شاهه سائين جي سوانح ۽ شاعري متعلق ڪجھه شايع ٿيل ڪتاب ۽ رسالا
عرفان لطيف، هي رسالو جنوري 1949ع ۾ سيد محمد شاهه حيدرآباد مان جاري ڪيو، هيءُ رسالو شاهه عبداللطيف جي شان ۾ ڪڍيو ويندو هو. ان جو پهريون ايڊيشن ”لطيف نمبر“ سان شايع ڪيو ويو. نئين زندگي رسالي جو پهريون لطيف نمبر سال 1950ع ۾ شايع ٿيو.
ڪتاب، عرفان لطيف، مصنف، محمد خان غني، محڪمه اطلاعات مغربي پاڪستان حيدرآباد، ڇاپو پهريون 1966ع. هن ڪتاب ۾ پيغام، غلام نبي ميمڻ وزير اطلاعات، قانون ۽ پارلياماني امور، حڪومت مغربي پاڪستان ۽ پيش لفظ مسرور حسن خان ڪمشنر حيدرآباد ڊويزن، 28 مئي 1966ع ۾ لکيو ۽ نذرانئه عقيدت سيد بشير حسين ڊائريڪٽر انفرميشن حيدرآباد جو پيش ڪيل آهي.
حضرت شاهه عبداللطيف ڀٽائي جي 228 هين ورسي جي موقعي تي يادگار، ڪتاب ڀٽائي 5،4،3، جنوري 1980ع مطابق 14، 15، 16، صفر 1400هه ۾ ڀٽ شاهه ثقافتي مرڪز ڪميٽي حيدرآباد پاران شايع ٿيو.
پکين جي پچار (سر ڪارايل) محمد سومار شيخ، لاڙ ادبي سوسائٽي بدين، 1976ع.
فارسي زبان ۾ ڪتاب مرغوب الاحباب جو مڪمل نالو مرغوب الاحباب في النساب الاقطاب، نظر علي بلوچ 1273هه 1876ع ۾ لکيو.
تاريخ سورٺ، ليکڪ رنڇوڙجي امرجي، 1882ع ۾ لکيو. اساس سورٺ، ليکڪ گل مانگرولي 1987ع ۾ شايع ڪرايو.
ڪتاب، ڀٽائي جا ڀال، جاني مير محمد سولنگي.
تمر فقير جي شاعري مؤلف، سيد قادن شاهه بخاري، ناشر، دي انسٽيٽيوٽ آف سنڌالاجي سنڌ يونيورسٽي حيدرآباد، ڇاپو پهريون مئي 1970ع.
ڪتاب، جانب جو جمال، ڀٽائي گھوٽ جي ورسيءَ جي موقعي تي 26 فيبروري 1975ع ۾ شايع ٿيو.
آيتون آهين، شاهه سائين جي 227 هين عرس جي موقعي تي محڪم اطلاعات سنڌ، جنوري 1979ع ۾ شايع ڪيو.
شاهه سائين جي ٽي سؤ ساله جشن ولادت جي موقعي تي پنج ڪتاب شايع ٿيا، جن ۾ ڪنڌيءَ ڪونئر ٽڙن، مصنف محمد حسين ڪاشف، مقصود پبليڪيشن ڊومڻ واهه روڊ حيدرآباد 1990ع. لطيفي سئر، ليکڪ، پروفيسر ڀيرومل مهر چند آڏواڻي، ڇاپو چوٿون 1989ع. شاهاڻو شاهه، مصنف لالچند امر ڏنه مل جڳتياڻي، ڇاپو ٻيو 1989ع. سر ڏهر، مرتب ڊاڪٽر نواز علي شوق، ڇاپو پهريون 1989ع ۽ شاهه جو رسالو (رسالي جي ٽن سرن مان چونڊيل بيتن جو اختصار) تحقيق ۽ مقدمو ڊاڪٽر نبي بخش خان بلوچ، شاهه عبداللطيف ڀٽ شاهه ڪلچرل ڪاميٽي حيدرآباد ٻيو ايڊيشن 14 صفر 1410هه/ 1989ع ۾ شايع ڪيو. سر سسئي سان شروع ٿيندڙ مٿيون رسالو فقير ابوبڪر مهيني ذوالقعد 1206هه ۾ لکي پورو ڪيو هو. هن رسالي ۾ 1. سر سسئي ۾ ڪل 320 بيت ۽ 33 وايون. 2. مومل راڻو ۾ 15 بيت ۽ 2 وايون. 3. عمر مارئي 82 بيت ۽ 6 وايون ترتيب ڏنل آهن. جيڪو ڊاڪٽر نبي بخش خان بلوچ رسالي جو پهريون ايڊيشن 14 صفر 1408هه/ 10 آڪٽوبر 1987ع ۾ شايع ڪرايو هو.
