تو بنان ڍوليا
ڪاليج جي اسٽاف روم ۾ ليڪچررز جي هڪ گروپ ۾ ”مردن جي نفسيات“ متعلق بحث دوران جڏهن ارم پنهنجو رايو ڏنو ته نفسيات جي ليڪچرر ثوبيه جيڪا ليڪچر جي تياري لاءِ هڪ نفسياتي ڪتاب پڙهي رهي هئي، تنهن فقط ڪجهه لمحن لاءِ ڪتاب تان نظرون هٽائي ارم ڏانهن ڏٺو ۽ وري ڪتاب جي مطالعي ۾ مصروف ٿي وئي. نفسيات جي ليڪچرر هئڻ جي باوجود به هن کي ان بحث سان ڪا دلسچپي نه هئي. البت بحث ڪندڙ گروپ ۾ شامل سمز انور، ارم جي راءِ تي ڪاوڙ ۾ ايندي چيو:
”توهان اڄڪلهه جون ڇوڪريون ٻه اکر پرهي پاڻ کي وڏيون عاقل سمجهنديون آهيو. هر ڳالهه ۾ فقط پاڻ کي ئي صحيح سمجهنديون آهيو. آئون ٿي توکي ٻڌايان ته شادي شده مرد، زالن سان بي وفائي نه ڪندا آهن باقي مخصوص شعبن سان لاڳاپيل مرد، اديب، شاعر يا آرٽسٽ عاشق مزاج هوندا آهن ۽ ان جو هڪ سبب اهو به اهي ته سندن واسطو خوبصورت ڇوڪرين سان پوي ٿو. شاديءَ کان اڳ گهڻو ڪري سڀئي ڇوڪرا ڇوڪرين سان دوستي يا عشق وغيره جي چڪر ۾ پوندا آهن پر شاديءَ کان پوءِ جڏهن مٿن ذميواريون پونديون آهن ۽ هو عملي زندگيءَ ۾ قدم رکندا آهن ته اهي به سڌري ويندا آهن ۽ پوءِ پنهنجي زالن سان وفادار رهندا آهن.“
”مون ڪڏهن چيو آهي ته اهيزالن سان وفادار ناهن. پر گڏوگڏ موقعوملڻ تي دوستي يا وقت گذاري به ڪري وٺندا آهن. ”ته“ پوءِ زور ڇا ٿي ٿيو... ”موقعو ملڻ تي“ ارم زوردار ٽهڪ ڏنو. جنهن تي وري مسز انور، جنهن جي هر ڳالهه انور صاحب کان ئي شروع ٿيندي هئي ۽ هن تي ئي ختم ٿيندي هئي، وڌيڪ ڪاوڙجي پئي ۽ حسب معمول انور صاحب جو ذڪر آيو:
”مون کي انور صاحب تي پورو ڀروسو اهي، کين هڪ ته ڇا ڏهه موقعا به ملن تڏهن به اهڙي حرڪت نه ڪندا. بئنڪن ۾ به اڄڪلهه نوجوان ۽ اسمارٽ ڇوڪرين کي نوڪريون ڏنيون ٿيون وڃن. هو ايڏا وڏا آفيسر آهن ۽ ڪيترين ئي بئنڪن ۾ سندن بدلي ٿي آهي، پر اڄ تائين هو ڪنهن به ڇوڪريءَ سان فري نه ٿيا آهن.“
”ٻين لفظن ۾ اسين اهو به چئي سگهون ٿا ته ”لفٽ“ نه ملي هوندي...!“ ارم چيو ۽ سڀئي کلڻ لڳيون ۽ پوءِ ڏسندي ئي ڏسندي ارم ۽ مسز انوروچ ۾ شرط لڳي ويو ته هوءَ (ارم) هڪ مهيني اندر انور صاحب سان دوستي ڪري ڏيکاريندي. مسز انور طنزيه مرڪ سان ارم ڏانهن ڏسندي کيس انور صاحب جي آفيس جو فون نمبر ڏنو. ٿوري دير ۾ ڳالهه جو موضوع بدلجي ويو ته ارم اٿي ثوبيه جي ڀرسان اچي ويٺي ته ثوبيه ڪاوڙ مان ڏسندي چيس:
”هي وري ڇا شروع ڪري ڇڏيئي؟ آخر تون ڪڏهن ٻاراڻيون حرڪتون ڇڏي ميچيئور ٿينديئين؟“
”زندگيءَ کي انجواءِ پئي ڪريان. تو وانگر نه آهيان جو سڄي عمر فقط پڙهڻ ۽ پڙهائڻ ۾ گذاري ڇڏيان.“
ايستائين پيرڊ ختم ٿيڻ جي بيل ٻڌي ارم پنهنجو فائل کڻي ڪلاس ۾ وڃڻ لڳي ۽ معمول مطابق پنهنجو موبائيل ثوبيه کي ڏيندي چيائين:
”عرفان جي ڪال اڃان نه آئي آهي، پر ڪيڏي مهل به اچي سگهي ٿي. چئجانس ته هن پيرڊ کان پوءِ ڪال ڪري.“
ثوبيه کانئس موبائيل وٺي پاسي تي رکي وري ڪتاب پڙهڻ لڳي.
ثوبيه ۽ ارم گهريون سهيليون هيون. ڪجهه سال اڳ ٻنهي جي هن ڪاليج ۾ گڏ Posting ٿي هئي. ٻنهي جي طبيعتن ۽ عادتن ۾ تمام گهڻو فرق هوندي به سندن سٺي دوستي ٿي وئي. ثوبيه هر وقت سنجيده رهڻ واري هئي ته ارم خوش مزاج ۽ رلڻي ملڻي هئي. زنده دلي سندس شخصيت جو نمايان پهلو هئي. ثوبيه کي خبر هئي ته لاپرواهه نظر ايندڙ ارم زندگيءَ ۾ جن به ماڻهن سان محبت ڪئي انهن سان نڀايو پوءِ چاهي ثوبيه هجي يا عرفان، هوءَ انهن لاءِ ڪجهه به ڪرڻ لاءِ تيار هوندي هئي. عرفان ثوبيه جو سوٽ هو جيڪو اسڪالرشپ ملڻ تي لنڊن روانو ٿي ويو هو. هو ۽ ارم هڪٻئي کي چاهڻ لڳا هئا. لنڊن وڃڻ کان اڳ هن چاهيو هو ته سندس ۽ ارم جو مڱڻو ٿي وڃي، پر سندس مائٽ ارم بدران ڪنهن ٻي ڇوڪريءَ سان سندس شادي جا خواهشمند هئا، تنهنڪري عرفان انڪار ڪري ڇڏيو ۽ ارم کي تسلي ڏنائين ته هو واپس ايندو ۽ پنهنجي مائٽن کي مڃائي وٺندو. ارم زندگيءَ جي آخري دم تائين سندس اچڻ جي انتظار جو واعدو ڪيو. لنڊن پهچي عرفان، ارم جي گهر ٻه ٽي دفعا فون ڪئي، پر ارم گهر وارن آڏو هن سان ڳالهائي نه سگهي، تڏهن عرفان کيس مشورو ڏنو ته هوءَ موبائل وٺي ته جيئن هو ڪاليج ٽائيم ۾ هن سان ڳالهائي سگهي. ائين ارم موبائيل ورتو، پر عرفان سان فقط ڪاليج ٽائيم ۾ ئي ڳالهائي سگهندي هئي. سندس گهر وارن کي به موبائيل بابت ڄاڻ نه هئي. موبائيل جي رنگ وڳي ته ثوبيه ڪال اٽينڊ ڪئي. عرفان کان سواءِ ڪنهن جي ڪال ٿي ٿي سگهي. ثوبيه کيس ٻڌايو ته ارم ڪلاس ۾ هئي ۽ هو اڌ ڪلاڪ کان پوءِ فون ڪري. فون بند ڪري هن دل سان دعا ڪئي ته خدا هنن ٻنهي جا خواب پورا ڪري!
ٻئي ڏينهن ارم ثوبيه کي ٻڌايو ته مسز انور سان لڳايل شرط کيس هڪ ٻيو موبائيل وٺڻوپيو ڇو ته هوءَ پنهنجي موبائيل کي انگيج رکڻ نه چاهيندي هئي، جو عرفان ڪنهن وقت به ڪال ڪري ٿي سگهيو. ثوبيه چيس:
”تون ايڏا ڪارڊ ۽ موبائيل وٺي ڪيڏا پئسا برباد ٿي ڪرين، فقط ٿوري دير جي تفريح خاطر؟“
”توکي خبر آهي ته منهنجن گهر وارن کي منهنجي پگهار جي ضرورت ڪانهي ۽ تو وانگر آئون ٻچڙيوال ته آهيان ڪانه، جو ٻارن تي خرچ ڪريان. پوءِ عيش ڇو نه ڪجي. شرط کٽڻ کان پوءِ نئون موبائيل آئون توکي گفٽ ڪندس. مهيني کان پوءِ تنهنجو جنم ڏينهن آهي نه!“ هن مرڪندي چيو.
”توکي خبر آهي ته مون کي موبائيل وغيره سان دلچسپي ناهي. ڪاشان مون کي ڪيترائي ڀيرا سيل فون وٺي ڏيڻ جي آفر ڪئي آهي.“ ثوبيه چيو.
”يار سيل فون صرف فيشن نه، پر اڄڪلهه جي ضرورت به اهي، ۽ جڏهن SMS ڪرڻ سکندينءَ ته پوءِ گهٽ پئسن ۾ ضروري ۽ مختصر پيغام جي اهيمت کان واقف ٿيندينءَ. مونکي ڏس. عرفان جو هڪ به SMS منهنجي ۽ هن جي وچ ۾ آيل سمنڊ جي دوري به ختم ڪري ڇڏيندو آهي. ايڏو پري رهي به فقط هن موبائيل ذريعي اسين هڪٻئي سان پنهنجا ڏک سک ۽ پريشانيون ونڊيندا آهيون. هڪٻئي جي اکين ۾ خواب پوکيندا آهيون ۽ مستقبل جا ڪيئي منصوبا ٺاهي وٺندا آهيون.
۽ پوءِ ارم، ثوبيه کي به موبائيل استعمال ڪرڻ سيکاريو ۽ SMS جو طريقو پڻ. هاڻي جڏهن به ارم جي غير موودگيءَ ۾ عرفان جي ڪال ايندي هئي ته پئسا بچائڻ خاطر ثوبيه ڪال اٽينڊ ڪرڻ بدران ارم جو ٻڌايل پيغام SMS وسيلي موڪلي ڇڏيندي هئي. ڪجهه ڏينهن بعد ارم مزو وٺي وٺي ثوبيه کي ٻڌايو ته:
”مسز انور کي مون ٻڌايو ته شروع ۾ لنوائڻ کان پوءِ هاڻي انور صاحب آهستي آهستي مون ۾ دلچسپي وٺي رهيو آهي ته کيس يقين ئي نه پيو اچي. هاڻي ته منهنجي باري ۾ ڄاڻڻ ۽ مون کي ڏسڻ لاءِ آتو آهي.“
ثوبيه چيس: ”ارم، ڪنهن جي گهر جي ماحول کي اهڙي طرح الجهائي مزو وٺڻ سٺي ڳالهه ته ڪانهي.“
”شرط مسز انور پاڻ رکيو هو. مون نه! کيس منهنجو شڪر گذار رهڻ گهرجي ته آئون کيس اونداهيءَ مان ڪڍي روشنيءَ ۾ آڻي رهي آهيان. کيس جيڪو انڌو اعتماد آهي انور صاحب تي مان هن جي اصليت ڏيکاري رهي آهيان.“
ثوبيه کي ارم جي ڳالهه نه وڻي... شايد ان ڪري جو اڄڪلهه سندس زندگيءَ ۾ وڏا لوڏا اچڻ لڳا هئا. ان شام کيس ڪاشان جو ڪراچيءَ مان اچڻ جو تمام گهڻو انتظار هو ڇو ته ويڪ اينڊ هو. جڏهن کان ڪاشان جي ڪراچيءَ ۾ بدلي ٿي هئي ته پهريائين ته هو هر ويڪ اينڊ تي حيدرآباد ايندو هو. پر سال کان مٿي عرصو گذرڻ بعد هاڻي هو ٻن يا ٽن هفتن کان پوءِ اچڻ لڳو هو. ڏوهه ڪنهنجو هو؟ سندس يا ڪاشان جو؟ هوءَ سمجهي نه سگهندي هئي،پر يکس هر گذرندڙ ڏينهن سان سندس ۽ ڪاشان جي وچ ۾ فاصلو وڌندي محسوس ٿيندو هو. اوپرائپ جو احساس ٻنهي جي وچ ۾ پنهنجا پر پکيڙي رهيو هو. اڄ ڪاليج مان اچڻ کان پوءِ هن ٻه ٽي دفعا ڪاشان جي ڪراچيءَ واري گهر تي فون ڪئي، پر فون اٽينڊ نه ڪئي وئي. هن سندس موبائيل تي به ڪوشش ڪئي، پر موبائيل به بند هئي. شام تائين گهر جا ڪم ڪار ڪرڻ کان پوءِ وري به ڪوشش ڪندي رهي، پر نتيجو ساڳيو رهيو. رات ٿي وئي. هن ڪاشان لاءِ سٺو کاڌو تيار ڪيو هو کيس الائي ڇو اڄ سندس اچڻ جو وڌيڪ انتظار ٿيو، پر کيس خبر نه هئي ته هو ايندو به يا نه! ٻار ٽيوشن کان فارغ ٿي ٽي.وي. ڏسي رهيا هئا. هن وري فون تي ڳالهائڻ جي ڪوشش ڪئي ته وري فون تي ڳالهائڻ.
