع.
ڊاڪٽر ارنيسٽ ٽرومپ کان اڳ ڪن انگريز عملدارن جي شاهه لطيف تي ٿيل تحقيق جو جائزو، مختيار احمد ملاح، جون 2019ع.
شاهه جي شاعري جي پسمنظر ۾ سراج جي ناٽڪ گھاتو گھر نه آيا جو اڀياس، ڊاڪٽر قاسم راڄپر، جون 2019ع.
شاهه لطيف هڪ صوفي ۽ انساني حقن جو نمائندو شاعر، رقيه عامر، جون 2019ع.
شاهه جي شاعريءَ ۾ انسانيت جو درس شامل آهي، ليکڪ، اياز علي، جون 2019ع.
”بَڪار، ڀٽائي ۽ ايڪو ٽوئرزم“ تحرير، امر لغاري، روزاني عبرت اربع 12 مئي 2010ع. مضمون، بَڪار ۽ ڀٽائي، سيد ارشد حسين رضوي بَڪاري، رسالو، تَخيل 4/ 2016ع. بَڪار جي درستگي بابت عبدالرسول دربان خاصخيلي لکي ٿو ته، بڪار شهر نه پر هڪ علائقي، ڀاڱي يا جاگير جو نالو هو. بڪار بابت پهريون ڪتاب ”تواريخ جاگير بڪار“ قلمي صورت ۾ سيد نبي بخش شاهه بڪاري پينسل سان 20 ذوالقعد 1367هه موجب 24 سيپٽمبر 1948ع تي لکيو هو. جنهن کي مضمون جي صورت ۾ شهيد شوڪت خواجائي لکيو هو. بڪار جو مکيه ۽ مرڪزي شهر سنگرار هو. اهو علائقو سيد مير علي رضويءَ کي اورنگزيب پاران جاگير طور مليو هو.