سوچن جي سانوڻيءَ ۾
هُن گهر مان نڪرندي ئي سوچيو ؛ ”هر نگاھہ ڪو ڪو هوندي جيڪا منھنجي وجود جي تابوت ۾ ٽنبجي مون کي ايذائيندي ..... اذيتون ڏيندي ..... اهو سوچيندي ئي هن جي وجود مان ڄڻ بجلي جو ڪرنٽ گذري ويو ..... هُن کي ويندي ويندي مگهن ميگهواڙ بہ ياد اچڻ لڳو ۽ سندس اڳيان ڳنڍجڻ لاءِ رکيل پادر، ڪوڪا ۽ ٻيا اوزار بہ ..... مگهن جي نگاھہ بہ سندءِ ڪوڪن جيان تيز ..... ائين ٿي تاڙي جو شڪار ٿيندڙ کي پڪ ٿيو وڃي تہ هاڻ لڪڻ جي واھہ ڪٿي .....؟! ڪو چار ڏوڪڙن جو قرضي هوندس تہ ڊوڪڙي پائي ڊِھہ هڻي وڃي کانئس پئسا گهرندو .....!“
ڪَلو قصاب جڏهن جوان هو تہ گهر مان نڪرڻ واري شخص سان دلي دوستي هوس ..... ڪَلو جو پيءُ قيصر تڏهن ڪا سائڪو ڌنڌو ڪندو هو انھيءَ ڪرت ۾ راڄن جا واڙا ئي سُڃا ڪري ڇڏيس ..... ڪھڙو سڀاڳو ٿي سُجهو جيڪو قيصر قصاب کي ڇڏي پنھنجو پھرو ڪنھن ٻئي کي وڪڻي ..... ڪَلو بہ پيءُ جيان ڪا سائڪي ڌنڌي ۾ تہ ڀڙ ٿي ويو هو ..... پر حرامپائي ۾ بہ جهڙس ڪو مٽ نہ هو ..... نہ ڪنھن جي ڀيڻ ڏسي نہ ڪنھن جي ماءُ.....؟! ماس جي موھہ ۾ ايترو تہ مڌ مست ٿي ويو ..... جو الھڙ وڇيري وانگر وتي ٽپندو ڪڏندو ..... اها ٽِپ ٽپان ۽ ڪڏڪڏان ٻين تہ ٻين پر هن شخص لاءِ خاص اک جو ڪنڊو بڻجي پئي ..... هن ڪلو قصاب جي دوستيءَ جا هڙئي رستا پنھنجي وجود جي ويراني ۾ بدلجندي ڏٺا ..... هن پنھنجي جيون ۾ هڪ اڀري آيل حسين سج جي سونھري ڪرڻن کي ڪلو ڪاسائي جي ڪاتن ۾ زخمي ٿيندي ڏٺو ..... هن پنھنجي چاهت جي چنڊ ۾ بہ چير ايندي ڏٺا..... هُن آڪاس ۾ بادلن کي ڀوکان ڀڄندي ڏٺو ..... هن پنھنجي وجود ۾ دوستيءَ جو جيڪو وڻ پوکيو هو ان کي ظاهري دوستي واري دولاب جي طوفان ڊاهي وڌو هو .....!!
هُن کي مانڊڻي تي ويٺل محبوب جي نگاھہ جو بہ اونو هو. جيڪو ڪڏهن کيس چوندو هو تہ ”ڪلو ڪاسائي کان بچ چريا ..... ان ڪاسائيءَ جن جا سَر سُڃا ڪيا سي ساوائي نہ ٿيا ..... ”محبوب ۾ ماڻھوءَ کي پرکڻ جي ساڃاھہ ڪيڏي نہ سرس آهي“ هن ڊگهو ۽ ٿڌو ساھہ اندر ۾ اوتيندي سوچيو.
هُو هاڻ سوچن ئي سوچن ۾ ڊاڪٽر زوهيب جي ڪلينڪ (جيڪا سندس ئي گهر واري ڳلي ۾ هئي) وٽ پھچي ويو هو ڊاڪٽر زوهيب ڪنھن بہ ماڻھوءَ کي پري کان ڏسي ٻڌائي سگهندو هو تہ کيس فلاڻو مرض لاحق آهي ..... پر هن کي تہ اهڙي خواهش هئي ۽ نہ ئي هُن چاهيو ٿي تہ ڊاڪٽر زوهيب جي نگاهن جو شڪار ٿئي ..... هُن کي هڪ تہ اها سُڌ هئي تہ ڪنھن بہ ڊاڪٽر جي نگاھہ کان پھرئين هر ماڻھو صحتمند ئي هوندو آهي ..... پر جڏهن مٿس ڪنھن ڊاڪٽر جي نگاھہ پوندي آهي تہ هُو بيمار ٿي پوندو آهي ..... ۽ هن کي تہ يقين هو تہ ڊاڪٽر زوهيب اڄ کيس ضرور هڪ نئين ادا سان ڏسڻ جو متمني هوندو ۽ اها نئين ادا واري نگاھہ منجانئس ڪانہ ڪا بيماري کوٽي ڪڍندي ..... اُن ڪري هو هڪ ئي جهٽڪي سان هوا جو جهونڪو بنجي اتان گذري ويو..... جيتوڻيڪ سندءِ نگاهون هيٺ هيٺ هيون ..... پر الاجي ڇو کيس اڻ تڻ جاڳي تہ انھن چوري چوري ڊاڪٽر زوهيب کي ڪرسي تي ويٺل ڏسي ورتو آهي ۽ ڊاڪٽر زوهيب جي نظر واري چشمي پويان تاڙيندڙ شڪاري نگاهن جو هُوبہ شايد شڪار ٿي ويو آهي .....