”ڪاشان! تون اچين پيو نه؟“ ثوبيه اُڪير مان چيس.
”نه، هتي آفيس ۾ شام دير تائين مصروفيت رهي ان ڪري في الحال ايڏي لائنگ ڊرائيوَ جي همت ئي نه اٿم. خبر اٿئي ته هاڻي منهنجي طبيعت ٺيڪ نٿي رهي. هاڻي اڳوڻي همت ڪٿي. اڳئين هفتي آفيس مان جلد نڪرندس.“ ڪاشان جي لهجي ۾ ٿڪاوٽ هئي، پوءِ هن ٻارن بابت رسمي ڳالهيون پڇي فون بند ڪري ڇڏي.
هونئن ته اٺن نوَن مهينن کان روٽين جي ڳالهه هئي ته ڪاشان ٻن ٽن هفتن جي وقفي سان ايندو هو ۽ ثوبيه کي ڪڏهن به اها ڳالهه ڏکي محسوس نه ٿي هئي، پر اڄڪلهه ارم جڏهن کيس انور صاحب سان سندس فون تي ڳالهائڻ جو هڪ هڪ جملو مزو وٺي وٺي ٻڌائيندي هئي ته سندس ڪنن ۾ هڪ ئي جملو گونجڻ لڳندو هو.
”مرد بي وفا آهي.“
تڏهن رات جو ٻارن کي سمهارڻ کان پوءِ هوءَ پنهنجي بيڊ تي ليٽي پئي ته ننڊ سندس اکين کان ڪيئي ميل پري هئي، ماضيءَ جا سڀئي ورق جيڪي سندس ۽ ڪاشان جي بابن متعلق هئا هڪ هڪ ٿي تصور جي ڪتاب مان نڪري سندس چوڌاري پکڙجي ويا ۽ گهڻو ڪجهه ياد اچڻ لڳس.
يونيورسٽيءَ ۾ پڙهائي دوران ئي ثوبيه ۽ ڪاشان جي ملاقات ٿي هئي. جيتوڻيڪ ٻئي الڳ الڳ ڊپارٽمينٽ ۾هئا، پر قسمت کين هميشه گڏ رهڻ لاءِ ملايو. ائين ڪيتريون ئي ملاقاتون پهريان پسنديدگي ۽ انڊر اسٽينڊنگ جو سبب بنيون جيڪي اڳتي هلي محبت جي روپ ۾ نروار ٿيون. تعليم مڪمل ڪرڻ کان پوءِ نوڪري ملندي ئي ڪاشان ثوبيه سان شادي ڪرڻ لاءِ مائٽن کي چيو. ثوبيه خوبصورت ڇوڪري هئي. سو هنن کي به پنهنجي اڪيلي پٽ آڏو هار مڃڻي پئي. شادي تمام ڌوم ڌام سان ٿي. شاديءَ کان پوءِ ثوبيه پنهنجي سس ۽ سهري جي ايتري ته خدمت ڪئي جو هو به ساڻس ڏاڍو پيار ڪندا هئا. پنهنجي ڌيءَ ته هئن ڪا نه، ان ڪري ثوبيه کي ئي سڀ ڪجهه سمجهندا هئا. ٻئي پاسي ثوبيه ۽ ڪاشان هڪٻئي سان ملي پاڻ کي ڪهڪشائن تي گهمندي محسوس ڪري رهيا هئا. ٻن ٻارن، پٽ ۽ ڌيءَ ٿيڻ سان فيملي مڪمل ٿي ته سندن گهر هڪ خوبصورت ننڍڙي جنت بنجي ويو. محبت پنهنجي جاءِ تي پر وقت گذرڻ سان گڏ، ثوبيه ۽ ڪاشان کي هڪٻئي جي طبيعتن جي ڄاڻ پوڻ لڳي. ڪاشان ٿڌي مزاج جو هو. جهيڙو سندس طبيعت ۾ ئي نه هو. ڪنهن ڳالهه تي ڪاوڙ ايندي هيس ته خاموش ٿي ويندو هو يا وري ڪمري کان ئي ٻاهر هليو ويندو هو. جڏهن ته ثوبيه کي ننڍين ننڍين ڳالهين تان ڪاوڙ اچي ويندي هئي ۽ جهن هوءَ ڪاوڙجندي هئي ته بنان سوچڻ سمجهڻ جي ڪاشان کي گهڻو ڪجهه چئي ويندي هئي. پوءِ جڏهن کيس احساس ٿيندو هو ته ڏاڍو شرمسار ٿيندي هئي. ڪاشان کائڻ، پهرڻ ۽ گهر سجائڻ جي معاملي ۾ تمام گهڻو نفاست پسند هو، جڏهن ته ثوبيه وري لاپرواهه هئي. ڪاشان چاهيندو هو ته هوءَ سٺا ۽ سوادي کاڌا تيار ڪري ۽ جڏهن هواچي ته هوءَ کيس تيار ٿيل ملي، تڏهن هوءَ کلندي لاپرواهي سان چوندي هئي ته:
”لڳي ٿو ته خواتين جا ڊائجسٽ گهڻا پڙهيا اٿئي جو انهن جي افسانن کان متاثر آهين.“ ٻنهي جي جهيڙي جو ٻيو سبب هو ڪاشان جو دوستن کي گهڻو ٽائيم ڏيڻ. آفيس مان اچڻ کان پوءِ ماني کائي هو آرام ڪندو هو ۽ شام جو تيار ٿي دوستنسان گڏ نڪري وڃڻ ۽ رات جو دير سان گهر اچڻ سندس معمول هوندو هو. جڏهن ته هوءَ چاهيندي هئي ته هو شام جو وقت ساڻس گذاري تڏهن هو به هن کي چوندو هو ته:
”اهو سڀڪجهه به ته فقط عورتن جي ڊائجسٽن ۽ افسانن ۾ ئي هوندو اهي. نه آئون انفسانوي هيرو آهيان ۽ نه ئي تون افسانن جي هيروئن.“
تڏهن... هوءَ مٿس شروع ٿي ويندي هئي. ”ڇا، منهنجي اها خواهش غلط آهي ته تون مون کي ڄمڻ ڏينهن تي وِش ڪرين. توکي ته هاڻي منهنجي سالگرهه جي تاريخ به وسري وئي آهي. شاديءَ کان اڳ ته ائين نه هو.“
”شاديءَ کان اڳ وقت ئي وقت هوندو اهي گهڻو ڪجهه ياد رکڻ لاءِ. هاڻي پاڻ گڏ آهيون. ٻار آهن. ذميواريون وڌي ويون آهن. پوءِ... ڪڏهن زندگيءَ جي هڻ هڻان ۾ ڪيئي ڳالهيون ذهن تان لهي به وينديون اهن، ان ۾ ايڏو جذباتي ٿيڻ جي ڪهڙي ڳالهه آهي؟ ڇا مون توکي اهو سڀڪجهه نه ڏنو آهي جيڪو ڪا به عورت چاهيندي آهي؟ گهر آهي...محبت آهي... سڀڪجهه تنهنجي لاءِ ته آهي.“
هو هميشه جيان ڌيرج سان اهو چوندو هو ته هوءَ لاجواب ٿي ويندي هئي. پر دوستن سان گڏ گهمڻ تي هوءَ هميشه هن سان جهيڙو ڪندي هئي، اهو ڄاڻندي به ته سندس عادت نه مٽبي. پوءِ کيس به مصروفيت ملي وئي. هن کي ڪاليج ۾ ليڪچراري ملي ته هن ڪاشان کي خوشيءَ مان اها خوشخبري ٻڌائي ته هن خوش ٿيڻ جي بدران کيس چيو:
”ثوبي، آئون روايتي مردن مان ناهيان جيڪي پنهنجي زالن تي مرضي مڙهيندا آهن. پر منهنجي خواهش آهي ته تون سروس ڪرڻ بجاءِ گهر ۽ ٻارن تي توجهه ڏين ته بهتر آهي. منهنجي خيال سان معاشي طور تي تنهنجو مسئلو ڪو به ڪونهي جو توکي نوڪري ڪرڻي پوي. وڌيڪ تون خود مرضي واري آهين.“
”ڇا ٿيو آهي گهر ۽ ٻارن کي؟ سال ٻن ۾ ٻئي ٻار اسڪول وڃڻ جيترا ٿي ويندا، پوءِ آئون گهر ۾ ويهي ڇا ڪريان. هونئن به امان ته اهي گهر ۾ پوءِ ڪهڙي پريشاني؟ باقي جيستائين رهي تنهنجي خواهش جي ڳالهه ته ڇا تو منهنجي خواهش جي احترام ۾ دوستن کي ڇڏيو جو آئون اها سروس ڇڏي ڏيان. گهر ۾ ويهي ويهي آئون پاڻ کي بيڪار سمجهڻ لڳي آهيان. گهٽ ۾ گهٽ مون کي پنهجي ذهانت ڏيکارڻ جو موقعو ته مليو.“
واقعي به ليڪچرر ٿيڻ کان پوءِ هن پنهنجو ٽئلنٽ ڏيکارڻ شروع ڪيو. هوءَ پوزيشن هولڊر هئي. پڙهڻ پڙهائڻ سان بيحد دلچسپي هئس، سو پنهنجي سخت محنت ۽ ذهانت سبب جل دئي ڪاليج جي مقبول ترين ليڪچرر بنجي وئي. ايڪٽوَ به هئي، ان ڪري مختلف ورڪشاپن ۾ ليڪچر ڏيڻ لڳي ۽ ڪانفرنسن ۾ به شرڪت ڪرڻ لڳي. ڪاليج ۾ ڪو پروگرام هجي ۽ ان ۾ ثوبيه جو نالو نه هجي اهو ممڪن ئي نه هو.
هڪ پاسي ته اهي ڪاميابيون هيون ۽ ٻئي پاسي غير محسوس طريقي سان ڪاشان ۽ سندس وچ ۾ دوريون اچڻ لڳيون. پر هاڻي ثوبيه کي ايتري واندڪائي ئي نه هئي، جو هوءَ ڪا ڳالهه مهسوس ڪري ها، نه هاڻي هوءَ ڪاشان جي دوستن کي ٽائم ڏيڻ سان چڙندي هئي، ڇو ته هوءَ خود ان وقت ڪو ليڪچر يا آرٽيڪل لکندي هئي. ڪجهه وقت کان پوءِ ٻار به اسڪول وڃڻ لڳا. زندگي هڪ نئين موڙ تي اچي وئي. ڪاشان ۽ ثوبيه ڄڻ مشين جا پرزا بنجي ويا. پنهنجي پنهنجي جاءِ تي مخصوص طريقي سان ڪم ڪندي. ثوبيه نفسياتي تي ايڏو ڪجهه پڙهڻ ۽ پڙهائڻ باوجود خود ان سخص جي نفسيات نه سمجهي سگهي. جنهن سان جيون ۽ محبت جو رشتو هو. هاڻي ته هنن هڪٻئي جي معاملن ۾ دلچسپي وٺن يا دخل ڏيڻ ڇڏي ڏنو هو. ڪجهه عرصو ائين ئي گذري ويو. تبديلي تڏهن آئي جڏهن ڪاشان جي ڪرچاي بدلي ٿي وئي. بدليءَ جو آرڊر ملڻ کان پوءِ ڪاشان ثوبيه کي چيو هو:
”مونکي اتي گهٽ ۾ گهٽ ٻه اڍائي سال رهڻ کان پوءِ واپس هتي موڪليندا ان لاءِ پاڻ کي اتي رهڻو پوندو. مون کي اتي گهر پڻ ملندو.“
ثوبيه چيس: ”... پر... آئون ڪيئن ٿي ڪراچي هلي سگهان؟ منهنجي نوڪري هتي آهي ۽ هاڻي ته مون ايم.فل ۾ به داخلا ورتي آهي. ايندڙ مهيني کان منهنجا ايم.فل جا ڪلاس شروع ٿي ويندا. توکي ته خبر آهي ته پي.ايڇ.ڊي ڪرڻ منهنجو خواب آهي.“
”... ۽ ... انهن خوابن جو ڇا ٿيندو جيڪي اسان هڪ ٻئي سان هر ڏک سک ۾ نڀائڻ لاءِ ڏٺا هئا؟“ هن ڏک مان چيو:
”پي.ايڇ.ڊي ته ڪڏهن به ٿي سگهي ٿي. مون کي تنهنجي ضرورت آهي. آئون اتي اڪيلو نه رهي سگهندس.“
الائي ان وقت ثوبيه ايڏي خود غرض ۽ بي حس ڇو بنجي وئي جو هن تي ڪاشان جي ان ڳالهه جو ڪو به اثر نه ٿيو پر هن کيس چيو:
”آئون، بابا کي چوندس ته هو تنهنجي بدلي واپس هيدرآباد ڪرائن. ايستائين ڪجهه وقت ڏکيو سکيو ڪڍي وٺجانءِ ۽ هر ويڪ اينڊ تي اچي وڃجانءِ. گاڏي تي آهي پنهنجي... ۽... هونئن به تون ته لانگ ڊرائيونگ جو شوقين آهين. دوستن سان گڏ ڪڏهن ڪرچاي ته ڪڏهن ٺٽي ته ڪڏهن ڪٿان اڌ اڌ رات جو ڊرائيو ڪندي. گهر ايندو آهين ۽ ڏس نه اسين هتي هن شهر ۾ هري ويا آهيون. امان بابا، ٻارن ۽ سڄي گر کي ڪيئن ڊسٽرب ڪجي؟ تون ڏسجانءِ بابا ڪوشش ڪري توکي واپس هتي وٺي ايندو.“
ثوبيه جو اهو جواب ٻڌي ڪاشان وري کيس ڪجهه نه چيو هو. ظاهر آهي ته ثوبيه ساڻس نه وئي ته هو ماءُ پيءُ کي به وٺي وڃي ته سگهيو. ائين ثوبيه اڪيلي ٿي پوي ها ۽ کيس ڪراچيءَ ۾ به ان ڳالهه جي ڳڻتي هجي ها. کيس پندرهن ڏينهن اندر ڪراچي وڃڻو هو. هو ڏينهن رات اتي وڃڻ جي تيارين ۾ لڳي ويو. هو ڪافي پريشان به رهڻ لڳو سندس ۽ ثوبيه جي وچ ۾ هڪ اڻ ڏٺل ديوار ٺهڻ شروع ٿي. پر... ثوبيه... پنهنجي مصروفيتن ۾ ايڏي گم جو هن ڪا به ڳالهه محسوس نه ڪئي. ڪراچي وڃڻ کان ڪجهه ڏينهن اڳ اوچتو ڪاشان جي طبيعت خراب ٿي پئي. کيس شديد بيچيني ۽ گهٻراهٽ محسوس ٿي ۽ پوءِ حالت ايتري خراب ٿيس جو سندس درست کيس ڊاڪٽر ڏانهن وٺي ويو. جنهن ٻڌايس ته فڪر جي ڪا به ڳالهه نه هئي. اي.سي.جي. بلڊ پريشر ۽ ٻيون رپورٽون سڀ نارمل هيون شايد کيس فوڊ پوائزننگ ٿي پئي هجي. اهو سڀ ڪجهه ثوبيه کي رات جو دير سان خبر پئي. ڇو ته اڄڪلهه هوءَ هڪ ورڪشاپ اٽينڊ ڪري رهي هئي. ان ڪري شام کان پوءِ هر اچڻ ٿيندو هوس. گهر ۾ هڪ نوڪر، نوڪرياڻي ۽ امان بابا هئا. ان ڪري کيس رڌ پچاءَ يا ٻارن جو اونو ته هوندو ئي نه هو. ٻئي ڏينهن به هوءَ سڄو ڏينهن هڪ ٽي.وي. چينل پاران نفسياتي مسئلن بابت پروگرام جي تياري ڪندي رهي. جهن ۾ کيس به سڏيو ويو هو. ڪاشان سڄو ڏينهن پلنگ تي ليٽيو رهيو ۽ دوائون کائيندو رهيو، پر ساڻس همدردي ڪرڻ ۽ خيال رکڻ بدران هوءَ کيس چيڙائيندي رهي:
”بس!؟ حوصلو به اهو اٿئي نه؟ ايتري ۾ ئي پريشان ٿي وئين؟“
جڏهن ته سندن ننڍڙيءَ ذونش جڏهن پتڪڙن هٿن سان ڪاشان لاءِ پاڻي ڀري ايندي هئي، مٿي کي زور ڏيندي هئي ۽ سندس سيني تي پيار مان مٿو رکندي هئي ته ڪاشان جي اکين ۾ پاڻي ڀرجي ايندو هو ۽ هو ان معصوم کي ڀاڪر ۾ ڀري سندس ننڍڙا ننڍڙا هٿ چمڻ لڳندو هو.
