اکين ۾ ٽنگيل سپنا
’جاني!‘ نالو هن جي چپن ۾ ايندي وچڙي پيو. سندس اکين ۾ چڙ جي جاءِ تي حيرت ڀرجي وئي. نظرون ڄمي ويون ڪجهه پل.
”هلو....“ پٿر بنجي ويل جسم ۾ چرپر پيدا ٿي. ڪنول سوچيو ته هوءَ هڪدم اتان هلي وڃي. جنهن هٿ ۾ ڪتاب جهليل هو تنهن ۾ هن ٿوري ڏڪڻي محسوس ڪئي. هن منهن ڦيرائي ڪتاب رئڪ ۾ رکيو. هن کي پنهنجي بيرخي ٺيڪ نه لڳي.
”اتي ڪڏهن کان بيٺو آهين؟“ هن رسمي طور پڇيو.
”جڏهن کان تون دڪان ۾ آئي آهين،“ جانيءَ جو آواز گهٽيل هو.
”پر مون کي ته ڏهه پندرهن منٽ ٿي ويا آهن. ايتري دير تو ڳالهايو به ڪونه! جيڪڏهن آءٌ تو کي نه ڏسان ها ۽ هلي وڃان ها ته به تون نه ڳالهائين ها؟“
”مون ايتري دير سوچيو پئي ته تنهنجو ڌيان پاڻ ڏانهن ڪيئن ڇڪايان،“ هن کلڻ جي ڪوشش ڪئي. دڪان ۾ بيٺل ماڻهن جون آڏيون نظرون ۽ ڌيان هنن ڏانهن هو. ٻئي ڄڻا دڪان مان ٻاهر نڪري آيا.
”جيڪڏهن تو کي جلدي نه هجي ته ڪٿي گهڙي کن ويهون؟“ جانيءَ فوٽ پاٿ تي اچي پڇيو. ڪنول انڪار ڪرڻ چاهيو. جاني اتاولين نظرن سان کيس ڏسي رهيو هو. هوءَ ناڪار نه ڪري سگهي.
”ظاهر آهي. گهڙي کن ته ويهڻو ئي آهي،“ ڪنول مرڪندي چيو ۽ سوچيو: ’اها گهڙي کن ئي ته اسان جي نصيب ۾ آهي.‘
جانيءَ ڪار جو دروازو کوليو ۽ ڪنول کي ويهڻ لاءِ چيو. هن ڪار کي اسٽارٽ ڪري روڊ تي آندو.
”ڪيئن آهين؟“
” تو کي ڪيئن ٿي لڳان؟“
”اڳي کان وڌيڪ سلم ۽سمارٽ.“
”هونهه...“مرڪ زخم وانگر هن جي چپن تي ڦهلجي وئي.
”تون ٻن سالن ۾ ذري به نه بدلي آهين. آءٌ ته پوڙهو ٿي ويو آهيان... ڏس، وارن ۾ اڇا پئجي ويا آهن.....“
هو کلڻ لڳو. رکي ڦڪي کل.
ڪنول هن جي مٿي ڏانهن ڏٺو. هن کي ڪارن وارن ۾ ٿورا اڇا نظر آيا. هن وري جانيءَ جي منهن ۾ ڏٺو. ساڳيو ئي منهن هو. معصوم، پنهنجائپ محسوس ڪرائيندڙ ۽ ٻئي کي پاڻ ڏانهن ڇڪيندڙ. ها، اکين ۾ کنڊر هئا. بيوسي ۽ بزدليءَ جا اهڃاڻ. ڪنول جي من ۾ اٻڙڪو آيو. هڪ کن جي لاءِ هن کي جانيءَ کان نفرت جو احساس ٿيو.
’بزدل....... بزدل....‘ لفظ ذري گهٽ چپن تي آيا هئا. هن هيٺئين چپ ۾ ڏند کپائي ڇڏيا.