شاهه سائين جيڪو مخدوم محمد معين ٺٽويءَ ڏانهن خط لکيو هو ان خط کي سڀ کان پهريائين ڪتابي صورت ۾ فارسي زبان ۾ رساله اويسيه نالي مخدوم محمد معين ٺٽويءَ تيار ڪيو. مخدوم محمد معين ٺٽوي جي وفات کان 70 سال پوءِ سن شهر جي عالم محمد عارف سنائي 1230هه ۾ رساله اويسيه جي ڪتابت ڪئي. رساله اويسيه جو اردو ترجمو مولانا عبدالرشيد جي مشوري سان ڊاڪٽر عبدالمقيت شاڪر عليميءَ ڪيو، رساله اويسيه، مترجم نيار همايوني ڀٽ شاهه ثقافتي مرڪز پاران2005ع ۾ شايع ٿيو.
شاهه سائينءَ جي محقق مولانا دين محمد وفائيءَ سڀ کان پهريائين پنهنجي ڪتاب ۾ شاهه سائين جو علامه محمد معين ٺٽويءَ ڏانهن لکيل خط جو ذڪر ڪندي لطيف سائين جي پڇيل سوالن مان فقط ٽن سوالن جي اصل عبارت ڏيئي لطيف جي پڙهيل هئڻ جو ثبوت ڏنو.
شاهه سائينءَ جي ڪلام کي فارسي زبان ۾ سمجھائڻ جي اولين ڪوشش نورمحمد درس ڪئي. هن شاهه سائينءَ جي پارکو ”شاهه جو رسالو“ ذوالقعد 1283هه/ مارچ 1867ع ۾ سر ڪلياڻ کان سر آبري تائين جملي نَوَ سر لکيا.
شاهه سائينءَ جي زندگي ۽ شاعري تي هنن ويهن فارسي ڪتابن ۾ ذڪر ڪيل آهي. 1، رساله اويسيه. 2، مقالات الشعراءِ. 3، تحفة الڪرام. 4، معيار سالڪان طريقت. 5، طومار سلاسل گزيده. 6، شجرة اهل بيت. 7، فردوس العارفين. 8، ملفوظات پير محمد راشد. 9، خزانة المعرفت. 10، گلشن اولياءُ. 11، پنج گنج. 12، مرغوب الاحباب. 13، نور محمد درس وارو شاهه جو رسالو. 14، آئينه جھان نما. 15، منهاج العاشقين. 16، لطائف لطيفي. 17، تذڪرة مخاديم کهڙا. 18، النظم الشريف الڪلام السيد عبداللطيف. 19، ارمغان لطيف. 20، نثري ترجمو شعراءِ بزرگ عرفاني پاڪستان.
مولانا محمد نورنگ زاده جي ڪتاب، انيس العاشقين: هن ڪتاب ۾ حج جي سفر جي ڄاڻ کانسواءِ هن ڪتاب ۾ موقعي مناسبت سان ميون شاهه عنايت، شاهه عبداللطيف ڀٽائي، ميون عيسى ملاڪاتياري جي بيتن سان گڏ اردو، فارسي ۽ عربيءَ جي شاعرن جا معنى خيز شعر استعمال ٿيل آهن.
1.اردو ڪتاب ”مفڪر مهراڻ“ ٿڌي سڙڪ حيدرآباد ڇاپو پهريون 1963ع، هن ڪتاب ۾ 20 مضمون ڏنل آهن. 2.” شاهه عبداللطيف حيات اور شاعري“ مترجم اختر انصاري اڪبر آبادي، ڀٽ شاهه ثقافتي مرڪز حيدرآباد ڇاپو پهريون 1967ع، هن ڪتاب ۾ ڪل 16 مضمون آهن.
”جر ٿر تک تنوار“ مرتب، شمشيرالحيدري ۽ انور هالائي، ٻانهن ٻيلي ڊاڪٽر سليمان شيخ ۽ اعجاز قريشي، سنڌ گريجوئيٽس ائسوسيئيشن ڪراچي 1979ع ۾ شايع ڪيو.
اردو زبان ۾ رساله شاهه عبداللطيف ڀٽائي، مترجم، شيخ اياز، اشاعت اول جون 1963ع، اشاعت دؤم آڪٽوبر 1977ع، اشاعت سوم دسمبر 1991ع، اشاعت چهارم اگست 2005ع، اشاعت هفتم جنوري 2016ع، سنڌيڪا اڪيڊمي ڪراچي پاران شايع ٿيو. هن ڇاپي ۾ ڪل 29 سر آهن. آخري سر سهڻي ڏنل آهي.