ٻئي ڏينهن تائين هو ٺيڪ ٿي ويو ۽ وڃن جي تيارين ۾ لڳي ويو. جڏهن ثوبيه چيس ته هوءَ هلي اٿي سندس گهر سيٽ ڪري ڏيندي ۽ بورچيءَ کي پڻ هدايتون ڏيندي تڏهن ڪاشان طنز مان چيو هئس:
”مهرباني، توکي خبر آهي ته گهر کي سيٽ ڪرڻ جي معاملي ۾ آئون توکان وڌيڪ هوشيار آهيان ۽ سڀ ڪجهه توکان وڌيڪ بهتر انداز ۾ سنڀالي سگهان ٿو. پنهنجي Ph.D تي ڌيان ڏيو ته بهتر ٿيندو.“
... ۽ پوءِ هو ڪراچي روانو ٿي ويو. پهريان هو هر ويڪ اينڊ تي ايندو هو ۽ ٻڌائيندو هو ته و اتي سڀني کي بيحد ياد ڪندو هو. ثوبيه به هر ويڪ اينڊ تي سندس اچڻ جو انتظار ۽ اهتمام ڪندي هئي. کيس هاڻي ڪاشان جي ڪمي مهسوس ٿيندي هئي. شام جو دوستن ۾ هوندو هو ته ڇا هو. نيٺ ته گهر موٽي ايندو هو. سندس جهيڙن جي جواب ۾ خاموش رهندو هو. کيس اطمينان هو ته سندس بابا جلد ئي بدلي ڪرائي وٺندو. ايئن ست اٺ مهينا گذري ويا. هاڻي ڪاشان کي اچڻ ۾ ٻه هفتا به لڳي ويندا هئا. ٻئي پاسي ثوبيه پنهنجي سوشل سرڪل ۽ ايم فِل ۾ بيحد مصروف ٿي پئي. زندگي وري ان روٽين تي اچي وئي. هڪ ڀيرو جڏهن ڪاشنا ٽن هفتن جي وقفي کان پوءِ گهر آيو ته ثوبيه شرارت مان چيس:
”اتي ڪا ٻي ته نه ڳولي ورتي اٿئي؟“
”ڳولڻ جي ڪهڙي ضرورت آهي. توکي ته خبر آهي ته آئون ڪيترو خوبصورت آهيان. ڇوڪريون منهنجي ڳالهائڻ ۽ دوستي لاءِ آتيون هونديون آهن.“
ثوبيه پڇيو: ”آفيس ۾ ڪيتريون ڇوڪريون آهن.“
ڪاشان مرڪندي چيو: ”آهن ته ٻه ٽي پر خوبصورت صرف هڪ ئي آهي ۽ هوءَ مون سان دوستي ڪرڻ چاهي ٿي.“
”ڪير آهي؟“ ثوبيه اکوين ڦوٽاريندي چيو ته ڪاشان چيس:
”آهي هڪ ڇوڪري، 28 سال عمر اٿس.“
”اوهه! ته عمر جي به خبر آهي. انهن ڇوڪرين کان پري رهجانءِ اهي شل نه تو جهرو سڌو سادو ”ٻاٻو ٻُڌو“ ثائپ بندو ڏسن ته ڦاسائڻ جي چڪر ۾ هونديون آهن. خبردار رهجاءِ ان مس ٽوئنٽي ايٽ کان. نالو ڇا اٿس؟“
”هاڻي نالو پڇي ڇا ڪنديءَ جڏهن ته تو خود نالو Miss 28 ڏئي ڇڏيس. هونئن به ڀلا ڇا ڪريان. اتي اڪيلو آهيان. ڪمپني ته گهرجي نه.“
”بس ٿوري وقت جي ڳالهه آهي. بابا چيو آهي ته جلد ئي تنهنجي بدلي هتي ٿي ويندي. باقي رهي مس 28 جي ڳالهه ته توکي چڱيءَ طرح سڃاڻان ٿي. تون مون سان بي وفائي ڪري ئي نٿو سگهين؟“
”بس... ان کان وڌيڪ تو مون بابت شايد ڄاڻن چاهيو ئي ناهي.“ ڪاشان ڏک مان چيو.
وقت وڌيڪ گذرندو رهيو. سندس بدلي نه ٿي سگهي هئي. ساڳيو روٽين هلندو رهيو. هڪ ڏينهن جڏهن ڪاشان رات دير تائين گهر ۾ به آفيس جي فائلن ۾ مٿو کپائي رهيو هو ته کيس سڀني ۾ شديد سور محسوس ٿيو ۽ هٿ پير بلڪل سن ٿي ويس. هن جئين تيئن اها رات گذاري ۽ ٻئي ڏينهن چڪاس ڪرائڻ لاءِ ڊاڪٽر وٽ ويو. هن ڀيري به سڀ رپورٽون نارمل ايس. ڊاڪٽر چيس ته ڪم جي گهڻائيءَ ۽ ذهني دٻاءُ سبب ائين ٿيو هو ۽ پوءِ کيس آرام ڪرڻ جي هدايت ڪندي سڪون جون دوائون لکي ڏينون. ان ڏينهن هو آفيس به نه وڃي سگهيو ۽ گهر اچي دوائون کائي ٻنپهرن کان رات تائين ستو رهيو. رات جو اٺين ڌارين اٿيو ۽ رات جي ماي کائي چانهه پيتائين ته پاڻ کي نوبنو محسوس ڪيائين. اوچتو ثوبيه ٻار ۽ ماءُ پيءُ ياد اچڻ لڳس. آفيس جي انچارج کي فون ڪري طبيعت جو احوال ٻڌائي هفتي جي موڪل گهريائين ۽ پوءِ موڪل جي درخواست ڏ.ي هو رات جو دير سان حيدرآباد لاءِ روانو ٿيو. اڌ رستي طئي ڪرڻ کان پوءِ اوچتو وري سيني ۾ شديد سور ٿيس ۽ هٿ پير سن ٿيڻ لڳس. ذهن گهوماٽيون کائڻ لڳس ۽ دل جي ڌڙڪن کيس ٻڌڻ ۾ اچڻ لڳي. هن ڏاڍي مسڪل سان پاڻ تي ضبط ڪرڻ جي ڪوشش ڪئي ۽ کيس محسوس ٿيو ته اهو ڪو معجزو ئي هو جو، هو جيئن تيئن ڪري باقي رستو طئي ڪري حيدرآباد پهتو. گهر اچڻ بدران سڌو پنهنجي هڪ ڊاڪٽر دوست جي گهر وڃي پهتو. هو هن کي اهڙي حالت ۾ ڏسي ڏاڍو پريشان ٿيو ۽ کيس هڪ وڏي ڊاڪٽر ڏانهن وٺي ويو جنهن سندس سمورو احوال ۽ ڪراچيءَ ۾ ڪرايل رپورٽن بابت ڄاڻ ورتي ۽ پوءِ سندس چڪاس ڪرڻ بعد ٻڌايائين ته هو جسماني طور تي نارمل هو. پر هو شديد ڊپريشن ۾ مبتلا ٿي چڪو هو. هن کيس ڪيئي دوائون لکي ڏنيون ۽ آرما ڪرڻ جو مسورو ڏنو. دوائون وٺي هو رات دير سان گهر پهتو ته سڀئي کيس ان حالت ۾ ڏسي پريشان ٿي ويا. هو دوائون کائي بي سڌ ٿي سمهي رهيو. ائين هفتي تائين علاج هليو پر فائدي بدران حالت خراب ٿي ويس. کيس هڪ مهيني جي موڪل وٺڻي پئي. ٽن هفتن بعد هو ڪافي بهتر ٿي ويو، پر هاڻي اڳوڻو زنده دل ڪاشان الائي ڪيڏانهن ويو. هر وقت ويڳاڻو ٿيو بستري تي پيو هوندو هو. دوست کيس گهمائڻ ڦيرائڻ لاءِ وٺن ايندا هئا ته هو کين موٽائي ڇڏيندو هو. جنهن تان هڪ ڀيري ثوبيه کلندي چيو هوس:
”هڪ زمانو هو جو آئون تنهنجي دوستن سان گڏ گهمڻ ڦرڻ تان چڙندي هيس، پر هاڻي توکي اهڙيءَ طرح هڪ هنڌ گهر ۾ بند ويٺل ڏسي مونجهه پئي ٿئي. هينئر آئون توکي خود ٿي چوان ته ٻاهر نڪر، دوستن سان گهم ڦر ته ذهن مٽجئي.“
”آئون بلڪل ٺيڪ آهيان. تون فڪر نه ڪر.“ ڪاشان اداسيءَ مان چيو.
هڪ مهيني جي موڪل ڪرڻ کان پوءِ هو ڪافي بهتر ٿيو ۽ وري ڪرچاي روانو ٿيو. هن دفعي وڃڻ کان پوءِ ثوبيه سندس رويي ۾ وڏي تبديلي محسوس ڪئي. هاڻي هو مسڪل سان هڪ اڌ دفعو فون ڪري پنهنجي خيريت ٻڌائيندو هو ۽ گهر وارن جو حال احوال وٺندو هو. ثوبيه جڏهن به گهر تي فون ڪندي هئي ته ڪير به فون کڻندو هو ۽ موبائل اڪثر بند ملندو هو. جڏهن هوءَ ان ڳال تان ساڻس جهيڙو ڪندي هئي ته هو سدائين اهي ئي ساڳيا جواب ڏيندو هو:
”گهر ۾ نه هئس.“
”دوستن سان گڏ هئس ان لاءِ موبائل اٽينڊ نه ڪيم.“
”موبائل گهر وسري ويو.“
”موبائل ۾ ڪارڊ نه هو“... وغيره
... ۽... اڄ به ساڳيءَ طرح نه هن فون کنيو ۽ نه ئي وري نه اچڻ جو اطلاع ڏنو هو. رات گهري ٿيندي پئي وئي ۽ ثوبيه جون سوچون ڀٽڪي رهيون هيون. ڪيئي وسوسا ڪر کڻي رهيا هئا ۽ دماغ ۾ ارم جو آواز گونجي رهيو هو:
”مرد ڪڏهن به عورت سان وفا نه ڪندا آهن. هڪ عورت جي هوندي هميشه ٻيءَ لاءِ واجهائيندا آهن.“
... اوچتو... موبائيل جي تيز وڄندڙ رنگ ثوبيه کي هوش ۾ وٺي آئي. اڄ ارم موبائيل کيس ڏيندي چيو هو ته هوءَ پنهنجن گهر وارن سان ڪراچي وڃي پئي. ان ڪري عرفان سان ڳالهائي نه سگهندي. سو هوءَ موبائيل پاڻ وٽ رکي ڇڏي. کيس شايد موبائل بند ڪرڻ وسري ويو هو. هاڻي رنگ ٻڌي ثوبيه پرس مان موبائيل ڪڍي ڪال اٽينڊ ڪئي. رانگ نمبر هو. ثوبيه فون بند ڪرڻ واري هئي ته بلڪل اوچتو ذهن ۾ خيال آيس ته ڇو نه هن اڻ ڄاڻ نمبر تان ڪاشان کي SMS ڪري ٿورو تنگ ڪري مزو وٺي ۽ سندس رد عمل ڏسي. هن ڪافي دير سوچيو ته ڇا لکان؟ اڄ کيس ڪاشان جي بيحد ياد اچي رهي هئي. ماضيءَ جون ڪيئي خوبصورت يادون ذهن ۾ تري آيس ۽ پوءِ بيحد اڪير مان هي مختصر پيغام لکي موڪليو:
I loved, I love you I will love you forever.
