قبر
پبلڪ پارڪ جي وچ واري اها جڳھہ ڪيترو عرصو خالي پئي هوندي هئي – اتي نہ ڪو وڻ ۽ نہ ئي ڪي گل ٻوٽا ۽ سائي سائي ڇٻر هئي! ماڻھن سوچيو پئي تہ اتي ڪانہ ڪا شيءَ ضرور ٺاهي ويندي! ممڪن آهي اتي ڪنھن مشھور ۽ معروف شخصيت جو مجسمو کڙو ڪيو وڃي يا عام دلچسپيءَ جي تناظر ۾ ڪا اهڙي شيءَ اتي کڙي ڪئي وڃي جو ماڻھو ڏسي دنگ رهجي وڃن ....!
انومانن مٿان انومان هڻندي ڪيترو عرصو تہ بس ايئن ئي گذري ويو ....! ان پڄاڻان اوچتو ئي اوچتو ماڻھن کي اتي هڪ ڍڳ نظر آيو – جيئن هڪ قبر ٺھيل هجي .... قبر تي نہ تہ ڪو ڪتبو هو ۽ نہ ئي اها پڪ ڪئي وئي هئي...! دراصل اها ڪارروائي اجنبي ماڻھن پاران اهڙي وقت سرانجام ڏني وئي هوندي جڏهن اُتي تمام گهٽ ماڻھو موجود هوندا جن جو ڌيان ڏانھن قطعي نہ هوندو .... يا ممڪن آهي اتي ڪو ٻيو عام ماڻھو ئي نہ هجي ....!
هاڻ ماڻھن جي دلچسپيءَ تہ ويتر وڌندي وئي تہ آخر اها قبر ڪنھن جي ٿي سگهي ٿي ...؟! هڪ اهڙي جڳھہ جتي ماڻھو تفريح لاءِ ايندا هجن – اتي قبر جي موجودگي ڪو سٺو سنئوڻ بہ تہ نہ آهي .... ۽ وري قبر تي ڪو ڪتبو بہ نہ هنيو ويو آهي .... يا ماڳهين ائين تہ نہ آهي .... جو قبر ئي خالي آهي .... ۽ رڳو ڌيان ڇڪائڻ لاءِ ڪو ڊرامو رچايو ويو آهي ....! هڪڙا هڪڙي جا .... ٻيا ٻي جا .... تہ ٽيان وري ٽين راءِ جا هئا ....!
ماڻھن جي من ۾ هاڻ ڪيتريون ئي قبرون ٺھي رهيو هيون – اهي قبرون – جيڪي کين وسري ويون هيون....!
وقت – جيڪو زخم ڏيندو بہ آهي تہ پھا بہ رکندو آهي ....! پر اڄ وقت ڪيترن جي زخم کي وري جاڳائي رهيو هو .... هڪ قبر جي شڪل ۾ سامھون اچي ....!
ماڻھو من ئي من ۾ ڄڻ پنھنجو پاڻ سان تعزيت ۾ هئا ....! تفريح ۽ دلچسپيءَ جي جاءِ تي پنھنجو پاڻ سان تعزيت ! وڏي ٽرئجڊي هئي .... وڏو الميو هو اُهو ....! پر ڪاش! پبلڪ پارڪ ۾ ايندڙن کي ڪو اهو ٻڌائي ها تہ اها قبر – پارڪ ۾ ٽڙندڙ انھن گلن جي اجتماعي علامتي قبر هئي .... جن کي هُو روز پٽيندا ۽ خُون ڪندا ٿي رهيا .... ۽ تہ اها علامتي قبر نيچر لسٽن (Naturalists) پاران ٺاهي وئي هئي ....!!