”شاهه جي ٻولي“ ليکڪ، آفتاب ابڙو، سنڌي ڪتاب گھر ڪراچي، ڇاپو پهريون، 1990ع هن ڪتاب جا ٻه اکر سيد غلام مصطفيٰ شاهه ۽ مقدمو ڊاڪٽر نواز علي شوق لکيو آهي.
ڪتاب ”تذڪره لطفي“ جي ٽنهي جلدن ۾ ڪل 81 شاعرن جي سوانح عمري ۽ ڪلام جو انتخاب ۽ تبصرو ڪيل آهي. (حوالو، ڪلاچي 2008ع). ”ٻارن جو شاهه“انور هالائيءَ جو لکيل آهي هي ڪتاب 1982ع ۾ سگا ڇپرايو.
انگريزي ڪتاب، شاهه عبداللطيف ڀٽائيءَ جو ورثو (Legacy of Bhitai Shah Abdul Latif) محمد بچل تنيو، آزاد ڪميونيڪيشن ڪراچي ڇاپو پهريون آڪٽوبر 1992ع.
لطيفي سڌ، مينگهراج تلريجا، ساهت مالا ملير آڌيپور ڪڇ، 1995ع. ڳالهيون ڳڻ لطيف جا، ترتيب حڪيم خليفه عبدالحميد چانڊيو.
ڪتاب، ڳالهيون منهنجي سنڌ جون، ليکڪ، شوڪت خواجائي، ڇاپو پهريون، 1999ع، هن ڪتاب ۾ مقالو شاهه لطيف ۽ سنڌ جون شخصيتون، هن ۾ شاهه سائين جي همعصرن جو به احوال ڏنل آهي.
”زندگيءَ جو سفر“ ليکڪ عبدالغفور ڀرڳڙي ڇاپو پهريون مئي 2000ع. هن ڪتاب ۾ مولانا جلال الدين رومي، شاهه عبداللطيف ۽ علامه محمد اقبال جي ڪلام جي ڀيٽ سان گڏ سندن زندگيءَ جو احوال به ڏنل آهي.
تحقيقي ڪتاب ”ابڙو وڏ وڙو“ ليکڪ، سيد مهدي شاهه، ڇاپو پهريون جنوري 2005ع ۾ شايع ٿيو.
ديوناگري سنڌيءَ ۾ الٿو ڪيل ”شاهه جو رسالو“ پروفيسر لڪشمڻ پرسرام هردواڻي جي ڪاوشن سان اپريل 2006ع ۾ ڇپجي پڌرو ٿيو.
”شاهه لطيف، سنڌي ٻولي ۽ سماج“ترتيب، خالد آزاد، ڇاپو پهريون 2007ع ۾ شايع ٿيو.
ڪتاب، بنگال جو لطيف (را بندر ناٿ ٽيگور 1983ع) ڪتاب، لطيف سنڌ آهي، ڇاپو چوٿون آگسٽ 2008ع ليکڪ، منصور قادر جوڻيجو.
” بيت نه پر آيتون“ليکڪ ڊاڪٽر عزيزالرحمان ٻگهيو. ڇاپو پهريون 2009ع.
منتخبات لطيف، (انتخاب) محمد يوسف شيخ، ڇاپو پهريون، سال 2010ع، هن ۾ 32 سر ڏنل، پهريون سر ڪلياڻ ۽ آخري سر شينهه ڪيڏارو ڏنل آهي.
فڪر مهراڻ، ڪاليج مئگزين ايڊيٽر پروفيسر عبدالسميع داد، گورنمينٽ ڊگري ڪاليج ۽ پوسٽ گريجوئيٽ اسٽڊيز سينٽر سکر. 2010ع واري ڇاپي ۾ هيءُ مضمون ڏنل آهن. مضمون، شاهه عبداللطيف جي تمثيلي لوڪ قصن جي سمجھاڻي. پروفيسر اشفاق علي ميمڻ. شاهه عبداللطيف جو ڪلام، حسين امر جماڻي دايو. شاهه عبداللطيف پورهيتن جو شاعر، اياز حسين قريشي. سر پرڀاتيءَ جو فڪري جائزو. پروفيسر حبدار حسين قريشي (ليڪچرار سنڌي شعبو). سنڌي ادب ۾ تصوف جو عنصر. محمد ارشد قريشي.
اردو ڪتاب ”تعارف و تذڪره لاهوت لامڪان“ ليکڪ محمود نظاماڻي بن عبدالواسع ڇاپو 2011ع. ”جان جان پسين پاڻ کي“ ليکڪه، آمنه حامد خليل زبيدي، مهراڻ پبلشرز ڪراچي، ڇاپو 2011ع.