” ڇا پئي سوچين؟“
ڪنول ڇرڪي وئي ۽ موٽي آئي.
”تنهنجي پوڙهي ٿي وڃڻ تي پئي سوچيان.“
جانيءَ ٽهڪ ڏنو.
”هڪڙا ماڻهو پوڙها ٿي وڃڻ کان پوءِ به ذهني طور جوان هوندا آهن ۽ اسان جهڙا ٽٽل ڊٺل ماڻهو جوان هوندي به ذهني طور پاڻ کي پوڙها محسوس ڪندا آهن.“
ڪنول ڪوبه جواب نه ڏنو. ٻئي چپ هئا. ڪار شهر جي گوڙ مان نڪري ٻاهر وڏي ويڪري روڊ تي اچي وئي هئي. جانيءَ هڪ ڪول ڪارنر وٽ ڪار پاسو ڪري بيهاري. هن هارن وڄائي ڇوڪري کي سڏيو ۽ هن کي سنيڪس ۽ ڪوڪ آڻڻ لاءِ چيو.
”ٻه سال ڪو ايڏو وڏو عرصو ڪونهي، پر ان عرصي ۾ گهڻو ڪجهه ٿي سگهندو آهي. اسان کي هڪ ٻئي جي ڪابه خبر نه پئجي سگهجي. ان ڪري حال احوال ڏيڻ ضروري آهي. ڪيئن؟“ جانيءَ چيو.
”حال احوال ڪو خاص ته ڪونهي. آءٌ ايم- اي ڪرڻ کان پوءِ گهر وڃي ويهي رهيس. پر پوءِ بور ٿي پيس. بوريت جي ڪري گهر وارن سان روز کٽ پٽ ٿيندي هئي. ايتري حد تائين جو گهر وارا مون مان بيزار ٿي پيا ۽ آءٌ گهر وارن مان.“ هوءَ کلڻ لڳي. ”نيٺ نوڪري اچي ڪيم. هينئر يونيورسٽيءَ ۾ ليڪچرر آهيان.“
”رهين ڪٿي؟“
”اتي ئي.ڪئمپس ۾ گهر مليل آهي.“
”اڪيلي؟“
” ها، ڇو؟ ماڻهو اڪيلو نٿو رهي سگهي ڇا؟ مون سان گڏ هڪ مائي رهندي آهي. هن کي ڪو اَجهو ڪونهي. گهر جو ڪم ڪار ڪندي آهي ۽ مون وٽ ئي رهندي آهي.“
”تو.... شادي نه ڪئي آهي؟“ جانيءَ هٻڪندي پڇيو. ڪنول هن جي منهن ۾ ڏسڻ لڳي. پوءِ هن جي چپن تي ڦٽيل مرڪ آئي ۽ هن منهن ڦيرائي ڇڏيو.
جانيءَ کي پنهنجي بيوقوفيءَ جو احساس ٿيو.
ڇوڪرو سنيڪس ۽ ڪوڪ کڻي آيو هو. ڪجهه دير تائين چپ رهڻ کان پوءِ ڪنول چيو، ”تون ٻڌائي؟ تنهنجا ڪهڙا حال آهن؟“
”آءٌ ته هاڻي گهڻو ڪري ڳوٺ رهندو آهيان. بابا جي گذاري وڃڻ کان پوءِ زمينن سنڀالڻ جو سڄو ڪم مون کي ڪرڻو پئي ٿو. ان ڪري گهڻو وقت نٿو ملي ٻاهر نڪرڻ جو. ٽائيم هڻ هڻان ۾ گذريو وڃي؟“
”ٻار گهڻا ٿيا آهن؟“
”اڃا ته هڪڙو ٻار ٿيو آهي. پٽ آهي،“ هن ٻاهر روڊ ڏانهن نهاريندي چيو.
”خوش آهين؟“ ڪنول جو سوال اوچتو هو. جانيءَ هن ڏانهن ڏٺو.
