لطيفيات

پير پروڙي کڻ (لطيفيات)

ھن ڪتاب ۾ شاھہ لطيف جي سوانح حيات، سفر ۽ همعصر بزرگن سان ملاقاتي بيتن ۾ ڦير ڦار ڪري مختلف روايتن سان پنهنجي نموني بهترين ڪم ڪيو آهي ۽ روايتن جي آڌار تي شاھہ سائينءَ جي همعصر بزرگن ۽ فقيرن جي ولادت ۽ وصال جا سن بہ مختلف ڏنا آهي.ڪتاب ۾ شاھہ جي شيداين جي ڪم، شاھہ سائين تي ڪيل ايم فل ۽ پي ايڇ ڊِ ٿيسز جا تفصيل، شاھہ جي سوانح ۽ شاعري بابت سايع ٿيل ڪتابن ء ۽ رسالن جا تفصيل پڻ ڏنا ويا آھن.

Title Cover of book پير پروڙي کڻ (لطيفيات)

شاهه لطيف ۽ ميهار فقير پلي

ولادت 1653ع وصال اندازن 1718ع: هي بزرگ پلي قوم جي سوريجا پاڙي مان هو ۽ شاهه لطيف جو همعصر هو. هڪ ڀيري شاهه لطيف ناري پٽ مان مومل ۽ مينڌري ۽ سخي ڄام ڪرن جا آثار ڏسڻ کان پوءِ جانهيري واري ايرضيءَ ۾ اچي مُهراڻي ۾ پهتو. ان وقت رات ٿي چڪي هئي. ان ڪري شاهه صاحب هڪ وانڍ ۾ وڃي ترسيو ۽ پنهنجو پاڻ ظاهر ڪونه ڪيائين. اسر مهل اٿي ويٺو ته ڪنهن پاسي کان ڪٿان به ڪا فقيراڻي تنوار ٻڌڻ ۾ ڪين آيس. انهيءَ تي کيس ڏاڍو ڏک ٿيو ۽ بي ساخته سندس زبان مان هيٺيون بيت نڪتو، جيڪو هن وڏي آواز سان پڙهيو:
ڀنيءَ جي ڀڻن تنهن ڀُون ڀڻڪو نه سڻان،
سنجڻ واريون سُتيون، وڃي ويڙهه ورن،
پيا سيٽ سڙن، تڙهي ٻنهين ڪنڌيين.
ميهار فقير به ويجهو ئي وڻن جي جھڳٽي ۾ ياد الاهي ۾ مشغول ويٺو هو، تنهن اتان ئي طويل جوابي بيت ڏنو:
نڪي سنجڻ واريون ستيون، نڪي سيٽ سڙن
تڙ وڏي ترتيب سان، ٿا ٻاڌارا ٻڌن
سالم ”شريعت“ جا کر سڻ ڀيڙا ڪن
تن کي طريقت جا واريو وجهه وجھن
حب مان حقيقت جا ٿا اوچيڙا اچن.
منجيون معرفت جون منجھان ريت رکن،
تانگھه نه تن تڙن کي، توڙي لک لڙن،
پنجن پهرن پريت سان ٽيهان ڪين ٽرن،
چو ويهه ھزار چوڻي ۾ سجايا سهڙن،
ليکو لکڻ ناهه ڪو، جي واڄٽ منجھه وڄن،
مدا هيءَ ميهار جي ڏج پارت پنجتن،
ڪلمو جي ڪهن، وڃن او ايمان سين.
بيت پورو ڪري ميهار فقير، اٿي شاهه صاحب ڏي آيو ۽ ساڻس مليو. پوءِ شاهه صاحب ۽ ميهار فقير ڪيترو ئي وقت ڪچهري ڪندا رهيا. اتي هڪ ڏينهن رهڻ کان پوءِ شاهه صاحب اتان چند ميل اتر طرف کيجراڙي جي شهر ۾ مشهور عالمن حافظ عبدالحميد پلي ۽ حافظ عبدالرحيم پلي سان مليا.
حوالو: يوسفاڻي معمور، لطيف جا ٿر تان ڀيرا، مهراڻ اڪيڊمي، ڇاپو پهريون آڪٽوبر 2001ع ص: 91. شاهه لطيف جڏهن به ٿر پارڪر ايندو هو ته اويڙ فقير پليءَ (1703ع) سان ڪچهريون ڪنديون هو. لغاري ڊاڪٽر عبدالجبار عابد، سنڌي شاعريءَ جي مختصر تاريخ، مهراڻ اڪيڊمي ڇاپو ٻيو 2001ع، ص: 53. ڪيريو احمد خان، مقالو شاهه جا ملاقاتي شاعر، قربان علي ميمڻ، مرتب، ڪتاب فڪر ِ لطيف، فڪر و نظر پبليڪيشن سکر، ڇاپو پهريون، آڪٽوبر 1987ع ص: 155 تي مٿئين ميهار فقير جي بيت ۾ ”حب مان حقيقت جا ٿا اوچيڙا اچن“ کان پوءِ واريون اضافي سَتَ سٽون احمد ڪيريي تحقيق ڪري ڏنيون آهن.