ڪتاب ”اکر پڙهه الف جو“ (ٻارن لاءِ شاهه جي رسالي مان چونڊ، ڪلام) چونڊ اسحاق سميجو ۽ نياز نديم، روشني پبليڪيشن حيدرآباد ڇاپو پهريون 2012ع.هن ڪتاب جي منڍ ۾ شاهه سائين جي سوانح حيات ڪلياڻ آڏواڻي واري رسالي تان کنيل آهي ۽ هن ڪتاب ۾ (1)سرڪلياڻ بيت 8.(2)سر يمن ڪلياڻ بيت 30.(3)سر کنڀات بيت 12، هڪ وائي.(4)سر سريراڳ بيت 10.(5)سر سامونڊي 17 بيت. (6) سر سهڻي 19 بيت، هڪ وائي. (7) سر سسئي آبري 9 بيت. (8) سر معذوري 13 بيت. (9) سر ديسي 16 بيت. (10) سر ڪوهياري 13 بيت. (11) سر حسيني 40 بيت. (12) سر ليلان چنيسر 2 بيت. (13) سر مومل راڻو 24 بيت. (14) سر مارئي 27 بيت. (15) سر ڪاموڏ 4 بيت. (16) سر سورٺ 7 بيت. (17) سر ڪيڏارو 13 بيت. (18) سر سارنگ 16 بيت هڪ وائي. (19) سر آسا 19 بيت. (20) سر رپ 11 بيت. (21) سر کاهوڙي 5 بيت. (22) سر بروو سنڌي 13 بيت. (23) سر رامڪلي 20 بيت. (24) سر ڪاپائتي 4 بيت. (25) سر پورب 6 بيت. (26) سر ڪارايل 8 بيت. (27) سر پرپاتي 4 بيت. (28) سر ڏهر 24 بيت چونڊ ڪري ڏنل آهن.
شاهه عبداللطيف ڀٽائي سوانح حيات، فڪر ۽ عرفان، محقق ۽ شارح، ڊاڪٽر نبي بخش بلوچ، مرتب، ڊاڪٽر عبداللغفار سومرو، ڇپائيندڙ، ڊاڪٽر اين.اي بلوچ انسٽيٽيوٽ فار هيريٽيج ريسرچ، نوادرات کاتو، ڇاپو پهريون 2013ع.
شاهه لطيف جي شاعريءَ جو جديد اڀياس، ڊاڪٽر شير مهراڻي، سوجھرو پبليڪيشن ڪراچي ڇاپو پهريون ڊسمبر 2014ع.
شاهه جو رسالو (بمبئي وارو ڇاپو) ڪلياڻ بولچند آڏواڻي، ڇاپو پهريون 13 آگسٽ 1958ع ڇاپو ٻيو (سنڌ۾) 2014ع هن جو ليکڪ هري همٿاڻي، هن ۾ ڪل 30 سر، ڪويتا پبليڪيشن حيدرآباد پاران شايع ٿيو.
”شاهه لطيف سنڌ جي آزاديءَ جو پهريون عظيم شاعر“ ليکڪ، يوسف شاهين، پيڪاڪ پرنٽرز اينڊ پبلشرز ڪراچي، سال نومبر 2014ع.
”روحاني رمزون“ هن انگريزي ڪتاب جو ايڊيٽر ۽ مرتب مسٽر ظفر بن صادق آهي. جنهن جو سنڌيءَ ۾ ترجمو ڊاڪٽر اي. اي. ابڙو ۽ عبدالرزاق مسڻ ڪيو آهي. ڪتاب جو سنڌي ترجمو ڇپائيندڙ شاهه لطيف فائونڊيشن ڀٽ شاهه ۽ ڇپائي پڌرو ڪندڙ وقار حسين شاهه لطيفي (سجاده نشين درگاهه ڀٽ شاهه). ڪتاب ”روحاني رمزون“ جي سنڌي ترجمي جو پهريون صفحو ”دعا“ جي عنوان سان نثار حسين شاهه لطيفي جو آهي. ڪتاب جو ”پيش لفظ“ وقار حسين شاهه لطيفي جو لکيل آهي. هي ڪتاب 2014ع ۾ شايع ٿيو.
انگريزي ۾ ڪتاب ”شاهه لطيف جو سياسي فڪر“ ليکڪ ڊاڪٽر خليل شيخ، پي. جي. ريسرچ ڪراچي ڇاپو 2015ع هي ڪتاب پنجن بابن تي مشتمل آهي.
”رهبر ڀٽ شاهه“ مقبول احمد ڀٽي، ڇاپو پهريون 1966ع. رهبر ڀٽ شاهه (گائيڊ بڪ) ثقافت ۽ سياحت کاتو سنڌ، ڇاپو پهريون نومبر2015ع.
شاهه لطيف جا فڪري رخ، ڊاڪٽر غفور ميمڻ، سوجهرو پبليڪيشن ڪراچي، ڇاپو پهريون جنوري 2015ع.