”جيڪڏهن آءٌ ’نه‘ چوندس ته اها ڳالهه تو کي سطحي لڳندي. اصل ڳالهه هيءَ آهي ته ٻين جي مرضيءَ جي اڳيان ڪنڌ جهڪائي شادي ڪرڻ کان پوءِ مون اهو سوچڻ ڇڏي ڏنو آهي ته آءٌ خوش آهيان يا نه! تو کي خبر آهي منهنجي ڪا مرضي ڪانهي. مون کي پنهنجو ڪو اختيار ڪونهي،“ هن ڄڻ پاڻ تي ٽوڪ ڪئي. ” مون کي ٻين جي مرضيءَ موجب جيئڻو آهي. آءٌ خوش آهيان يا نه، ان سان ڪو فرق نٿو پئي،“ هن جو آواز ڳرو ٿي پيو هو.
ٻه سال اڳ يونيورسٽيءَ ۾ جڏهن جانيءَ جي پيءُ جو خط آيو هو، تڏهن هن ڪنول کي اهڙي ئي دکي ۽ ڳري لهجي ۾ چيو هو، ”بابا خط ۾ لکيو آهي ته شاديءَ جا ڏينهن ٻڌجي ويا آهن. منهنجي چاچي کي رڳو هڪڙي ڌيءَ آهي، ٻيو ڪو اولاد ڪونهي. زمين گهڻي اٿس. بابا منهنجي شادي ان ڪري ڪرائڻ چاهي ٿو جيئن چاچي جي ملڪيت پاڻ وٽ رهي، ٻاهر نه وڃي. ۽ مون ۾ ايتري همٿ ڪانهي جو انڪار ڪري سگهان. پيءُ ۽ چاچي جي مرضيءَ جي اڳيان جهڪڻ کان سواءِ ٻيو ڪو چارو ناهي....“
”تون بزدل آهين....“ ڪنول هن جي بيوسيءَ تي ڪاوڙ ۽ ڏک وچان ڏڪندي چيو هو.
”ها، تون سچ ٿي چئين. آءٌ بزدل آهيان. آءٌ مڃان ٿو ته آءٌ بزدل آهيان.“ ۽ پوءِ هو ڪنڌ جهڪائي ٿڙندڙ قدمن سان هليو ويو هو.
ڪنول کي هينئر به اهو ساڳيو ڏک ۽ ساڳي ڪاوڙ محسوس ٿي. هن چوڻ چاهيو، ’تون بزدليءَ تي هري ويو آهين. تون ڪڏهن به خوش رهي نه سگهندين.‘ پر جانيءَ جي اکين ۾ ڏسندي هن کي مٿس رحم اچي ويو. ’ڪن ماڻهن جي نصيب ۾ رڳو دک، رڳو ڀوڳڻ ڇو هوندو آهي؟ ۽ ڇا اهو ضروري هو ته جاني منهنجي زندگيءَ ۾ اچي ها، يا آءٌ جانيءَ جي زندگيءَ ۾ اچان ها. اسان جي زندگيءَ ۾ ڇا ڪو نارمل بئلنسڊ ماڻهو نٿي اچي سگهيو ۽ جيڪڏهن اچي ها ته شايد اسين ايئن نه هجون ها، جيئن اڄ آهيون. اهي ماڻهوءَ جون ذاتي داخلي حالتون آهن، جيڪي هن کي ٻاهرين زندگيءَ ۾ ٺاهيو يا ڊاهيو ڇڏين....‘
”آءٌ تنهنجي گهر اچي سگهان ٿو؟“ جانيءَ کي ماٺ نه وڻي.
”ڇا مون کي رسمي دعوت ڏيڻي پوندي؟“
جاني کلڻ لڳو.
”تون جڏهن به چاهين اچي سگهين ٿو.“
وري به ماٺ ٿي وئي. ٻنهي وٽ ڳالهائڻ لاءِ ڪجهه هوئي ڪونه.