(مون کي تو سان پيار هو. آهي ۽ سدائين رهندو.)
”هاڻي ڏسندس ڇا ٿو ٿئي؟ هن جو ڇا رد عمل آهي... پر... نه... هو اهڙو هلڪڙو آهي ئي نه؟ جو ڪنهن اهڙي Unknown نمبر ۽ ماڻهوءَ کي اهميت ڏي.“
هوءَ اڃا اهو سوچي رهي هئي ته موبائيل جي رنگ وڄڻ لڳي. هن فون کڻي اسڪرين تي ڏٺو ته خبر پيس ته ڪاشان پنهنجي موبائيل تان ڪال ڪري رهيو هو. ٿوري دير تائين هوءَ ڄڻ پنڊ پهڻ ٿي وئي ۽ هن سوچيو ته مون سان ڳالهائڻ لاءِ ته هن وٽ نه وقت هوندو آهي ۽ نه ڪارڊ ۽ رات جو دير سان ايندڙ هڪ نامعلوم شخص ۽ نامعلوم نمبر تان ايندڙ هڪ مختصر پيغام هن لاءِ ايڏو اهم آهي؟!!؟ هن ڪال اٽينڊ نه ڪئي. رنگ وڄي وڄي بند ٿي وئي. ثوبيه جو دماغ ڀنواٽيون کائڻ لڳو. شديد ڪاوڙ ۽ ڏک جا مليل جليل احساس هئا. کيس ڄڻ پنهنجي اکني ۽ ڪنن تي اعتبار ئي نه پئي آيو.
رنگ وري وڄن لڳي. ثوبيه ڪال اٽينڊ نه ڪئي. ڪڏهن سندس دل چاهي ته هوءَ زور زور سان ٽهڪ ڏئي ڪاشان جي (بيخبريءَ ۾) سندس لاءِ ان بيچينيءَ تي کلي ۽ مزو وٺي ته ڪڏهن دل چيس ته هو زور زور سان روئي. ڇا هي اهو ئي ڪاسان آهي جنهن تي کيس انڌو اعتماد؟!! رنگ وڄي وڄي بند ٿي وئي. ڏهن منٽن جو وقفو ٿيو. ان وقفي ۾ ثوبيه کي فقط گونگا لڙڪ ڳلن تي وهندي ۽ دل جي تيز تيز ڌڙڪنن جو احساس ٿيو. ڏهن منٽن بعد وري رنگ وڳي. هاڻي هو گهر جي نمبر تان ڪال ڪري رهيو هو. هڪ اختيار مرڪ ثوبيه جي چپن تي اچي وئي. ڪاشان کي ڪهڙي خبر ته هو هڪ اهڙي ماڻهوءَ کي ڪال ڪري رهيو هو جيڪو سندس ان نمبر کان به واقف هو، هن سمجهيو ته نامعلوم ماڻهو شايد نئون نمبر ڏسي ڪال اٽينڊ ڪري نيٺ ثوبيه ڪال اٽينڊ ڪئي پر ڳالهايو نه. ڪاشان چوندو رهيو: ”پليز، توهان ڳالهايو ۽ مون کي ٻڌايو ته توهان ڪير آهيو. پليز... ڳالهايو.“ ثوبيه ڳالهائڻ بدران فون ڊسڪنيڪٽ ڪري ڇڏي. هوءَ روئندي رهي، روئندي رهي... کيس خبر نه پئي ته ڪيترو وقت گذريو. هاڻي کيس پنهنجو ذهن خالي خالي محسوس ٿيو. اوچتو وري فون جي رنگ وڳي. هن کي ذهن ۾ ڪو خيال آيو ۽ هن فون رسيوَ ڪيو پر ڳالهايو نه. ٻئي پاسان ڪاشان چوندو رهيو:
”هيلو! توهان ڪير آهيو؟... ڳالهايو پليز...“
”آئون آهيان“ ثوبيه پر سڪون انداز ۾ چيو.
”ڪير؟!“
”ڇو؟! هاڻي آواز به نٿو سڃاڻين ڇا؟“
ٻئي پاسان ڪجهه لمحا ته گهري ماٺ رهي ڄن ڪاشان کي وهم گمان به نه هو ته هو ثوبيه جو آواز ٻڌندو. تڏهن ثوبيه طنز مان چيس:
”مون سان ڳالهائڻ ته ڇا پر منهنجو فون اٽينڊ نه ڪندو آهين. مون کان ته هڪ نامعلوم ماڻ هو به تنهنجي لاءِ اهم آهي جو چار دفعا فون ڪئي اٿئي.“
”ڏس ثوبيه!“ هن ڳنڀير لهجي ۾ ڌيرج سان چيو: ”مون کي يقين هو ته منهنجو ڪو بي تڪلف دوست مونکي تنگ ڪري مزو وٺي رهيو آهي؟“
”جڏهن يقين هو ته صبر ڪرين ها ايترو اتاولو ڇو ٿي پئين. اهو ته فقط ان وقت ممڪن آهي جڏهن توکي يقين هجي ته اهو پيغام ڪنهن ڇوڪريءَ طرفان ئي هجي.“
”ثوبيه! توکي ته خبر آهي ته آئون ڊپريسن جو مريض بنجي چڪو آهيان. ان ڪري ٿوري در به ٽينشن جي حالت ۾ رهي نٿو سگهان. بيچيني ٿي پئي ته جلد خبر پوي ته ڪير آهي. ڇوڪريون هڪدم ڪنهن اجنبي نمبر تي اهڙو پيغام ڏئي نٿيون سگهن.“
”اجنبي نمبر ڇو؟! Miss 28 لاءِ ته تون اجنبي نه اهين.“ ثوبيه وري طنز جو تير هنيس.
”مون کي خبر نه هئي ته تو ان معاملي کي ايترو سنجيدگيءَ سان ورتو آهي. بهرحال آئون توکي ڪا به وضاحت ڏيڻ جو پابند ناهيان. هونئن هيءَ موبائيل ڪنهن جو آهي؟“
”منهنجي فرينڊ جو آهي. اتفاق سان اڄ مون وٽ آهي.“
”چڱو ٺيڪ اهي. رات گهڻي ٿي وئي آهي. هاڻي تون آرام ڪر.“ اهو چوندو ڪاشان فون بند ڪري ڇڏي. ثوبيه سوچيو ته هاڻي آرام ڪٿي...؟“
رات جي خبر ناهي ڪهڙي پهر کيس ننڊ آئي. ٻئي ڏينهن موڪل هئي ۽ هوءَ دير تائين ستي رهي. جڏهن اٿي ته پورو ڏينهن ذهن تي عجيب بار محسوس ڪيائين. بار بار سوچيندي رهي ته خبر ناهي سندس سوچ صحيح هئي يا وري ڪاشان. ٻئي ڏينهن ڪاليج ۾ به اداس رهي. وڌيڪ اداس ان وقت ٿي جڏهن ارم ٻڌايس:
”ثوبي، ڪالهه ته مزو اچي ويو. اسان کي ڪراچي وڃڻو هو، پر نه وڃي سگهياسين. پوءِ مون سوچيو ته انور صاحب واري ڪهاڻي جو به هاڻي ڊراپ سين ڪجي، سو کيس چيم ته جيڪڏهن هو مون سان ملڻ ۽ مون کي ڏسڻ چاهي ٿو ته هوٽل ۾ اچي وڃي. آئون توهان کي سڃاڻان ٿي ان ڪري خود توهان سان اچي ملندس. هو ڏاڍو خوش ٿيو ۽ تيل ڦليل ڪري اچي هوٽل پهتو.“
”تون اتي پهتينءَ ۽ هن سان ملينءَ؟“ ثوبيه چيو.
”پهتس ضرور پر پوءِ هن سان ملڻ لاءِ ”مسز انور جو اچي پهتي.“ ارم مزو وٺي چيو.
ثوبيه حيران ٿي پڇيو: ”اها اتي ڪيئن اچي پهتي؟“
”سامهون جي ڳالهه آهي، مائي ڊيئر ثوبي، مون کيس فون ڪري اطلاع ڏنو ته پنهنجي گهر واري جي اصليت اچي ڏسي. پوءِ نه پڇ ته ڪيئن نه مون ان گهڙي مان مزو ورتو. گهر وڃي ته مسز انور هن جو ڇا حشر ڪيو هوندو، پر ان مهل صاحب جي بيگم صاحبه کي ڏسي جيڪا حالت ٿي اها ٻڌائڻ کان ٻاهر آهي. اڄ مسز انور جي چهري کي ڏٺو اٿئي؟ ائين ٿو لڳي ته سڄي رات روئندي رهي آهي. اکيون ڳاڙهيون لڳيون پيون اٿس. ڪير پڇيس ٿو ته طبيعت جي خرباي جو بهانو ويٺي ڪري ۽ مونکي خاص طور تي پاسي تي وٺي وڇي چيو اٿس ته ان ڳالهه جو ڪنهن سان به ذڪر نه ڪريان.“ اهو چئي ارم زور زور سان کلڻ لڳي ۽ ثوبيه اداس ٿيندي چيو:
”ارم، ڪنهن جي سڪون کي ائين برباد نه ڪبو آهي. آئنده وري اهڙي هرڪت نه ڪجانءِ.“
”چڱو مهترمه اڳتي ائين نه ڪنديس“ اهو چوندي هن ثوبيه جي هٿ مان پنهنجو موبائيل ورتو جنهن تي عرفان جي ڪال اچي رهي هئي.
Happy Birthday to you... جيئن ثوبيه ڪاليج جي گيٽ اندر قدم رکيو ته پويان ايندڙ ارم کيس وش ڪيو ۽ پوءِ اسٽاف روم ۾ پهچي وري کيس ڀاڪر پائي”مبارڪ“ڏني. ۽ موبائيل سيٽ جو تحفو کيس هٿ ۾ ڏنائين. سڄو ڏينهن سڀ ليڪچررز ۽ شاگرديانيون کيس جنم ڏينهن جون واڌايون ڏينديون رهيون ۽ وٽس تحفن جو ڍير ٿي ويو. هن به پنهنجي طرفان سڀني کي ٽريٽ ڏني ۽ گهر ۾ قدم رکيو ته سندس ٻارن ۽ ماءُ پيءُ Happy Birthday چڻ شروع ڪيو. انهن اڳ ۾ ئي ٽيبل تي هڪ خوبصورت ڪيڪ گهرئاي رکيو هو. هن کان ڪيڪ ڪٽرايو ويو ۽ پوءِ هر هڪ کيس تحفا ڏنا. ايڏيون محبتون پائي ثوبيه جي اکين ۾ الاڻ اچي وئي ۽ هن بي اختيار رب جا ٿورا مڃيا پر... دل... جي... هڪڙي ڪنڊ ۾ هڪ خال هڪ خواهش هئي: ”هو ڪٿي آهي؟ هن اڃا تائين فون ڇو ناهي ڪئي. مبارڪ ڇو ناهي ڏني؟“
وري پان کي تسلي ڏيندي چيائين ته: ”اڃا ته آفيس ۾ ئي هوندو. واندڪائي ملندس ته فون ضرور ڪندو.“
پر... صبح کان شما ٿي ۽ شام کان رات ٿي وئي. پر ڪاشان فو نه ڪئي. ثوبيه جا ڪن هن جي آواز ٻڌڻ لاءِ آتا هئا. سڀ ڪيترو به پيار ڪن پر جي هن ياد نه ڪيو ته پوءِ اهو ڏينهن ڪهڙو اهم ٿيو. نيٺ هن خود کيس فون ڪئي ۽ شڪايت ڪندي چيائين: ”اڄوڪي تاريخ تي ڪو اهم ڏينهن هوندو آهي... جيڪو هاڻي توکي ياد نه هوندو آهي.“
”اوهه!... ڪٿي اڄ تنهنجي برٿ ڊي ته نه آهي. ماءِ گاڊ واقعي، منهنجي زهن تان اها ڳالهه لهي وئي. مونکي ڪجهه ڏينهن کان پوءِ لڳو پئي ته هنن ئي ڏينهن ۾ تنهنجو جنم ڏينهن ايندو آهي. اڄوڪي ڏينهن تي شڪ هئم پر پڪ نه هئي ان ڪري وش نه ڪيم.“
”شڪ هو ته فون ڪري پڪ ڪري وٺين ها، صبح کان الائي ڪيترن ماڻهن مون کي وش ڪيو آهي، پر منهنجا ڪن فقط توکان ڪي لفظ ٻڌڻ جا منتظر رهيا.“ ثوبيه شڪايتي انداز ۾ چيو.
”چيم ته نه I am sorry ڏس هن وقت آئون ڪٿي ٻاهر آهيان. مون سان گڏ ڪجهه ماڻهو به آهن، ان ڪري وڌيڪ پوءِ ڳالهائينداسين.“
”ڪاشان! آئون اهي جملا ٻڌي ٻڌي تنگ ٿي چڪي آهيان. تون مون کان لنوائيندو ڇو آهين؟“ ثوبيه ڪاوڙ ۾ چيو.
