ڏُکي تو ڏُڪار توڙي وسن مينهڙا!
• برساتون هونئن ته فائديمند هونديون آهن. پر جتي هر نظام تباهه لڳو پيو هُجي، اُتي مسلسل ۽ تيز برساتون ته پنهنجي جڳهه تي، پر هلڪيون برساتون به ڪيتريون ئي پريشانيون پاڻ سان کڻي ٿيون اچن. هن وقت ٿر ۽ ٻين علائقن ۾ ضرور فائدو ٿيو آهي پر لاڙ جي ضلعن ۾ نقصان ٿي رهيو آهي. ان کان علاوه برساتن کان پوءِ سنڌ جي تقريبن هر شهر جي حالت خراب آهي.
• مختلف مافيائن، پاڻي جي قدرتي گَسن تي قبضا ڪري، انهن کي بند ڪري ڇڏيو آهي. شهرن ۾ ڊرينيج جو ڪو به نظام ناهي. هاڻي ماڻهن لاءِ گهرن مان نڪرڻ ڏکيو ٿي پيو آهي.
• خاص طور اسڪولن ڏانهن ويندڙ ٻارڙا وڏي تڪليف کي منهن ڏيڻ ٿا. اسڪول پهچندي پهچندي هڪ ته کين دير ٿيو وڃي، ٻيو سندن ڪپڙا ۽ جتيون خراب ٿيو وڃن. ان سان گڏ ڪيترين ئي بيمارين ڦهلجڻ جو انديشو آهي.
• برساتن جو سڌو سنئون اثر اسان جي ماحول، زراعت ۽ لاڳاپيل ادارن جي ڪارڪردگي تي ٿيندو آهي.
• لاڙ کي هونئن ئي پاڻي ناهي ملندو. سو اهو هميشه سُڪندو آهي ۽ وري جڏهن تيز برساتون پونديون آهن ته ٻُڏندو آهي.
• بدين ضلعي ۾ ڪجهه سالن کان زراعت ته ٺهيو پر پيئڻ جو پاڻي مشڪل ٿو ملي. ان حالت ۾ ماڻهن کي فصل پوکڻ لاءِ پاڻي جي لپ تڏهن ٿي ملي، جڏهن ان فصل پوکڻ جو وقت گذري ٿو وڃي.
• هن سال ٿورو پاڻي ئي سهي پر تمام دير سان مليو. ماڻهن قرض کڻي پاڇاٽا فصل پوکيا. جن مان هاڻي ڪجهه ملڻ جو آسرو ٿيو هو. جيڪي ڪجهه ڏينهن کان پوندڙ مسلسل برساتن جي ڪري تباهه ٿي ويا آهن.
• نااهل ۽ نڪمي نظام جي سزا اهو غريب ئي ڀوڳي ٿو. جنهن جون انهن فصلن ۽ برساتن سان ڪيتريون ئي اميدون وابسته هيون.
• پنهنجي محنت، اوجاڳن ۽ اميدن جو قتل ٿيندو ڏسي، اهو غريب هاري ان نقصان جا ڪي به دليل ۽ سبب ٻُڌڻ لاءِ تيار ناهي. هن لاءِ اهي سڀ بحث فضول ئي آهن.
• مسلسل ۽ تيز برساتن کان پوءِ هاڻي اها مخلوق به نڪري ايندي، جنهن کي ان غريب جي ٿيل نقصان جو تماشو ڪرائي، ان کي ڪيش ڪرائي مال وٺي کائڻو آهي. غريب مزدور ۽ هاري ساڳيو سورن ۾ آهي.