”هاڻي هلڻ کپي،“ ڪنول ٻوسٽ محسوس ڪندي چيو.
”ڀلي،“ جانيءَ ڪار اسٽارٽ ڪئي. ”مون کي گهر جو پتو ٻڌائي ته تو کي ڊراپ ڪندو وڃان.“
ڪنول هن کي ائڊريس ٻڌائي ۽ سوچيو:’ڪيڏي عجيب ڳالهه آهي. اسان گڏ رهڻ، گڏ جيئڻ چاهيو هو- پر هاڻي اسان کي اها به خبر ڪانهي ته اسين رهون ڪٿي ٿا ۽ جيئون ڪيئن ٿا؟
ڪار جڏهن ڪنول جي گهر جي اڳيان اچي بيٺي ته هن جانيءَ کي اندر هلڻ جي آڇ ڪئي.
”نه، اڄ نه، آءٌ تو وٽ سڀاڻي ايندس شام جو.“
۽ هن هٿ لوڏي ڪنول کان موڪلايو.
صبح جو ننڊ مان جاڳندي ئي ڪنول جي ذهن ۾ شام جو انتظار شروع ٿي ويو. يونيورسٽي ۾ ڪلاس وٺندي. اسٽاف روم ۾ ٻين سان ڳالهائيندي هن تي شام جو انتظار ڇانيل رهيو. هن کي پنهنجي ان بيچينيءَ ۽ انتظار واري ڪيفيت کان بڇان اچڻ لڳي. هن کي پاڻ تي ڪاوڙ آئي. پر پوءِ به هوءَ ان ڪيفيت کان جند ڇڏائي نه سگهي. هن کي خيال آيو: اڪيلين اداس شامن جو انت ته ٿيڻو ناهي، ان هڪڙي شام جو جاني آيو ته ڇا ٿي پيو. وري به ته اهي ئي شامون هونديون ۽ اڪيلائي هوندي.
شام جو جانيءَ اچڻ سان هن کان پڇيو،”تون هيئن اڪيلي ڪيئن ٿي رهي سگهين! تو کي مونجهه نٿي ٿئي؟“
”نه ته، آءٌ اڪيلي ڪٿي آهيان، يونيورسٽي مان موٽي اچي سمهي پوندي آهيان. رات جو ٽي وي ڏسندي آهيان يا ڪتاب پڙهندي آهيان. ڪڏهن ڪڏهن شام جو ڪا دوست اچي ويندي آهي. ۽ گهر ۾ مائي ته آهي ئي آهي، مسئلو آهي وقت گذارڻ جو، سو گذريو وڃي.“
”ها، مسئلو آهي وقت گذارڻ جو، جيڪو ائين نٿو گذري جيئن اسين چاهيون ٿا. پر خير، اسان جي نه چاهيندي ۽ اسان جي مرضيءَ جي خلاف به گذريو وڃي،“ جانيءَ ڪمري ۾ چؤطرف نهاريندي چيو. ”پر اڪيلائي ۾ جيڪا وحشت آهي سا نيٺ ماڻهوءَ کي ٿڪايو ڇڏي. سچ ٻڌائي، تون پنهنجي زندگيءَ مان مطمئن آهين؟“
ڪنول ٽهڪ ڏنو. جانيءَ کي لڳو ته هن سندس سوال کي ٽهڪ ۾ اڏائي ڇڏيو هو.
”ماڻهن کي منهنجو هيئن رهڻ عجيب لڳندو آهي. هن معاشري ۾ ڪا به عورت پنهنجي رد خود رهي ته ماڻهن جي چوپچو جو موضوع بنجي ويندي آهي. پر مون کي پرواه ڪانهي. آءٌ پنهنجي مرضيءَ موجب رهڻ ٿي چاهيان. ۽ جيڪڏهن ڪو ماڻهو پنهنجي مرضيءَ موجب جي رهيو آهي ته هن کي مطمئن هجڻ کپي. آءٌ مطمئن نظر نٿي اچان ڇا؟“
جاني چپ چاپ هن کي تڪي رهيو هو.