”چيم نه ته پوءِ ڳالهائينداسين.“ چوندي هن فون بند ڪري ڇڏي ته ثويبه ويتر چڙي پئي ۽ ڪاوڙ مان وري سندس نمبر ڊائل ڪيائين ته موبائيل بند هو. هوءَ صفا آئوٽ ٿي وئي ۽ سوچيائين ته تون ڇا ٿو چاهين فقط آئون ئي تنهنجي لاءِ مرندي وتان هاڻي آئون به تنهنجي پرواهه نه ڪندس. ائين ڪجهه ڏينهن گذريا. ويڪ اينڊ آيو ته ڪائشان به حيدرآباد آيو. هو بيحد ٿڪل ۽ بيمار ٿي لڳو، پر ثوبيه سندس حال احوال پڇڻ بدران کانئس لنوائيندي رهي. ڪاشان سندس رويي کي محسوس ڪيو پر ڪجهه چيو نه. ٻئي ڏينهن موڪل جو سمورو ڏينهن ماءُ پيءُ جي ڪمري ۾ ويڍو رهيو. شام جو دير سان وڃن جي تياري ڪرڻ لڳو ته ثوبيه کي چيائين:
”ڪالهه کان ڳالهائين نٿي پر هاڻي ته مرڪي رخصت ڪر، ور خبر ناهي ڪيترن ڏينهن کان پوءِ اچان.“
”توکي منهنجي مرڪڻ جي ضرورت آهي؟ لڳي ٿو ته هاڻي توکي منهنجي ضرورت ئي نه آهي.“
”ضرورت ڇو نه آهي، پر تو ڪڏهن ويهي منهنجو اندر جو حال پڇيو، توکي ته پنهنجي مصروفيتن مان فرصت ئي ڪانهي. پنهنجي ور جي خوشيءَ کان وڌيڪ توکي Ph.D جي ڊگري عزيز آهي.“ هن ڏک مان چيو.
”ته ائين چئو نه ته تون به روايتي مرد نڪتين. جيستائين آئون گهر تائين محدود رهيس، تون مون کي پنهنجي ذاتي ملڪيت سمجهي خوش ٿيندو رهئين. مون نوڪري ڇا ڪئي تو کان مهنجو ٽئلنٽ منهنجي حيثيت ۽ رتبو سٺو نه ٿيو. منهنجي Ph.D ڪرڻ توکي شديد احساس ڪمتريءَ ۾ مبتلا ڪري ڇڏيو آهي...“
... هميشه جيان ثوبيه جي زبان بي قابو ٿيندي وئي ۽ هوءَ ٻيو به کيس گهڻو ڪجهه چوڻ لڳي ڪڏهن ”ڌوڪي باز“ ته ڪڏهن ”ٻن چهرن“ وارو ته ڪڏهن وري ”بي وفا“... ۽... سدائين خاموسيءَ سان سندس هر ڳالهه ٻڌڻ وارو ڪاشان ڪاوڙ ۾ اچي ويو ۽ پهريون ڀيرو تيز آواز ۾ چيائين:
”بس ڪر ثوبيه! مون تنهنجو تمام گهڻيون ڳالهيون سٺيون آهن. مون تنهنجي هر ڳالهه کي لنوائي توکي جواب نه ڏنو ته شايد توکي پنهنجي غلطين جو احساس ٿئي. مون تنهنجي لاءِ ڇا نه ڪيو پر تو منهنجي پيار جو قدر نه ڪيو. هاڻي ايترو ڀرم رهڻ ڏي جو اسان جا اختلاف هن بيڊ روم مان ٻاهر نڪري امان بابا ۽ ٻارن ۽ اڃا به اڳتي نه پهچن... زبان کي روڪي ڇڏ... خدا جي واسطي هاڻي بس ڪر...!“
اهو چوندي هو ڪمري کان ٻاهر هليو ويو ۽ پوءِ امان بابا جي دعائن جي ڇانوَ ۾ رخصت ٿيڻ لڳو ته پريان بيٺل ثوبيه کي احساس ٿيو ته وڏي سفر تي ويندڙن کي محبتن ۽ دعائن جا گل ڏئي رخصت ڪبو آهي نه ڪي نفرتن جا ڪنڊا ڏئي. هو هليو ويو ته ثوبيه کي لاپرواهين جو احساس ٿيندو رهيو ۽ پڇتاءُ وڪوڙڻ لڳس.
”ڪا ڳالهه ڪانهي. آئون Sorry چوندس ته ڪاوڙ لهي ويندس. هو مون کان ناراض رهي نٿو سگهي.“ هن سوچيو، پر... هن ڀيري هو سچ پچ ايترو ته ناراض هو جو هن ثوبيه جي ڪا به ڪال اٽينڊ نه ڪئي. ٻه ٽي ڏينهن ائين ئي گذري ويا، يا ته ڪاشان جو موبائيل بند هوندو هو يا وري هو سندس ڪال اٽينڊ ئي نه ڪندو هو. هاڻي ته ثوبيه ڏاڍي پريشان ٿي. هڪ ڏينهن کيس ان موبائيل جو خيال آيو. جيڪو ارم کيس برٿ ڊي تي گفٽ ڪيو هو. ڪاشان ان ڪري فون اٽينڊ نٿو ڪري جو هوءَ گهر جي نمبر تان فون ڪندي هئي. ڪاشان کي هن موبائيل بابت ڄاڻ نه هئي، ان ڪري هو ان کي ڪنهن ٻي جي ڪال سمجهي ضرور اٽينڊ ڪندو. اهو سوچي موبائيل کڻي ڪاليج وئي. جڏهن ٿورو فري ٽائيم مليس ته ڪائشان جي موبائيل تي ڪال ڪيائين:
”هيلو!“ ٻئي پاسان ڪاشان جو آواز ٻڌائين ته دل چيس ته روئي ڏي. ساڻس وڙهي، شڪايتون ڪري پر... هوءَ... ائين نه ڪري سگهي ۽ فون بند ڪري ڇڏي. دل جي ڪنهن ڪنڊ مان وري درد جاڳيو ته ڪاشان سندس ڪا به ڪال اٽينڊ نه ڪئي، پر هڪ نامعلوم ڪال ضرور رسيو ڪيائين. پهريائين سوچيائين ته اڳي جيان وري کيس پنهنجو آواز ٻڌائي حيران ڪري ۽ ست سريون ٻڌائيس پر سوچيائين ته ائين ته هوءَ اڳي به ڪري چڪي هئي. جنهن مان ڪجهه به حاصل نه ٿيس ان لاءِ هن ڀيري هن کي دانشمنديءَ کان ڪم وٺڻ گهرجي ڇو ته هو سندس ڪال ته اٽينڊ ڪندو ئي نه هو. هاڻي فقط هي موبائيل ئي سندن وچ ۾ رابطي جو واحد ذريعو هو. ان ڪري جيڪڏهن کيس خبر پوندي ته اهو ثوبيه جو موبائيل هو ته هو هاڻي ان جي ڪال به اٽينڊ نه ڪندو. هن سوچيو هوءَ اڳ ۾ ئي پنهنجي بي وقوفين سبب پنهنجي گهر جو سڪون برباد ڪري چڪي هئي، پر هاڻي آهستي آهستي احساس جاڳيو ته هر قدم سوچي سمجهي کڻن گهرجي.
ٿوري دير کان پوءِ ارم کي ڪاريڊور جي ڪنڊ ۾ بيهي عرفان سان موبائيل تي ڳالهائيندي ڏٺائين ته کيس پنهنجو ۽ ڪاسان جو شاديءَ کان اڳ وارو دور ياد آيو. ڪنهن زماني ۾ هو به هڪٻئي سان ڳالهائيندي نه ٿڪجندا هئا. هن ڏک سان سوچيو:
”شاديءَ کان اڳ واري محبت الائي ڇو خود اسين پنهنجي ناسمجهين ۽ لاپرواهين سبب پنهنجن ئي هٿن سان وڃائي ويهندا آهيون.“
ان ڏينهن هوءَ ايڏي اداس هئي جو ارم هر هر کانئس پڇي رهي هئي.
”ثوبي! تهنجي طبيعت ته ٺيڪ آهي نه. گهر ۾ ته سڀ خير آهي نه.“
”ها“ هوءَ فقط اهو ئي چئي سگهي هئي. ارم سندس گهري ساهيڙي ضرور هئي پر هوءَ ساڻس پنهنجا انتهائي ذاتي مسئلا ڊسڪس نه ڪندي هئي. ان ڏينهن گهر اچي منجهند جي ماني کان پوءِ آرام خاطر بيڊ تي ليٽي ته وري ڪاشان ياد پيس. هاڻي کيس احساس ٿيو ته هن ساڻس ڪيتريون نه ڏاڍايون ڪيون هيون. هن پنهنجي ذات کان سواءِ ڪنهن جي باري ۾ سوچيو به نه هو. ڪاشان ته بيحد سٺو انسان هو. انتهائي پيار ڪندڙ ٻين جو احساس رکندڙ، هن به ته ڪڏهن کيس سمجهڻ جي ڪوشش نه ڪئي هئي. هن بي اختياريءَ مان پنهنجو موبائيل کنيو ۽ ڪاشان جو نمبر ڊائل ڪري رنگ ڏنائين ته جواب ۾ هن به رنگ ڏني. سندس چهري تي مسڪراهٽ اچي وئي. سڌي طرح نه سهي اڻ سڌي طرح ئي سهي هو کيس سٺو ريسپانس ڏئي رهيو هو، پر... وري... هميشه جيان سڪي سوچ...
”منهنجي لاءِ وقت ڪونهي باقي ٻين لاءِ وقت آهي پوءِ هو چاهي ڪو نامعلوم شخص ئي ڇو نه هجي.“
هن ٻيهر ڪاشان کي رنگ ڏني، هن به رنگ ڏني، ثوبيه پوءِ اطمينان سان سمهي رهي اهو سوچي.
”توکي ٺيڪ ڪرڻ جو طريقو مون سوچي ورتو آهي.“
ٻئي ڏينهن به صبح کان هوءَ بار بار ڪاشان کي رنگ ڏيندي هئي ۽ کيس سٺي موٽ ملندي رهي. منجهند جو ٻار به سمهي رهيا ۽ هوءَ به پنهنجي بيڊ تي اچي ويٺي ته موبائيل کڻي سوچيل مصوبي موجب ڪاشان کي SMS ذريعي لکيائين:
”مون کي ناهي خبر ته توهان کي منهنجي ڳالهه جو اعتبار ايندو يا نه، پر ڪالهه جڏهن کان مون اتفاق سان مليل توهان جي نمب تي ڪال ڪئي ته مون کي لڳو ته توهان سٺا انسان هوندا. آئون انتهائي مجبور ۽ ڏکايل ڇوڪري آهيان. آئون توهان کي دوست سمجهي پنهنجي اندر جو حال اورڻ چاهيان ٿي.“
ٿوري دير ۾ ڪاشان ڪال ڪئي. هن رسيوَ ڪئي. پر ڳالهايو ڪونه، ڪاشان پاڻ ئي چيو.
”آئون شڪر گذار آهيان ته توهان مون کي سٺو انسان سمجهيو. آئون بلڪل توهان جو سٺو دوست ٿابت ٿيندس جيڪڏهن توهان مون سان ڌوڪو ڪرڻ بجاءِ مون سان سچ ڳالهائيندا، توهان چاهي ڇوڪري نه هجو، ڇوڪرائي هجو، پر ڳالهائيندا ئي نه ته پوءِ توهان مون سان پنهنجو ڏک ڪيئن ونڊيندو. توهان ڇوڪرا به آهيو ته پريشان نه ٿيو آئون توهان جو دوست ثابت ٿيندس.“
سندس ڳالهه ٻڌڻ کان پوءِ ثوبيه وري SMS ذريعي لکي موڪليو.
”نه اها حقيقت آهي ته آئون ڇوڪري آهيان. منهنجي ڪهاڻي ڏکن سان ڀريل آهي. آئون پنهنجي زندگيءَ کان بيزار آهيان. ڪڏهن ڪڏهن دل چوندي آهي ته پاڻ کي ختم ڪري ڇڏيان.“ آئون توهان سان ڳالهائيندس نه، پر فقط لکي ڳالهه ڪنديس ۽ جواب خاطر توهان کي ڪال ڪري جواب ٻڌندس.“
اهو لکي موڪلڻ بعد هن کيس ٿوري دير بعد ڪال ڪئي ته ڪاشان چيو:
”توهان جي نه ڳالهائڻ جو مطلب اهو آهي ته توهان کي مون تي اعتماد ئي ناهي ته پوءِ آئون توهان جي ڪهڙي مدد ڪري سگهندس. باقي ايترو ضرور چوندس ته مايوسي ڪفر آهي. ان لاءِ پاڻ کي ختم ڪرڻ بابت سوچڻ غلط سوچ آهي. توهان مونکي پنهنجي ڪهاڻي ٻڌايو. جيڪڏهن آئون توهان جي مدد ڪري سگهندس ته مون کي خوشي ٿيندي مدد نه ڪري سگهيس ته ڪو بهتر مشورو ڏيندس. ائين به نه ڪري سگهيس ته گهٽ ۾ گهٽ توهان جي ڏک جي گهٽائڻ جي ڪوشش ڪنديس مونکي سڀڪجهه ٻڌائڻ سان ٻيو نه ته به توهان جي دل جو بار ئي هلڪو ٿي پوندو.“
ثوبيه لکي موڪليو: ”نه منهنجي ڳالهائڻ جو سبب اهو ناهي ته مون کي تهان تي اعتماد ناهي، پر ان جو سبب اهو اهي ته آئون ڳالهائڻ جي صلاحيت کان محروم آهيان. توهان جو خوبصورت آواز ٻڌم ته لڳو ته توهان خود به خوبصورت ۽ سٺا انسان هوندا. سڀاڻي ويڪ اينڊ آهي. آئون رات جو دير تائين جاڳندي آهيان. توهان جيڪڏهن ان وقت واندا هجو ته آئون توهان کي پنهنجي ڪهاڻي ٻڌائينديس.“
ڪاشان جواب ۾ چيو: ”ها بلڪل ائون ونادو هوندس. بلڪه آئون خود هڪ تنها شخص آهيان. اڪيلو رهندو آهيان. گهٽ ۾ گهٽ توهان جو ساٿ ئي ملي پوندو.“
اها ڳالهه ٻڌي ثوبيه اداس ٿي وئي. پر پوءِ سوچيائين ته نفسيات جي ليڪچرر ٿي به هوءَ کيس سمجهي نه سگهي ۽ کيس اڪيلو ڪري ڇڏيائين. پر هاڻي هوءَ نفسياتي طريقيڪار سنا سندس دل جو حال معلوم ڪندي. ثوبيه جي حيثيت سان نه سهي ڪنهن اڻڄاتل ڇوڪريءَ جي حيثيت سان ئي سهي. هن پوءِ ساڻس رسمي طرح موڪلايو ۽ ٻئي ڏينهن رابطو ڪرڻ جو واعدو ڪيو ۽ فون بند ڪري سمهي پئي.
