توکي ڏسندي ويساهه وڌيو. . . . !!

اها ڌرتي، اها سرزمين جنهن کي سنتن، صوفين بزرگن، درويشن اوليائن جي نانءُ سان ڄاتو سڃاتو ويندو آهي تنهن جو جيڏو نالو مقدس، اوتري ئي ان جي مهڪ ماءُ جي گود جهڙي ممتا ڏيندڙ آهي، ان ماتر ڀوميءَ کي ”سنڌ“ چئي پڪاريندا آهيون جنهن جي پڪار لوحِ ازل ۾ ئي لکيل هئي. ڪيترا ئي الميا ڪيتريون ئي دشواريون هن ڌرتي ۽ ڌرتي ڌڻين سان ٿيون آهن ۽ ٿينديون اچن پيون پر تواريخ شاهد آهي ته جيڪا قوم گهڻا ڏاڍ ۽ جبر سهندي آهي ان جو مسقبل هڪ خوشحال ۽ آزادي جي منڙي ۾ گذرندو آهي اسين جنهن دور ۽ حالتن مان گذرون پيا اهيو شايد اڃان ئي جوهر ۾ هلندو؟ پر انهي اميد ۽ آس سان اهي سپنا سجائي ويٺا آهيون ته ايندڙ نسل هڪ خوشگوار ۽ خوشحال سنڌ جو تعين ڪندو ڇو ته هن لاءِ اهي مستقبل جا روشناس ڪرڻا هوندا انهن ئي روشنائين تي گهري ۽ پُراسرار نظر وجهندي اسان جي هن سادي ۽ سٻاجهي يار سائين نور احمد جي قلم جو تخيل به انهن ئي لاڙن ڏانهن وٺي وڃي ٿو، اوهان ساڻيهه واسين جي هٿن ۾ هي ڪتاب “ سنڌ جي سينڌ مَيري نه ٿيئي“ سو انهي يار جي قلم جو پورهيو آهي. محبوب شخصيت سائين نور احمد، جنهن جي پُرڪيف اکين ۾ ازل کان خوشحالي جا خواب پنهنجي آشنا اڏي تي بيٺا هئا تنهن آشرم کي هن تخيل جو روپ ڏئي اهي لفظ چئي ڇڏيا “لکندي لکندي پاڻ تان فرض لٿل محسوس ڪندا آهيون. ياد اچي ٿو مون کي ته سائينءَ جي ڪنهن هجائتي سنگتيءَ وٽ وياسين ان سائينءَ کي ڀاڪر ۾ ڀريندي طنز مان چيو هو ته ”اوهان رڳو بس ٿر تي ئي ڇو ٿا لکو“ ان تي پوءِ ڪافي بحث مباحثو هلندو رهيو پر اڄ جڏهن هي ڪتاب مون پڙهيو ته مون کان ان هجائتي يار جا لفظ اکين اڳيان چٽجي ويا ان لاءِ هيءَ وڏي ۾ وڏي شاهدي آهي ته سائين جي ازلي روح ۾ مهراڻ جي موجن لاءِ ڪيڏا نه سندر سپنا سهيڙيل آهن، هن ڪتاب ۾ هڪ هنڌ سائين جون لکيل سٽون آهن ته، ”سروپ سرجڻهارن سنڌ لاءِ دعائون گهريون آهن ته اها سدائين سکي ستابي هجي ۽ عالم سمورو به آباد هجي. امن هن وقت به دنيا جي سڀ کان اهم ترجيحن مان هڪ آهي. امن جي انهي اوک ڊوک کي جڏهن سنڌ جي سماج جي تناظر۾ ڏسجي ٿو ته حالت ڪا گهڻو ٺيڪ نظر نٿي اچي. سنڌ جنهن کي اوليائن جي ڌرتي چيو ويندو آهي. سنڌ جنهن کي مهن جي دڙي جهڙي جڳاندر جهوني سنڌو سڀيتا جو شاهوڪار پس منظر آهي. سنڌ جنهن جي ڀون مٿاڇري جي ٻهڳڻائپ هن وقت به پرلوڪ پڌري آهي. انهي ۾ جتي جاڏا جبل آهن تتي ٿر بر به آهن ته سنڌو جي آب جي پيچ وارو مٽيهاڻو مها ملوڪ سنئون سنواٽو ميدان به آهي. اهي سموريون وصفون گڏجي ان جو دنيا ۾ خوشحاليءَ وارو تعارف جوڙين ٿيون. جنهن لاءِ ڀٽائي ”سائين سدائين، ڪرين مٿي سنڌ سُڪار“ جهڙي دعا گهري هئي. سائين جي گذريل ٽن ڪتابن (ساڌ ڪهاوڻ ڪٺن هِي، ٿر کي ڀانيون ٿوڪ، ڪارونجهر تي باهڙي) جي شايع ٿيڻ سان گڏوگڏ سٺا رايا به آيا ۽ مُنجهيل موٽ به ملي، سائينءَ جي خلوص وند دوست ڊاڪٽر پرڌان سوٽهڙ جيئن انهن ڪتابن ۾ هٿ وڌو ته ڪنهن پوِتر ڪلام جيئان انهن کي چمڻ لڳو. اي ڪاش! اهي گهڙيون اسٽاپ فريم ڪري رکي سگهجن ها. اها ڪيفيت محسوس ڪندي مون کان ڪي ئي گهڙيون نيرَ وهندا رهيا ڊاڪٽر پرڌان جو اهو خلوص ڏسندي اهو يقين پختو ٿيو ته روءِ زمين ايڏي پياري ۽ وڻندڙ به صرف اهڙن ئي ماڻهن جي ڪري آهي، سائين جي انهن ڪتابن مان ٻن ڪتابن جا مهاڳ لکڻ جو اعزاز ۽ شرف به منهنجي نصيب ۾ آيو . اڄ جڏهن هي ٽيون مهاڳ لکي رهيو آهيان ته جيڪا سرهائي محسوس ٿيئي پئي تنهن لاءِ اي! ڪاش اهو پڪاسو وارو پکي اڏامي اچي جيڪر هنن اکرن تي پوي ۽ منهنجي لفظن کان وڌيڪ احساسن کي محسوس ڪري سگهي. هي يار، نوجوانن توڙي هر طبقي لاءِ اتساهه جو اعليٰ مثال آهي، سائين نور احمد جا جيڪي به دوست مليا سي به سندس نماڻي طبيعت وانگي حساس، زندهه دل ۽ فطرت پسند. سائينءَ جي دل ۾ هڪ ننڍڙو ٻار ويٺل آهي جيڪو کيس بار بار دنياداري کان بچائيندو اچي ۽ سندس چهري کي تبسم بخشيندو اچي، سنجيدهه ڪچهري ۾ هوندو ته بلڪل منهن جا گهنج ڇڪيل پر جڏهن ابهم ٻارن سان ويهندو ته انهن وانگي زمين تي ويهي ٽهڪن جا پڙلاءُ ٻُرائيندو.
سائينءَ جي ڪافي اڻ ڇپيل شاعري به جڏهن منهنجي اڳيان گذري ته ان مان سندس حساسيت وڌيڪ نروار نظر آئي ۽ مونکان بي اختيار اهي لفظ نڪري ويا ته واقعي ”ڏات ناهي ذات تي، جو وهي سو لهي“. سندس خوبصورت غزل جا بند زبان تي تري ٿا اچن؛