”مون کي ائين ڇو ڏسي رهيو آهين؟“ ڪنول مرڪندي چيو. جانيءَ ڪو به جواب نه ڏنو، رڳو ڏسندو رهيو.
”پليز، مون کي ائين نه ڏس.“ جانيءَ جون نظرون ڪنول جي من ۾ ولوڙ پيدا ڪرڻ لڳيون. هن اکيون هيٺ ڪري جانيءَ جي نظرن کان پاڻ کي ڇڏائڻ چاهيو.
جاني پنهنجي جاءِ تان اٿي ڪنول جي پاسي ۾ اچي ويٺو. سندس هٿ پنهنجن هٿن ۾ وٺندي هن چيو،”ڪنول، اسين ٻئي خوش ڪونه آهيون ۽ ٻئي اها ڳالهه لڪائڻ جي ڪوشش ڪري رهيا آهيون.“
ڪنول پنهنجو ڪنڌ جانيءَ جي ڪلهي تي لاڙي ڇڏيو. ’وقت بيهي رهي جيڪر اسين ٻئي پنڊ پهڻ بنجي وڃون. ڪيڏو سڪون ۽ آرام آهي جانيءَ جي ڪلهي جي سهاري ۾. سهاري کان سواءِ زندگي گذارڻ ڪيڏي مشڪل آهي، پر هي سهارو عارضي آهي. اڄ آهي، هن گهڙيءَ آهي. سڀاڻي نه هوندو....‘
”ڪنو“ جانيءَ سرٻاٽ ڪيو.
”جاني.....“
جانيءَ ڪنول جو منهن پنهنجن هٿن ۾ جهلي هن جي اکين ۾ نهاريو.
”تون مون کي ائين ڇو ڏسندو آهين؟“ ڪنول جا چپ ڦڙڪڻ لڳا هئا. جانيءَ هن جي ڦڙڪندڙ چپن ۾ پنهنجا چپ ڀچائي ڇڏيا. ڪنول کي لڳو ته سندس ذهن نستو ٿيندو پئي ويو. جسم ۾ ڪا لهر اٿڻ لڳي هئي ۽ سندس ساهه ڇڪجندو چپن ۾ اچي ڦاٿو هو.
ڪنول اسٽاف روم ۾ اڪيلي ويٺي هئي. ٻيا سڀ ٻاهر ڪاريڊور ۾ اس تي ويٺا هئا. ڪلهه شام واري بوريت اڃا هن تي ڇانيل هئي، جاني ڳچ ڏينهن کان پوءِ آيو هو ۽ اچڻ شرط چيو هئائين، ”ضروري ڪم سان آيو هوس، وري اڄ ئي ڳوٺ واپس وڃڻو آهي.سوچيم ته گهڙي کن لاءِ تو کي ڏسندو وڃان.“
”ان گهڙي کن جي لاءِ اچڻ جي ضرورت ڪهڙي هئي؟“
”ائين تو کي ڏسڻ لاءِ. گهڻا ڏينهن ٿي ويا هئا،“ جاني مرڪيو، ڪنول کي چڙ اچي وئي. هن جانيءَ ڏانهن ڏٺو ۽ چپ ۾ زور سان چڪ پائي منهن ڦيري ڇڏيو.
”هڪڙو ته تو کي ڪاوڙ اچي گهڻي ٿي ۽ جڏهن اچي ٿي ته ان کي دٻائي ٿي ڇڏين. وڙهندي ڪر، گاريون ڏيندي ڪر، پنهنجن ڊگهن ننهن سان منهنجي منهن ۾ رانبوٽا هڻندي ڪر، پر پنهنجي چپ کي ائين بيدرديءَ سان چڪ پائي ڇني رتو رت نه ڪندي ڪر.“
”ٺيڪ آهي. منهنجي مرضي. آءٌ پنهنجي ڪاوڙ پاڻ تي لاهڻ ٿي چاهيان، چپ منهنجو آهي. مڙئي خير آهي،“ ڪنول ڪاوڙ کي روڪي ڌيرج سان وراڻيو.