ٻيو سڄو ڏينهن ڪاليج ۾ به هوءَ سوچيندي رهي ته آخر اڄ هوءَ ڪاشان کي ڪهڙي ڪهاڻي ٻڌائيندي ۽ پوءِ منجهند تائين نيٺ هن هڪ ڪهاڻي سوچي ورتي هئي. هن ثوبيه جي حيثيت سان ٻه ٽه ڀيرا کيس فون ڪئي ۽ ڪاشان جي موبائيل تي رنگ ويندي رهي پر هن فون رسيوَ نه ڪيو.
”خير سائين! ثوبيه جي حيثيت سان تون ڀلي مون سان ناراض رهه، پر اڄ ويڪ اينڊ تون منهنجي ئي ساٿ ۾ گذاريندين.“ هن سوچيو ۽ مرڪي ڏنو.
شام جو هوءَ رڌڻي ۾ چانهه ٺاهي رهي هئي ته هن موبائيل جي رنگ ٻڌي ته بي اختيار مرڪي سوچيائين:
”اوهه! ايڏي بي صبري، يعني منهنجو منصوبو ڪامياب ٿي رهيو آهي.“
هوءَ چانهه جو مگ کڻي ڪمري ۾ آئي. شام جو ٽائيم ٿي رهيو هو. هن SMS لکيو:
”جيئن ته پنهنجي ڪهاڻي آئون يڪي نٿي لکي سگهان ان ڪري مون کي ننڍن ننڍن ٽڪرن ۾ SMS جي ذريعي قسطن ۾ لکڻي پوندي، ان ڪري هر SMS پڙهڻ کان پوءِ مونکي رنگ ڏجو ته جيئن مونکي خبر پوي ته توهان هر پيغام پڙهي رهيا آهيو. ٻي ڳالهه اها ته آئون هڪ هاسٽل ۾ رهندي آهيان اسان جي هاسٽل جي وارڊن ڏاڍي سخت عورت آهي ۽ هن وقت رائونڊ تي آهي. ان ڪري آئون وڌيڪ ٽائيم نه ڏئي سگهنديس. آئون رات جو يارهين کان پوءِ توهان سان رابطو ڪنديس.“
پيغام جي جواب ۾ رنگ ٻڌي هن ڪال ڪئي. ڪاشان چيو:
”ٺيڪ آهي، پر پهرين توهان مونکي پنهنجو نالو ٻڌايو.“
”منهنجو نالو رمشا آهي.“ هن لکي موڪليو ۽ رنگ اچڻ تي ڪال ڪئي. ڪاشان چيو:
“رمشا! مون کي توهان جي ڪال جو انتظار رهندو.“ ڪال ختم ٿي ته هن سوچيو.
”ڪافي مزيدار سچئويشن آهي. اڄ لڳي ٿو ته اسنا جي زندگيءَ جو هڪ يادگار ڏينهن هوندو.
هن اڄ خريد ڪيل ٻن پنجن پنجن سون جا ڪارڊ موبائيل ۾ فيڊ ڪيا ۽ پوءِ پنهنجي سوچن ۾ گم ٿي وئي.
رات جا ساڍا يارنهن ٿيا ته هر پاسي سانت ٿي چڪي هئي. سڀئي پنهنجن بسترن ۾ هئا. ثوبيه بيڊ تي اچي ويٺي. تيز لائٽ آف ڪري هلڪي خوابناڪ روشنيءَ ۾ ويهاڻي جي ٽِڪ ڏيئي ويٺل ثوبيه موبائيل کنيو ۽ ڪاشان کي رنگ ڏني. جواب ۾ فورن رنگ آئي. رنگ يڪي وڄندي رهي ته هن ڪال اٽينڊ ڪئي. ڪاشان چيس:
”پنهنجي ڪهاڻي ٻڌائڻ کان اڳ پهرين منهنجي هڪ سوال جو جواب ڏيو. مون ته ٻڌو آهي ته گونگا ماڻهو اڪثر ٻوڙا به هوندا آهن پر توهان ته سڀ ڪجهه ٻڌي ۽ سمجهي وٺنديون آهيو.“
جواب ۾ ثوبيه لکيو:
”اهو ضروري ناهي ته جيڪو ماڻهو گونگو (Dumb) هجي اهو ٻوڙو (Deaf) به هجي. ها جيڪو پيدائشي ٻوڙو هوندو آهي. اهو گونگو ٿي سگهي ٿو. پر ڪڏهن ايئن به ٿيندو اهي. ڪي ٻار ٻوڙا ته هوندا آهن پر گونگا ناهن هوندا پر جيئن ته هو ڪجهه ٻڌندا ئي نه ته ڳالهائيندا ڇا؟ ان ڪري جو بار پهرين ٻڌندو آهي پوءِ اهي ٻڌل الفاظ ڳالهائيندو آهي. اهڙن ٻوڙن ٻارن کي جيڪي گونگا نه هوندا آهن. جيڪڏهن خاص ٽريننگ ڏني وڇي ته اهي به ڳالهائڻ لڳندا آهن. جهڙيءَ طرح مشهور سماجي ڪارڪن Helen Keller هئي. هوءَ نابين ۽ ٻوڙي هئي، پر گونگي نه هئي. ٻن سالن جي عمر تائين هوءَ نارمل ٻار هئي پر پوءِ هڪ شديد بيماريءَ سبب سندس ڏسڻ ۽ ٻڌڻ جي صلاحيت خمت ٿي وئي. پر پوءِ خاص ٽريننگ ملڻ تي هن اٺن سالن جي عمر ۾ ٻيهر ڳالهائڻ شروع ڪيو. جيڪڏهن ٻوڙا ٻار به ڳالهائي سگهن ٿا ته پوءِ جيڪي ٻوڙا نه آهن اهي خاص ٽريننگ سان لکي پڙهي ڇو نٿا سگهن.“
ايترو لکڻ سان هن وقفو ڏنو. ٿوري دير بعد رنگ ٻڌي هن باقي ڪهاڻي لکڻ شروع ڪئي. هر مختصر قسط پڙهن کان پوءِ ڪاشان کيس رنگ ڏيندو رهيو. ثوبيه لاءِ اهو تجربو بيحد دلچسپ ۽ تجسس وارو رهيو. ڪهاڻي لکندي هوءَ اهڙي ته مگن ٿي وئي، جو کيس محسوس ٿيو ته هوءَ واقعي رمشا هئي. سندس لکيل ڪهاڻي هن ريت هئي:
”آئون پيدائشي گونگي ناهيان. البت جڏهن مون ڳالهائڻ شروع ڪيو ته نارمل ٻارن وانگر آئون سڀ لفظ چٽا نه ڳالهائي سگهندي هيس ۽ اٽڪي اٽڪي ڳالهائيندي هيس. ڊاڪٽرن جو خيال هو ته اها هڪ قسم جي ڪمري هئي جيڪا وقت گذرڻ سان ٺيڪ ٿي ويندي. اسان جي گهر جو ماحول پرسڪون نه هو. منهنجي ماءُ ۽ پيءُ جي محبت جي شادي هئي، پر مون جڏهن کان هوش سنڀاليو ته کين جهيڙو ڪندي ڏٺو. هو ٻئي شڪي مزاج هائ ۽ هڪٻئي تي شڪ ڪندا هئا ۽ الزام لڳائيندا هئا. آئون ۽ منهنجو ننڍو ڀاءُ سندن ڪيتريون ئي ڳالهيون سمجهي نه سگهندا هئاسين، پر جڏهن کين زور زور سان ڳالهائيندي ۽ ڪٻئي تي رڙيون ڪدني ڏسندا هئاسين ته ڏاڍا خوفزده ٿي ويندا هئاسين ۽ هڪ ٻئي سان چنبڙي روئڻ لڳندا هئاسين. ڊاڪٽر منهنجن Parents کي چوندا هئا ته اهڙي ماحول ۾ جيڪڏهن آئون خوفزده رهيس ته منهنجي زبان جي ڪمزوري صحيح ٿيڻ بدران وڌيڪ خراب ٿي سگهي ٿي. منهنجا ماءُ پيءُ اهو ٻڌي ڪجهه وقت لاءِ پنهنجو رويو صحيح ڪندا هئا پر... پوءِ... وري ساڳيو هنگامو هوندو هو. نيٺ منهنجي زبان جي ڪمزوري اهڙي ماحول ۾ وڌندي رهي. جڏهن آئون ڪجهه وڏي ٿيس ته سندن ڪافي ڳالهيون سمجهڻ لڳس تڏهن خبر پئي ته ان وقت تائين بابا جي زندگيءَ ۾ هڪ ٻي عورت داخل ٿي چڪي هئي، ان ڪري هاڻي جهيڙن ۾ وڌيڪ شدت اچڻ لڳي هئي ۽ پوءِ... هڪ ڏينهن ته حد ٿي وئي. هنن ۾ ايتريقدر جهيڙو ٿيو جو ڪاوڙ ۾ بابا امان تي پستول تاڻي بيهي رهيو. اسين ٻار ڏاڍا خوفزده ٿي وياسين. منهنجو ننڍو ڀاءُ روئڻ لڳو ۽ مونکي ته ڄڻ ڪو دورو پئجي ويو ۽ آئون رڙيون ڪندي ڪندي بيهوش ٿي ويس. جڏهن هوش ۾ آيس ته اسپتال ۾ هيس پوءِ منهنجو ڪيترو ئي عرصو اتي علاج هلندو رهيو. مون کي دورا پوندا هئا ته آئون بيهوش ٿي ويندي هيس ۽ منهنجي زبان ته ڄڻ بلڪل بند ٿي وئي. ڪافي علاجن کان پوءِ منهنجي طبيعت ڪجهه بهتر ٿي ته آئون گهر آيس. پر هاڻي گهر سڳايو نه رهيو هو. سڀ ڪجهه بدلجي چڪو هو امان ۽ بابا جي وچ ۾ Divorce ٿي چڪي هئي. جڏهن مما مون سنا ملڻ ايندي هئي ته بابا کيس مون سان ملڻ نه ڏيندو هو. آئون وڌيڪ ٽٽي پيس. ڳالهائڻ جي ٽريننگ ۽ فزيو ٿراپي لاءِ مون کي باقاعده اسپتلا موڪليو ويندو هو پر سچ ته اهو هو ته هاڻي مونکي زندگيءَ ۾ ڪائي ڪشس محسوس نه ٿيندي هئي نه ئي هاڻي مون کي ڳالهائڻ سان ئي ڪا دلچسپي هئي، ڊاڪٽرن جو چوڻ هو ته جيڪڏهن آئون خود ڳالهائڻ جي ڪوشش نه ڪنديس ته Growing Age گذرڻ بعد آئون شايد ڪڏهن به صحيح طرح ڳالهائي نه سگهان، پر مون انهن سان بلڪل به سهڪار نه ڪيو... اهڙيءَ طرح آئون ڳالهائڻ جي قابل نه ٿي سگهيس. جسماني طرح آئون نارمل هيس ان ڪري مون وري اسڪول وڃن شروع ڪيو. منهنجو بابا تمام وڏو ماڻهو آهي ان لاءِ هن اسڪول جي انتظاميه ۽ ٽيچرز کي اڳ ۾ ئي منهنجي باري ۾ ٻڌائي ڇڏيو هو ۽ کين منهنجو خاص خيال رکڻ جي تاڪيد ڪئي ان لاءِ سڀ منهنجو گهڻو خيال رکندا هئا ۽ مون کي مهنجي معذوريءَ جو احساس نه ڏياريو ويندو هو. آئون پڙهائي ۾ ٺيڪ ئي هيس. منهنجي لاءِ بابا ٽيوٽر رکيا هئا، ان ڪري مونکي تعليم حاصل ڪرڻ ۾ ڪا خاص ڏکيائي پيش نه آئي. مون ميٽرڪ ڪئي ۽ هڪ پرائيويٽ ڪاليج مان انٽر ۽ بيچلرز ڊگري ورتي. ان ڪاليج ۾ ئي منهنجي ملاقات اويس سنا ٿي. اويس مون کان هڪ سال سينيئر هو ۽ منهنجي سٺي سهيلي جو ڀاءُ هو. سندس تعلق مڊل ڪلاس سان هو. مونضرورت وقت هميش ٻنهي ڀاءُ ڀيڻ جي مالي مدد به ڪئي. مون کي اويس سان محبت ٿي وئي ۽ جڏهن اويس ان ڪاليج مان ماسٽرز ڊگري ورتي ته مون بابا کان چورائي کيس سٺي نوڪري وٺرائي ڏني. اهو ٻڌائيندي هلان ته ان دوران بابا ۽ امان ٻي شادي ڪري چڪا هئا. نئين ماءُ کي نه ته مون قبول ڪيو هو نه ئي هن مون کي. جڏهن بابا منهنجي ننڍي ڀاءُ کي نئين ماءُ جي چوڻ تي هاسٽل ۾ داخل ڪرايو ته اهو گهر منهنجي لاءِ وڌيڪ اوپرو بنجي ويو. ويڳي ماءُ جو رويو مون سان ڏينهون ڏينهن خراب ٿيندو ويو. تڏهن مون کي لڳو ته مون وٽ فقط هڪ ئي رستو بچيو هو ته اويس مون سان شادي ڪري مونکي روز روز جي عذاب کان ڇوٽڪارو ڏياري. مون جڏهن اويس سان اها ڳالهه ڪئي ته هو مختلف بهانا ڪري جان ڇڏائڻ لڳو. مون کيس چيو ته بابا اسان کي گهر وٺي ڏيندو. مون کي منهنجي معذوريءَ جو احساس هو انڪري مون کيس اهو به چيو ته هو چاهي ته پوءِ ڀلي ٻي شادي ڪري... پر... هن ته... مونکي هميشه لاءِ اونداهين ۾ ڀٽڪڻ لاءِ اڪيلو ڇڏي نو. پوءِ مون به گهر ڇڏي ڏنو. سفارش تي مونکي هڪ پرئايويٽ ڪاليج جي Admin بلاڪ ۾ نوڪري ملي وئي ۽ هاڻي آئون اتي جي هاسٽل ۾ رهندي آهيان. ۽ منهنجي فقط اها خواهش آهي ته آئونخود خاص ٽريننگ وٺي ڳالهائي سگهان ۽ پان جهڙن ٻارن جي خدمت لاءِ Special Education حاصل ڪريان، سندن مدد ڪريان، خدمت ڪريان، پر ڪڏهن ڪڏهن زندگيءَ کان ئي بيزار ٿيڻ لڳندي آهيان.“
ثوبيه ڪهاڻي لکي پوري ڪئي ته سندس کاني ۾ سچ پچ لڙڪ اچي ويا. رات جو هڪ ٿي ويو هو. هوءَ وقفن ۾ اها ڪهاڻي ايڏي دير ۾ لکي سگهي هئي. سندس آڱريون ٽائپنگ ڪري ڪري ٿڪجي پيون هيون. اها ڪهاڻي پڙهي ڪاشان رنگ ڏنس ته هن کيس ڪال ڪئي ۽ سندس ڳالهه ٻڌڻ لڳي.