توکي ساري رات رنوسين
ڏيئا ٻاري رات رنوسين
ٽيڙو ٽڙڪيا، لوڌي لڙيو
سج اُڀاري رات رنوسين
تارو تارو رات رنو هئو
چنڊ سمهاري رات رنوسين

شاعري ڪڏهن به ڪبي ناهي، پر ٿي ويندي آ هي اها ئي ان ڪلا جي وڏي خوبي آهي ۽ سائينءَ جي نظم ۾ به مونکي ايئن ئي نظر آيو ته کليل آسمان هيٺان سمهڻ جا هو جڏهن جتن ڪري ٿو تڏهن هن جي نظر جيئن تارن تي پوي ٿي ته پنهنجون روئندڙ اکيون ۽ تارا هڪجهڙا لڳڻ لڳنس ٿا، جڏهن به جيڪا صنف به لکي اٿس سدائين ان کي ”قضا جي ڪريم“ اڳيان سِيس نمائي شڪر بجا آندا اٿس. انهن ئي شڪرن جي هي هڪ شاهاڻي وِک سائينءَ سنڌ ۽ ماروئڙن لاءِ اڳتي وڌائي آهي جنهن ۾ سندس اظهار جو محور نوجوان طبقو آهي ۽ گڏوگڏ اهي ڪارائتيون ڳالهيون جن سان بهتري کان بهتري اچي سگهي ٿي سي به لکيون اٿس جيڪي هن ماتر ڀومي جي مان ۽ مريادا کي وڌائينديون ۽ سپنن جو ڏيهه ننڊن مان اٿي جاڳ جي جزيري ۾ اچي قيام پذير ٿيندو.
مهراڻ ماٿريءَ جي سمورن ماڻڪن کي شال هيءَ نماڻي وِک پسند اچي ۽ سائينءَ جو قلم سدا ايئن ئي خوبصورت خيالن جي سنگتراشي ڪندي ڪلا جا سمورا مرحلا پار ڪري ۽ ڪُل جي ڪَلا جي قوت سان جهرجهنگ تائين سچ جو سنيهو پهچائيندو رهي.

مير منصور مڱريو
اسلام آباد
26 فيبروري 2017
-

ڪالم / مضمون

سنڌ جي سينڌ ميري نه ٿئي