”عشق جا 10 اصول“ ليکڪ، نوراحمد ميمڻ، سنڌيڪا اڪيڊمي ڪراچي، ڇاپو پهريون 2015ع.
اردو ڪتاب ”جھانِِ لطيف“ ڊاڪٽر جاويد منظر، اهتمام، شعبه اردو، شاهه عبداللطيف يونيورسٽي خيرپور، اشاعت اول 2015ع. هن ڪتاب ۾ شاهه سائين جي ٽيهن سرن جو مختصر تعارف ۽ شاعر ڊاڪٽر جاويد منظر، پنهنجي شعرن سان ڀٽائيءَ ۽ ان جي ڪلام سان عقيدت جو اظهار بيان ڪيو آهي.
حضرت شاهه عبداللطيف ڀٽائي جي زندگيءَ بابت احوال ڪتاب، آهين تون ئي تون ،سال جنوري 2016ع ۾ شايع ٿيو، ساڳئي عنوان سان ناصر بلوچ ٽئين ايڊيشن ۾ شاهه سائين جي زندگي جي احوال کان سواءِ سندس شجرو ۽ شاهه جي ست سورمين سان گڏ سوال جواب پڻ ڏئي 32 صفحن تي اهو ڪتاب ڇپائيندڙ ناصر بلوچ، طرفان ڊاڪٽر ظفر حسين ميموريل سوسائٽي تلهار 2018ع ۾ پڌرو ڪيو.
لطيفي ڪچهري، مصنف وريام فقير شيخ ورياماڻي، مرتب فقير ظهور احمد شيخ ورياماڻي شڪارپور، ڇاپو پهريون 2016ع. هي پهريون مڪمل رسالو آهي. جنهن ۾ شاهه سائين جي ٽيهن سرن تي مشتمل ڳجھارتون ڏنل آهن. هن ڪتاب ۾ ڳجھارتي بيتن جي ڀڄڻِي به ڏنل آهي.
ڪتاب، شاهه لطيف جا شيدائي، حصو پهريون، تحقيق ۽ ترتيب راهب علي لاڙڪ، سمبارا پبليڪيشن حيدرآباد،2016ع، ڪتاب تي تبصرو، ڊيلي ڪاوش حيدرآباد، جمعو 4 مارچ 2016ع ۽ شاهه جا شيدائي (حصو ٻيو) تي تبصرو جمعو 15 جون 2018ع ۾ ڪيو ويو.
ڀٽائيءَ جا ڳايل پالتو پکي ۽ جانور، تحقيق ۽ ترتيب، نواز ڪنڀر، ثقافت، سياحت ۽ نوادرات کاتو سنڌ، ڇاپو پهريون آڪٽوبر 2016ع.
ورق ورق گلاب، ليکڪ، نور سنڌي، بلاول انسٽيٽيوٽ آف هسٽاريڪل ريسرچ نوابشاهه، ڇاپو پهريون 2016ع.
شاهه جي شاعريءَ ۾ سگهڙائپ جو رنگ، تحقيق، عاجز رحمت الله لاشاري، حسن درس اڪيڊمي حيدرآباد، ڇاپو پهريون 2016ع.
ڪتاب ”جيئي لطيف“ سهيڙيندڙ، همير احمد، ايوب گاد، پوپٽ پبلشنگ هائوس، خيرپور، ڇاپو پهريون 2017ع. هن ڪتاب ۾ ڪي ٽي اين تان نشر ٿيندڙ هفتيوار پروگرام ”جيئي لطيف“جون 100 قسطون ترتيب ڏئي ان کي ڪتابي شڪل ۾ آندو ويو. پروگرام جيئي لطيف جي پهرين قسط 29 آگسٽ 2015ع ڇنڇر ڏهاڙي شام جو ڇهه لڳي ڏهه منٽن تي ٽيلي ڪاسٽ ٿي، تنهن بعد هن پروگرام جي ٻين قستن ۾ شاهه سائينءَ جي نامور شيدائين ۽ عقيدتمندن جن ۾ آغا سليم، اڪبر لغاري، مهتاب اڪبر راشدي، ڊاڪٽر احسان دانش، ڪامريڊ سوڀو گيانچنداڻي، مختيار سمون، انجنيئر عبدالوهاب سهتو، عنايت ميمڻ، ثمينه ابڙو، ادل سومرو، اخلاق انصاري، بخشڻ مهراڻوي، بدر ابڙو، ذوالفقار قادري، عبدالغفار تبسم، امر اقبال، شوڪت خاصخيلي، سائين محبوب شاهه لڪياري، سليم ڀٽو لطيفي، شير مهراڻي، سيمه عباسي، تاج بلوچ، ۽ جامي چانڊيو شاهه سائين جي ڪلام تي مختلف پهلوئن کان روشني وڌي، ۽ ننڍن ٻارن جن ۾ ايوب پٺاڻ، مانسي، مدثر منظور، سرهاڻ، راحت ۽ انتخاب علي جن الف بي وار ترتيب سان ي تائين شاهه لطيف جا بيت پڙهيا. ان کان سواءِ 19 جنوري کان 21 جنوري تائين شاهه سائين جي 267 هين عرس مبارڪ جي موقعي تي ڪي. ٽي. اين. پاران ”شاهه جون سورميون“ جي عنوان سان عرس جي پهرئين ڏينهن اربع تي ليلا، خميس تي مومل ۽ ٽئين ڏينهن سسئي ڊرامو پيش ڪيو ويو. انهن ڊرامن جو ليکڪ ۽ ڊائريڪٽر شاهه جو شيدائي محمد ايوب گاد آهي.