”منهنجي فرينڊ! مون توهان جي ڪهاني تمام غور سان ٻڌي، پر... ان ڏک ڀري ڪهاڻي پڙهڻ کان پوءِ به آئون توهان سان همدردي نه ڪندس ڇو ته همدردي انهن ماڻهن سان ڪبي آهي جيڪي ”ويچارا“ هوند اآهن ۽ پاڻ کي ڪڏهن به ”ويچاري“ نه بڻائجو. توهان ته تمام همت واريون آهيو. ٻي ڳالهه آئون اها چوندس ته توهان اويس کي وساري ڇڏيو. هو توهان جي زندگيءَ ۾ آيو ۽ نڪري ويو. جيڪو هليو ويو ان کي وساري ڇڏيو. توهان جي اڳيان ته زندگي پئي آهي. توهان کي ڪو ٻيو ۽ بهتر شخص ملي ويندو ۽ جيڪڏهن توهان مائينڊ نه ڪريو ته آئون اهو چوند سته هو توهان جي قابل هو ئي نه. هو بيحد ڪم ظرف ڇوڪرو نڪتو.
آئون خود بيحد دکي شخص آهيان. پر اڄ توهان جي ڪهاڻي پڙهي احساس ٿيو ته هن دنيا ۾ مون کان ڪيئي ڀيرا دکي ماڻهو موجود آهن. آئون توهان لاءِ دعا ڪندس. توهان به منهنجي لاءِ دعا ڪجو. پاڻ سٺا ساٿي بنجي سگهون ٿا... ۽...“
ثوبيه اڃا ڪاشان جي آواز ۽ لفظن جي سحر ۾ ٻڏل هئي ته سندس ڪمري جي بند دروازي تي زور زور سان ٺڪاءُ ٿيڻ لڳا ۽ سندس ننڍڙي ڌيءَ جو آواز ٻڌائين:
”امي... امي! در کوليو.“
ثوبيه يڪدم فون ڊسڪنيڪٽ ڪئي ۽ دروازي ڏانهن دوڙي. در کولي ذونش کي ڪڇ ۾ کنيئاني. هوءَ شايد ڪچيءَ ننڊ مان اٿي ڊوڙي وٽس آئي هئي. هن کيس پيار ڪيو ۽ پنهنجي ڀرسان سمهارڻ لڳي. پوءِ هن پيغام لکي موڪليو:
”هن وقت آئون هاڻي تمام گهڻو ٿڪي پئي آهيان. وڌيڪ سڀاڻي ڳالهه ٻولهه ڪنداسين.“
جواب ۾ ڪاشان ڪال ڪري چيس:
”مون دروازي تي ٺڪاءَ جا آواز ٻڌا هئا (شرارت مان) ڪٽي توهان واري خطرناڪ وارڊ ته نه هئي؟ خير ته آهي نه؟“
”سڀ خير آهي. توهان به هاڻي آرما ڪريو گڊ نائٽ.“
ثوبيه لکيو ته جواب ۾ ”گڊ نائٽ“ جو مئسيج آيو. هن موبائيل آف ڪيو ۽ سمهڻ جي ڪوشش ڪرڻ لڳي پر ذهن بار بار هڪ ڳالهه تي اٽڪي ٿي پيو ته ڇا ڪاشان فقط هڪ ڏينهن اڳ مليل ڪنهن اجنبي ڇوڪريءَ سان پنهنجا ڏک شيئر ڪري ٿي سگهيو؟؟ مٿس اعتبار ڪري ٿي سگهيو؟ پوءِ الائي ڪيڏي مهل اک لڳي ويس.
اڳين ڪجهه ڏينهن ۾ عجيب صورتحال رهي. ڪاشان ثوبيه سان ته ناراض هو. پر رمشا سان روز موبائل تي رابطو رهندو هئس. ٻئي هڪٻئي سان حال احوال اورڻ لڳا. ڪڏهن ڪڏهن ته ”ثوبيه“ کي ”رمشا“ جي وجود کان ساڙ محسوس ٿيندو هو ڇو ته ثوبيه ته ڪاشان کان پري ٿي چڪي هئي، جڏهن ته رمشا ڏينهون ڏينهن ويجهي ٿيندي پئي وئي. ڪڏهن ته هوءَ سوچڻ لڳندي هئي ته:
”هي مون ڇا ڪيو؟ خود پنهنجي هٿن سان پنهنجي ۽ ڪاشان جي وچ ۾ هڪ ڇوڪريءَ جو وجود آڻي ڇڏيو. ثوبيه کان هو تمام پري هو، پر رمشا سان هر ڳالهه شيئر ڪرڻ لڳو هو. هاڻي ڇا ڪريان...؟ رمشا جي صورت ۾ سندس دوست بنجي سندس ڏکڻ سکن کي شيئر ڪريان يا رمشا جي وجود کي ڀور ڀور ڪري ڇڏيان...؟“
هڪ ڀيري هن (رمشا) ڪاشان کان پڇيو:
”توهان ڪنهن سان محبت ڪئي آهي؟“
ڪاشان چيو: ”لڳي ٿو ته نه، ڇو ته شايد جنهن کي مون محبت سمجهيو اهو دوکو هو. فقط دوستي هئي.“ هو ٻڌي ثوبيه وڌيڪ سڙي وئي. هن ته سندس نالو هن جي واتان ٻڌڻ ٿي چاهيو. تڏهن هن لکي موڪليو:
”مونکي توهان جي جملي مان ائين ٿو محسوس ٿيئ ته ڪنهن توهان جي دل کي رنجايو آهي. ڏسو مون توهان کي پنهنجي ڪهاڻي ٻڌائي هاڻي توهان کي به پنهنجي باري ۾ مونکي سڀڪجهه ٻڌائڻو پوندو.“
... ۽ پوءِ... انهن ان رات رباطو رکڻ جو پروگرام ٺاهيو. ثوبيه کي اڻ تڻ هئي ته هاڻي ڏسجي ته هو هڪ اڻ ڏٺي ڇوڪريءَ سنا ڪوڙ ٿو ڳالهائي يا وري سچ.
ان رات... ڪاشان رمشا کي پنهنجي متعلق ٻڌائڻ سروع ڪيو. پڙهائيءَ جو احوا، شادي ٿيڻ جو احوال ۽ شادي کان پوءِ سندن وچ ۾ ذهني هم آهنگي نه هجڻ جو احوال... هن سڀ ڪجهه سچ پئي ڳالهايو. ثوبيه کي ڪاوڙ لڳي ته هڪ اجنبي ڇوڪريءَ اڳيان هو پنهنجي دل کولي رکندو ۽ سندس بابت سڀڪجهه ٻڌائيندو؟! هن تهائين سوچيو به نه هو. هو چئي رهيو هو:
”شادي کان پوءِ مون کي محسوس ٿيو ته مون ثوبيه کي غلط سمجهيو هو. مون کي سندس بابت جيڪي اميدون هيون هوءَ اهڙي نه هئي. ٿي سگهي ٿو ته توهان سوچيندوين هجو ته آئون توهان کي تصوير جو فقط هڪ رخ ڏيکاريو رهيو هجان، يقيناً مون ۾ به گهٽتايون هونديون. شايد آئون به سندس اميدن تي پورو نه لٿو هئس، پر مون جڏهن به هن آڏو پنهنجي دل کولي رکڻ چاهي ته هن مون کي ڪجهه چوڻ ۽ کانئس ڪجهه ٻڌڻ جو موقعو ئي نه ڏنو. هوءَ هر وقت جهيڙي جي موڊ ۾ هوندي هئي. گهر جي معاملن ۾ دلچسپي نه وٺندي هئي...“
هو ڳالهائي رهيو هو، پنهنجي ڏکن کي هن سان شيئر ڪري رهيو هو تڏهن ثوبيه سوچيو:
”اڄ رمشا جي حيثيت سان آئون سندس هر ڳالهه صبر ۽ غور سان ٻڌي ۽ سمجهي رهي آهيان... ڪاش... ثوبيه جي حيثيت سان ائين ڪريان ها.“ ڪاشان چوندو رهيو:
”آئون پنهنجي ڪٽنب کان گهڻو پري رهي نٿو سگهان اهو ڄاڻندي به هن مون سان ڪراچي هلڻ کان انڪار ڪري ڇڏيو. هن مون کي اڪيلو ڪري ڇڏيو هو. هوءَ نفسيات جي شعبي سان لاڳاپيل هئڻ جي باوجود اهو نه سمجهي سگهي ته آئون ڪراچي وڃن کان اڳ ئي ڊپريشن ۾ مبتلا ٿي رهيو هئس ۽... پوءِ... ڪراچيءَ ۾ سڄو ڏينهن هڻ هڻان کان پوءِ جڏهن گهر ايندو هئس ته گهر جي اڪيلائي مون کي ويتر اڪيلو بنائي ڇڏيندي هئي. اها حقيقت آهيته مون کي اتي اهڙيون ڇوڪريون به مليون جيڪي مون سان دوستي ڪرڻ ۽ تنهائيءَ جو ساٿي ٿيڻ تي به راضي هيون، پر مون سندن آڇ قبول نه ڪئي... آئون نٿو چوان ته آئون وڏو پارسا آهيان ۽ مون ڪڏهن ڇوڪرين سان دوستي نه رکي هوندي، پر شاديءَ کان اڳ توڙي پوءِ مون ڪڏهن به حد کان وڌيڪ ويجهو ٿيڻ نه چاهيو. آئون ثوبيه آڏو هڪ مهيني جي موڪل دوران رهيس پر هوءَ پنهنجي پڙهائي، سماجي ۽ ٻين مصروفيتن سبب ايتري مصروف رهي جو هن ڪڏهن مون کان منهنجو احوال نه پڇيو.... کي خبر هيئ ته آئون اهڙو ته نه هئس جهڙو هان ٿي ويو هئس... مايوس... نا اميد.“
... ڪاشان ايترو چيو ته ثوبيه جي اکين مان لڙڪ لارون ڪري وهڻ لڳا. هو چوندو رهيو.