اهڙين سوچن جي سانوڻيءَ ۾ پُسندي هن کي علي محمد استريءَ وارو بہ ياد اچڻ لڳو هو، جنھن ڪيترن ئي ماڻھن جي انگن جي لٽن جا سر ڪڍي کين ڄڻ سنئين لڱين ڪيو هو. علي محمد جيتوڻيڪ پاڻ بظاهر خوش خوش نظر ايندو هو پر سندس ڳالھين مان اداسيءَ جا پکي الاجي تہ ڇو اڏام ڪري اچي هن شخص جي وجود ۾ آکيرو ٺاهي ويھي رهندا هئا..... هُو شخص پوءِ سوچيندو هو تہ ”آخر ڪھڙي ماجرا آهي جو لوڪ تہ کانئس نہ رڳو پنھنجي لٽن جا پر گناهن ثوابن جا گهُنج بہ ڪڍرايو وڃن ..... ۽ آءٌ .....“ ۽ پوءِ هو اهو سوچي ٿڌو ساھہ کڻي پنھنجي ئي سائي پنھنجو پاڻ تي ملامت ڪرڻ لڳندو هو .....
هُو علي محمد استريءَ واري جي دڪان واري ڳلي ڇڏي ٻي ڳلي ۾ اچي ويو ..... هن ٻي ڳليءَ واري واٽ رڳو ان ڪري ورتي جو کيس گمان هو تہ اڄ علي محمد واري استريءَ وڌيڪ تتل هوندي ۽ اُن جو تاءُ منھنجي وجود کي جلائي رک ڪري ڇڏيندو ..... جيتوڻيڪ هن جو وجود اڳ ئي ڪلو قصاب جي ڪرتوتن رک بنائي ڇڏيو هو ..... ۽ هُو ان ۾ پنھنجي وجود جا رهيل ڪي اهڃاڻ تلاشڻ جي جستجوءَ ۾ هو .....
نئين ڳليءَ واري واٽ وٺندي هن کي نياز حجام جو دڪان ۽ سندس نوڙت ياد آيا ..... هن کي يقين هو تہ نياز حجام جي پاڪيءَ وانگر اڄ سندءِ نگاھہ تيز تيز هوندي ..... نياز حجام پنھنجي نوڙت وساري اڄ اهڙي ادا سان مون کي ڏسندو ..... جيئن پاڪي کڻي ڪن فضول وارن کي ڪاٽڻ جو سوچيندو هجي ..... هن تصور ئي تصور ۾ پاڪيءَ سان پنھنجي وجود جو انگ انگ وڍجندي ۽ رت ٺينڍا ڏئي وهندي محسوس ڪيو ..... هن کي نياز حجام ۽ ڪلو قصاب ڄڻ هڪ ئي وجود جا ٻہ پاڇا محسوس ٿيا ..... ٻنھي جي هٿن ۾ انگ وڍيندڙ اوزار .....!!
هُو جيئن اڳتي وڃي رهيو هو تيئن شھر ۾ گاڏين جو شور ۽ ماڻھن جي پيھہ پيھان وڌي رهي هئي هُو هاڻ ڇاڪاڻ تہ شھرجي مصروف ترين علائقي صدر ۾پھچي ويو هو. اتان ڪجهہ خريداري ڪري کيس واپس بہ ورڻو هو، پر ان کان اڳي جو هُو خريداري ڪري واپس وري ..... هُن هڪ نگاھہ آسپاس اڇلائي ؛ هر ڪو پنھنجي هڻ هڻان ۾ هو ... ڪوبہ کيس هڪ نئين ادا سان ڏسڻ جو متمني محسوس نہ ٿيو .... لڄي ٿيندي سندءِ نگاھہ ڄڻ سجد ي ۾ هلي وئي .....
اندر ۾ اڻ وڻندڙ اتساھہ جي لھر ماٺي ٿيندي محسوس ڪيائين ..... ۽ کيس محسوس ٿيو تہ هُو انھن ئي لمحن ۾ واپس اچي ويو آهي ..... جن لمحن ۾ هو گهران نڪرڻ جو سوچي رهيو هو ..... اصل ۾ اڃا هو پنھنجي گهر ۾ ئي موجود هو ..... ۽ گهر اڱڻ ۾ بيٺل نم جي وڻ جا پن هوا ۾ لڏي انڪار ڪري رهيا هئا تہ ڪو هُو هتان گهر مان نڪري بازار مان واپس ٿي بہ آيو آهي .....