”خستوريءَ خوشبوءِ“ ليکڪه ج.ع. منگھاڻي (جنت علي محمد بڪڪ)، ثقافت ۽ سياحت کاتو، ڇاپو پهريون 2017ع.
”اک الٽي ڌار“ تحقيق، محمد اسلم ڀٽو، ڇپيندڙ عمار پبليڪيشن ڪراچي، ڇاپو پهريون جولاءِ 2017ع/ شوال 1438هه .
اک الٽي ڌار، ليکڪ، نذير سومرو، سمبارا پبليڪيشن حيدرآباد ڇاپو پهريون آڪٽوبر 2017ع.
شاهه عبداللطيف ڀٽائي جي شاعريءَ جولسانياتي اڀياس، تحقيق، ڊاڪٽر شازيه سفير، سنڌي ٻوليءَ جو بااختيار ادارو، ڇاپو پهريون 2017ع.
ساڃاهه جا سرچشما، ليکڪ سعيد احمد چانڊيو، مرڪ پبليڪيشن ڪراچي 2017ع هن ڪتاب ۾ شاهه سائين جي سوانح حيات ۽ هڪ سؤ چونڊ بيتن جي تشريح ڏنل آهي.
هُو جَي هليا هنگلاج، ليکڪ، ڪانجي مل چوهاڻ، ميگهه پبليڪيشن ميرپورخاص، ڇاپو پهريون 2017ع.
سنڌي ڪلاسيڪل راڳ ويراڳ، سرمد چانڊيو، ڪنول پبليڪيشن قنبر، ڇاپو پهريون نومبر 2017ع ان ڪتاب جي مهورتي تقريب سنڌي ادبي سنگت خيرپور پاران آچر 17 ڊسمبر 2017ع تي آرٽس ڪائونسل خيرپور ۾ ٿي.
شاهه لطيف ۽ وليم ورڊس ورٿ جي شاعريءَ ۾ رومانويت (تقابلي جائزو) ڊاڪٽر ساجده پروين، ڇپائيندڙ، سچائي اشاعت گھر دڙو، ڇاپو پهريون آڪٽوبر 2017ع.
”قرآن مجيد ۽ شاهه لطيف“ ليکڪ، حبيب حضوري، ڇپائيندڙ، علامه آءِ. آءِ قاضي اڪيڊمي ميهڙ ڇاپو پهريون ڊسمبر 2018ع هن ڪتاب ۾ شاهه سائينءَ جي ڪلام سان قرآن شريف جي 131آيتن جي ڀيٽا پيش ڪئي وئي آهي.
ناليواري اسڪالر ۽ موسيقار پروفيسر ڊاڪٽر ذوالفقار علي قريشي جو شاهه جي واين بابت انگريزي ۾ لکيل ڪتاب ”وائي آف شاهه عبداللطيف ڀٽائي“ ثقافت کاتي 2018ع ۾ ڇپائي پڌرو ڪيو. هن ڪتاب ۾ ڪل اٺ باب آهن.
”هلو تڪيا پسون تن جا“ ليکڪ، محمد علي ”مخمور“ مهيري، ڇپائيندڙ ساحل پبليڪيشن حيدرآباد، ڇاپو پهريون آڪٽوبر 2018ع. هن ڪتاب ۾ شاهه سائينءَ جي يارنهن سرن جو جائزو ورتل آهي.
سلسليوار مئگزين ”مڙيا مٿي مچ“ آڪٽوبر 2018ع“ ۾ شايع ٿي، ان ۾ هي مضمون ۽ مقالا شايع ٿيل آهن. واقف نه وڻڪار جي جت سٽاڻو سفر ، فقير علي ڏنو نظاماڻي. لٿو ڏيهه ڏڪار ، فقير حاجن نظاماڻي. ڀٽائي ۽ ڀونءِ، ڊاڪٽر ڪمال ڄامڙو. ساري رات سبحان جاڳي جن ياد ڪيو، علي ڏنو جروار. روحاني رهبر ، شبير ڪنڀار. رهيا اٿئي رات صبح ويندي صابري، نور احمد نظاماڻي. مون سين ڏٺا ماءَ جن ڏٺو پرين کي، نديم مڱريو. ڀٽائي ۽ درياهه، اقرار پيرزادو. ڳالهه پريان جي ڳُجهه جي، سردار اياز ميمڻ. کٽين جي هارائين، قاضي انور.