”... ۽... پوءِ اتي ڪراچيءَ ۾ جيڪڏهن منهنجي هڪ شفيق ۽ مرهبان آفيسر جي فيملي منهنجو خيال نه رکي ها ته آئون جيترو هاڻي ٽٽل آهيان ان کان به وڌيڪ ٽٽي پوان ها. هو مونکي هڪ سٺي ڊاڪٽر ڏانهن وٺي ويا جنهن ٻڌايو ته آئون شديد ڊپريشن جي ڪيفيت ۾ مبتلا ٿي چڪو هئس ته علاج سان گڏوگڏ جيڪڏهن منهنجو آفيسر ۽ سندس گهر واري منهنجو اولاد وانگر خيال نه رکن ها ۽ مونکي پنهنجي گهر گهرائي منهنجو ڏک نه ونڊين ها... ته... شايد...“
ڪاشان جو آواز لڙڪن هاڻو ٿي ويو... ۽ ثوبيه جا لڙڪ ته ڄڻ لارون ڪري وهڻ لڳا. هن ڪيترو ئي روڪيو، پر لڙڪن کي نه روڪي سگهي. سندس سڏڪن جي آواز تي ڪاشان چيو:
”توهان روئو پيا. پليز ائين نه ڪريو. آئون توهان کي ڏکوئڻ نٿو چاهيان... توهان اڳ ۾ ئي ڏکويل آهيو.“
ان ڳالهه ٻولهه کان پوءِ ثوبيه جي شخصيت ئي بدلجي وئي. دل چاهيس جيڪر پر هجنس ته اڏامي وڃي ڪاشان وٽ پهچي ۽ کي سميٽي ڇڏي. هر ڪوتاهيءَ ۽ لاپرواهيءَ جو ازالو ڪري. رمشا جي حيثيت سان ته هوءَ اهو سڀ ڪجهه چئي نٿي سگهي، ان ڪري ٻئي ڏينهن آچر تي صبح جي نائين لڳي هن ڪاشان جي ڪراچي جي نمبر تي گهران فون ڪئي. ڪاشان شايد رنگ جي آواز تي ننڊ مان اٿيو هو. سندس آواز ننڊ جي خمار سبب ڳورو هو. ثوبيه چيو:
”ڪاشان! تون ڪيئن اهين؟ ٺيڪ ته آهين نه؟“
”ها... ڇو...!؟؟؟“
”مون کي لڳي ٿو ته مون توکي ننڊ مان اٿاريو آهي.“
”خير آهي.“ هن چيو.
”چڱو تون پهرين فريش ٿي وٺ. مونکي تو سان ضروري ڳالهائڻو آهي.“
”ڇو...!؟“ هن طنز سان چيو ”اڄ صبح سان ئي جهيڙي جو موڊ آهي ڇا...؟ جيڪو به چوڻو اٿئي اهو چئي وٺ...! آئون ٺيڪ آهيان؟“
”ڪاشان!“ ثوبيه جذباتي ٿيندي چيو: ”تون ڇو ٿو پاڻ کي اڪيلو سمجهين. آئون آهيان نه. آئون توکي ٽٽڻ نه ڏيندس... وکرڻ نه ڏيندس.“
”پر... توکي اوچتو اهو خيال ڪيئن آيو... ۽...“
هن انتهائي ڏک مان چيو ”تون خود ئي ته مونکي ٽوڙي چڪين آهين ۽ هاڻي آئون ايترو ته وکري وي آهيان جو ڪير به مون کي سميٽي نٿو سگهي.“
”ائين نه چئو پاڻ گڏجي پنهنجي گهر کي پر سڪون ۽ خوبصورت بنائنداسين. آئون هاڻي توکي ڪڏهن به اڪيلو نه ڇڏينديس. مون کي هڪ موقعو تهڏي،“ ثوبيه چيو
ڪاشان: ”ڪهڙو گهر؟ شايد آئون ئي غلط هئس جو مون سمجهيو ته مون گهر ٺاهيو هو... خدا جي واسطي هاڻي مون کي منهنجي حال تي ڇڏي ڏي... مون کي ڪجهه به نٿو گهرجي...“
ثوبيه ”چڱو لا! اهو ٻڌائي ته گهر ڪڏهن ايندين. مون وٽ تو لاءِ ڪجهه اهم خبرون آهن.“
ڪاشان: ”ڪهڙيون خبرون؟“
”اهي توکي تڏهن ٻڌائينديس جڏهن پاڻ پنهنجي گهر ۾ آمهون سامهون ويٺل هونداسين. آئون تنهنجو شدت سان انتظار ڪندس.“
ثوبيه جي حيثيت سان ته هن اهو سڀ ڪجهه چئي ڇڏيو ۽ جڏهن رمشا جي حيثيت سان ساڻس موبائل تان رابطو ڪيائين ته ڪاشان چيس:
”رمشا! توهان ٻڌايو ته توهان حيدرآباد ۾ رهو ٿا. آئون هڪ ٻن ڏينهن ۾ حيدرآباد اچان پيو. آئون پنهنجي سٺي فرينڊ سان ملڻ چاهيان ٿو. توهان مون کي پنهنجي ايڊريس ڏيو.“
هاڻي ثوبيه منجهي پئي ۽ پوءِ لکي موڪليائين:
”جڏهن توهان حيدرآباد پهچندا ته پوءِ توهان کي ايڊريس ڏينديس.“
هن ڀيري جڏهن ڪاشان گهر آيو ته ثوبيه جي شخصيت ئي بدليل لڳس. خوشي سندس چهري مان ظاهر هئي. هن پنهنجي هٿن سان سندس پسند جون ڊشون ٺاهيون. اڄ هوءَ تمام خوبصورت لڳي رهي هئي. هن تمام سهڻي ڊريسنگ پاتي هئي ۽ نئين اسٽائيل جو هيئر ڪٽ ٿيل هو ۽ هلڪو ميڪ اپ پڻ.
”ڇو اڄ وري ڪنهن پروگرام ۾ وڃڻو اٿئي؟“ هن پڇيو.
”نه... ڇو...؟“
ڪاشان سندس سموري وجود جو جائزو وٺي لاپرواهيءَ سان چيو:
”نه... بس... ائين لڳو ته... خير.“
اڄ سڀني گڏجي رات جي ماني کاڌي ۽ پوءِ جڏهن سڀ پنهنجن ڪمرن ۾ ٽڙي پکڙي ويا ته ڪاشان پڇيس:
”توکي شايد ڪجهه اهم خبرون ٻڌائڻيون هيون.“
ثوبيه: ”ها! پهرين ته اهو ٻڌايو ته توهان هڪ اجنبي ڇوڪريءَ سان دل جو حال اوريندا رهيا ۽ مون کان ڇو پري ڀڄندا رهيا؟“
ڪاشان: ”ڇا مطلب؟... ڪهڙي اجنبي ڇوڪري؟“
ثوبيه: ”ڪاشان! تون ڄاڻين ٿو ته آئون ڪنهن جي ڳالهه پئي ڪريان. منهنجو اشارو رمشا ڏانهن آهي.“
ثوبيه ته سمجهيو هو ته رمشا جو نالو ٻڌي هو ڇرڪي پوندو، ڪنفيوز ٿي ويندو. پر... هن... هڪ زوردار ٽهڪ ڏنو... ۽ پوءِ چيائين:
”ها، رمشا!... مون انڪري هن سان دل جو حال اوريو جو هوءَ مون کي سمجهي ٿي. مون کي پنهنجي دل جي ڳالهه ٻڌائي ۽ مون کان دل جو حال پڇي ٿي. هوءَ مون سان ملي نٿي، پر فقط منهنجي لهجي جي اسٽائل مان ئي سمجهي ٿي وڃي ته آئون ڪهڙي موڊ ۾ آهيان، ڪهڙيون ڳالهيون مون کي خوشي ٿيون ڏين ۽ ڪهڙيون ڳالهيون ڏک، هوءَ منهنجي سچي فرينڊ آهي. مون ان لاءِ به هن سان دل جو حال اوريو ته هوءَ انتهائي سادي يا بيوقوف آهي، پر اجنبي بهرحال نه آهي؟“
ثوبيه: ”ڇا مطلب؟... تون...؟؟!!“
ڪاشان: ”ها! پهرين ڏينهن آئون يقيناً ٻڏتر ۾ هئس ته رمشا واقعي حقيقت آهي يا ڌوڪو پر جلد ئي خبر پئجي وئي ته هوءَ ڪير آهي.“
ثوبيه: ”ڪي رآهي هوءَ ۽ ڪيئن خبر پئي توکي.“
ڪاشان: ”ياد اٿئي جڏهن هن مونسان ڳالهايو پئي ۽ دروازي تي زوردار ٺڪاءَ ٿيا هئا؟“
ثوبيه: بي اختيار ”ها“ چيو. ڪاشان وري کلندي چيو:
”هن بيوقوف پنهنجي پر ۾ ڪال ڊسڪنيڪٽ ڪري ڇڏي هئي، پر حقيقت ۾ لائن disconnect نه ٿي هئي ۽ مون سندس ۽ پنهنجي بيحد پياري ننڍڙي ذونش جو آواز ٻڌو پئي...“
”اوهه! ته اها ڳالهه آهي.“
”ان کان علاوه...“ هن وڌيڪ مزو وٺندي چيو:
”منهنجي ڳالهين دوران هڪ ڀيرو هن ويچاريءَ ”گونگيءَ“ بي اختيار ”هون“ چيو هو. ڇا آئون تنهنجي ”هون“ به نه سڃاڻندس؟!...“
”اوهه!“ ثوبيه کلندي چيو ”يعني ته منهنجو منصوبو ناڪام ويو. ابتو آئون ئي بيوقوف بڻجي ويس.“
”جيڪي ماڻهو ٻين کي بيوقوف بنائيندا آهن اهي در حقيقت پاڻ کي بيوقوف بنائيندا آهن... پر... نه... آئون ان منصوبي کي ناڪام نه سمجهندس ڇو ته رمشا جي حيثيت سان تو مون کي پنهنجي ڳالهه چوڻ جو موقعو ڏنو... جيئن ته هوءَ ويچاري گونگي هئي، ان ڪري خاموسيءَ سان منهنجي ڳالهه ٻڌندي رهي نه ته ثوبيه ته ڳالهائڻ ڄاڻندي آهي ٻڌڻ نه...! چڱو هاڻي ٻي خبر ٻڌاءِ. اها ته پراڻي نڪتي.“
”ٻي خبر هيءَ آهي.“ ثوبيه هن ڏانهن هڪ پيپير وڌائيندي چيو ته ڪاشان اهو پڙهي ڪجهه حيران ٿيو ۽ چيائين:
”تون Long Leave لاءِ اپلاءِ پئي ڪرين. ڇو؟ ۽ هو تنهنجو Ph.D. جو پروگرام... تنهنجي جاب، تنهنجو ٽئلنٽ...“
ثوبيه چيو: ”تو کان وڌيڪ ڪجهه به ته نه آهي. اها ڳالهه مون هاڻي سمجهي. آئون توکي هاڻي اڪيلو نه ڇڏينديس. مون توکي ڏاڍي تڪليف ڏني آهي. پاڻ ئي ڀوري ڀور ڪري ڇڏيو آهي اڳي وري نه چئجان ته تون اڪيلو آهين. اسين سڀ ڪراچي هلي رهنداسين.“
”نه... هاڻ: ان جي ضرورت ڪونهي.“
ثوبيه: ”لڳي ٿو ته اڃا ناراض آهين.“
ڪاشان: ”نه... پر... مون وٽ به هڪ اهم خبر آهي.“ هن به پنهنجي فائيل مان هڪ پنو ڪڍي ثوبيه کي ڏنو. هن پڙهيو ۽ پوءِ حيرت ۽ خوشي مان چيائين:
”تنهنجي بدلي حيدرآباد ٿي وئي آهي.“
ڪاشان: ”اها به منهنجي شفيق ۽ مهربان آفيسر جي مهرباني آهي، جنهن خود ڪوشش ڪري اهو ڪم ڪرايو.“
”آءِ ايم ساري شان! ڪڏهن ائين به ٿيندو آهي ته جيڪي ماڻهو گڏ رهندا آهن هڪٻئي کي سمجهي نه سگهندا آهن ته ڪڏهن اهي ماڻهو جيڪي غير هوندا آهن. جلد هڪٻئي کي سمجهي اجنبيت جون ديوارون ڊاهي ڇڏيندا آهن. آئون تنهنجون پريشانيون سمجهي نه سگهيس، پر هڪ غير شخص تنهنجا مسئلا سمجهيا ۽ تنهنجي خوشيءَ جو احساس ڪيو.“ اهو چوندي ثوبيه جي اکين ۾ لڙڪ اچي ويا.
”غلطيءَ جو احساس ٿي وڃي ته اهو اڳتي اهڙيون غلطيون نه ڪرڻ ڏيندو آهي. مون کي نتهنجي خوشي عزيز آهي. تون جاب ڪرڻ چاهين يا پڙهڻ، آئون توکي نه روڪيندس. بس هڪڙي گذارش آهي ثوبيه جي حيثيت سان منهنجي ڳالهه نه سمجهين سگهين ته پوءِ رمشا ٿي وڃجانءِ.“
”ڇا مطلب؟... توکي ثوبيه کپي يا رمشا؟“... ۽ تو اهو ڇو چيو ته تو محبت ناهي ڪئي ۽ ڪنهن تو سان محبت ناهي ڪئي؟... ۽... هاڻي توکي فيصلو ڪرڻو آ ته ثوبيه کپي يا رمشا؟“
”ڏس“... هن ٽهڪ ڏيندي چيو: ”شروع ڪري ڇڏيئي نه جهيڙو. مون کي ٻيئي کپن.“
ثوبيه چڙندي چيو: ”آخر ٻئي ڇو؟... هاڻي... رمشا جي ڪهڙي ضرورت آهي؟“ ”دراصل....“ ڪاشان کلندي چيو: ”رمشا ۾ هڪ اهڙي خاص خوبي آهي جيڪا هر شادي شده مرد جي دل وٽان آهي.“
”ڪهڙي خوبي آهي اها...؟!“ ثوبيه حيران ٿي پڇيو ته ڪاشان مزو وٺندي چيو:
”خوبي اها آهي ته هوءَ ”گونگي“ آهي.“
اها ڳالهه ٻڌي ثوبيه کي به کل اچي وئي ۽ ٻنهي کي کلندي ڏسي ڄڻ سندن ننڍڙي گهر جو ذرو ذرو به ساڻن گڏ شامل ٿي ويو. گهر جو ماحول ئي بدلجي ويو.
(هيءَ ڪهاڻي ان دور ۾ لکي وئي هئي جڏهن سيل فون / موبائيل اڃان عام نه ٿيا هئا.)