سلسلي وار مئگزين ”مڙيا مٿي مچ“ مضمون، پنهنجو آهين پاڻ آڏو عجيبن کي، تحرير، فقير علي ڏنو نظاماڻي. ڀٽائيءَ جي راڳين ۾ فقير غلام حيدر جو مقام منفرد آهي، ليکڪ ارباب عزم.
جديد سائنسي تنقيدي انداز ۾ انگريز عالم ڊاڪٽر پروفيسر ڪرسٽوفر شيڪل جو ايڊٽ ڪيل شاهه جو رسالو انگريزي زبان ۾ هارورڊ يونيورسٽي پريس لنڊن جنوري 2018ع ۾ هندستان مان پڌرو ڪيو. هن مترجم، محقق ۽ ايڊيٽر شاهه لطيف تي شايع ٿيل ست رسالا، جن ۾ آڏواڻي، شهواڻي، علامه آءِ. آءِ. قاضي، ايلسا قاضي، ڊاڪٽر بلوچ، آغا محمد يعقوب ۽ شيخ اياز جو ترتيب ڏنل رسالو ڀيٽي پوءِ شايع ڪرايو.
شاهه جي رسالي جا سر، مصنف، عبدالرحمان نقاش، سهيڙيندڙ پروفيسر محمد سليم ميمڻ، شاهه عبداللطيف ڀٽائي چيئر ڪراچي يونيورسٽي، ڇاپو پهريون نومبر 2018ع.
”شاهه لطيف ۽ سوشل سائنس“ ليکڪ، پروفيسر ساجد سومرو، ڪنول پبليڪيشن قنبر، ڇاپو پهريون فيبروري 2018ع.
”ڏورِ تِئائين ڏَسُ“ نوراحمد جنجھي، ڪنول پبليڪيشن قنبر، سال نومبر 2018ع.
”نوري، ناري ۽ عدم“ ڊاڪٽر ڦلو سندر ميگھواڙ، ثقافت ۽ سياحت کاتو، سال 2018ع.
”ڳنڍيون منجھه ڳنڍير“ عطا چانهيون، ثقافت کاتو، سال 2018ع.
”وِهَڻُ مون نه وَڙاءُ“ شاهه سائين جي 275 هين عرس مبارڪ جي موقعي تي ثقافت کاتي پاران ڇاپو پهريون 2018ع ۾ شايع ٿيو.
”شاهه جي شاعريءَ جو پهاڪاتي پهلو“ ترتيب، انجنيئر عبدالوهاب سهتو، ڊاڪٽر محبت اڪيڊمي قنبر، ڇاپو پهريون، آڪٽوبر 2018ع. هي ڪتاب شاهه سائينءَ جي 275هين عرس 14 صفر 1440هه تي پڌرو ڪيو ويو.
”سڀ پسندا پار (لطيفيات)“ ليکڪ، هدايت منگي، ترتيب، عزيز منگي، سرسوتي ساهت گھر ڏوڪري، ڇاپو پهريون، جنوري 2018ع.
ڪتاب ”شاهه لطيف جا ڇٽيهه سر“ محقق استاد لغاري، ڇاپو پهريون سيپٽمبر 2018ع، سمبارا پبليڪيشن حيدرآباد. هن ڪتاب ۾ هيءُ سر ڏنل آهن. سر ڪلياڻ، يمن، کنڀات، بروو، سريراڳ، سامونڊري، گھاتو، کاهوڙي، ڪاپائتي، بلاول، پرڀاتي، ڪارايل، ڏهر، آبري، معذوري، ديسي، ڪوهياري، حسيني، راڻو، ليلا، ڪاموڏ، سورٺ، رپ، پورب، رامڪلي، آسا، مارئي، سهڻي، سارنگ، ڪيڏارو، ڌناسري، شينهن ڪيڏارو، هير رانجھو، بيراڳ هندي، ڍول ماروئي، سر بسنت.
مونا طورسينا، فقير حاجن نظاماڻي، سمبارا پبليڪيشن حيدرآباد ڇاپو پهريون مئي 2019ع.
”شاهه سنڌ جو ساهه“ مصنف، استاد حيدري چانڊيو، سنجھا پبليڪيشن حيدرآباد، سال 2019ع.
”سمنڊ سيويو جن“ ليکڪ، پروفيسر ستار سومرو، پيڪاڪ ڪراچي، ڇاپو پهريون جنوري 2019ع.
هالا جا مخدوم صاحب ۽ شاهه ڀٽائي (هڪ اڀياس)، ليکڪ، سيد عطاءُالله شاهه بخاري، روشني پبليڪيشن ڇاپو پهريون 2019ع.
ڪتاب، کاروڙو چت آيو، ليکڪ، ڊاڪٽر عبدالعزيز رحماني ڪنڀار، ڇاپو پهريون 2019ع.
شاهه جو رسالو سر ڪيڏارو (رند پروڙين راز) ليکڪ، ڊاڪٽر اڪبر ڍڪڻ، مرڪ پبليڪيشن ڪراچي 2019ع.
شاهه جو رسالو، انگريزي ترجمو علي اڪبر ڍڪڻ، مرڪ پبليڪيشن ڪراچي 2018ع.
شاهه جي شاعريءَ جو عوامي پهلو، ليکڪ، پٿر سنڌي. ”شاهه عبداللطيف سوال، جواب“نظام عباسيءَ جو لکيل آهي. مقالن جو مجموعو ڪتاب، ڀٽ ۽ درازا شمشيرالحيدري جي تصنيف آهي. اردوءَ ۾ ڪتاب ”شاهه عبداللطيف ڀٽائي عصرِ جديد“ آفاق صديقي.
”تون ڏاتار آءُ ڏڏ“ ليکڪ، ڊاڪٽر جگديش لڇاڻي. هن ڪتاب ۾ شاهه سائين جي زندگي، فڪر ۽ فن بابت هيءُ 15 مضمون ڏنل آهن. 1. شاهه عبداللطيف ڀٽائي. 2. شاهه عبداللطيف ڀٽائي جي لوڪ شاعري. 3. شاهه عبداللطيف ڀٽائي جي شاعريءَ ۾ تصوف. 4. شاهه عبداللطيف جو ناصحاڻو ڪلام. 5. شاهه ۽ وڻجارا. 6.شاهه لطيف جو پسون سنسار. 7. شاهه لطيف جي شاعريءَ ۾ موسيقيت. 8. شاهه جون سورميون. 9. شاهه سائين جي ڪلام ۾ منظر ڪشي. 10. شاهه سائين جي ڪلام ۾ اصلاح ۽ پهاڪا. 11. شاهه لطيف جا سورما. 12. شاهه سائينءَ جي شاعريءَ ۾ جماليات. 13. شاهه عبداللطيف ڀٽائيءَ جي چنڊ سان رهاڻ. 14. شاهه سائين جي ڪلام جي موجوده زمان سان واسطيداري. 15. انگريزي زبان ۾ لطيف شناسي.
بلوچي زبان جي شاعر سيد ظهور شاهه هاشمي، پنهنجي تصنيف ”گسد گوار“ ۾ شاهه سائين جو ذڪر ۽ ان سان عقيدت جو اظهار ڪيو آهي.
ڊاڪٽر ارنيسٽ ٽرمپ، مير علي شير قانع جي ڪتاب ”معيار سالڪان طريقت“ کي سامهون رکي شاهه سائين جي سوانح عمري لکي هئي.
اردو ڪتاب ”حالات، واقعات اور ڪرامات شاهه عبداللطيف ڀٽائي“ هي ڪتاب شهاب شيخ ترتيب ڏنو.
”ڀٽائيءَ جا چونڊ تشريحي بيت“ چونڊ ۽ ترتيب سڪندر ملاح، مارئي اڪيڊمي. هن ڪتاب ۾ ڪلياڻ آڏواڻي جي ترتيب ڏنل شاهه جي رسالي مان چونڊ بيت کنيا ويا آهن. ”پورب منهنجو پنڌ“ ليکڪ، فقير بشير احمد.
شاهه جي ڪلام ۾ پهاڪا ۽ محاورا، سيد اظهر گيلاني، مهراڻ اڪيڊمي، ڇاپو پهريون مئي 2004ع، هن ڪتاب ۾ 488 پهاڪا ۽ 320 محاورا ڏنل آهن.
”شاهه لطيف جي شاعريءَ جي لغت“ (ڏکين لفظن جي انگريزي معنيٰ) ڊاڪٽر خليل الرحمان شيخ. ادارو سرهاڻ ويلفيئر سوسائٽي، ڪراچي.
شاهه سائين جي 335 هين جشن ولادت جي موقعي تي ڀٽ شاهه ۾ ”جيئي لطيف ميگزين“ ۽ علي مراد لنجواڻي جو انگريزيءَ ۾ لکيل ڪتاب ”شاهه عبداللطيف ڀٽائي جي شاعري“ جو مهورت ڪيو ويو.