”چپ ته تنهنجو آهي، پر تڪليف مون کي ٿي ٿئي.“
ڪنول ڏٺو ته جانيءَ جي اکين ۾ شرارت هئي.
”ڇو؟ تو کي تڪليف ڇو ٿيڻ کپي؟“
”ڇنل چپ کي چمڻ ۾ تڪليف نه ٿيندي؟“
جانيءَ ٽهڪ ڏنو. هوءَ مرڪي به نه سگهي. پر نه، سندس ڏند ظاهر ٿيا هئا، جيئن جاني ائين نه سمجهي ته هن سندس مذاق کي enjoy نه ڪيو آهي. پوءِ هو جلدي هليو ويو.
سڀ ڪجهه نئين سر شروع ٿي ويو هو. جاني هاڻي مهيني ۾ هڪ ٻه ڀيرا هن وٽ ايندو هو. ڪنول سوچيو ته اهو سڀ شروع ڇو ٿيو. ۽ ان جي پڄاڻي ڪٿي ٿيندي.... ’اسين اڄ به اتي بيٺا آهيون جتان اسين جدا ٿيا هئاسين. اسان کي گهڻو ڪجهه بدلجي وڃڻ کپندو هو، هن وقت اسان کي اهو نه هجڻ کپي جيڪي اسين ٻه سال اڳ هئاسين. هونءَ گهڻو ڪجهه بدلجي ويو آهي. حالتون.....وقت.....پوءِ به اسين هڪ ٻئي لاءِ اهي ساڳيا آهيون. ساڳيءَ طرح سوچيون ٿا، اها ڪهڙي سزا آهي؟ اها پيڙا جيڪا ٻه سال اڳ اسان جي زندگيءَ ۾ گهڙي آئي هئي سا هميشہ رهندي؟ اهو ڇا آهي؟ ڇا هي؟ ’هن چاهيو ته رڙيون ڪري.’اها سراسر جذباتيت آهي، پاڳلپڻو آهي.‘ تڏهن هن چرين وانگر ٽهڪ ڏيڻ چاهيا. پر ڪو ڳوRهو هو جيڪو گلي ۾ اچي اٽڪيو هو. کيس پاڻ کان شديد نفرت جو احساس ٿيو.
”ڪنول,“ ڪنهن اندر اچي کيس سڏ ڪيو.
ڪنول پاڻ کي عام رواجي حالت ۾ آڻڻ جي ڪوشش ڪئي. سلميٰ کيس حيرت مان ڏسي رهي هئي.
”ڇا ڳالهه آهي؟ طبيعت ٺيڪ نه اٿئي ڇا؟“
”ائين ئي ويٺي ويٺي ساهh منجهڻ لڳو هو.“
”اهو ته خطرناڪ آهي. ڊاڪٽر کي ڏيکار. ان سان هارٽ اٽيڪ به ٿي سگهي ٿو.“
”ها، اڄ شام جو ڊاڪٽر وٽ وينديس,“ ڪنول ڳالهه ختم ڪرڻ چاهي.
”هڪڙي ڳالهه پڇانءِ،“سلميٰ هن جي ويجهو ويهي پنهنجائپ وچان چيو.
”ڪهڙي ڳالهه آهي؟“
”ادو جاني هاڻي تو وٽ باقاعدي ايندو آهي؟“
”چئبو ته چڱي پبلسٽي ٿي وئي آهي،“ڪنول مرڪڻ لڳي.
”ماڻهن جي ته تو کي خبر آهي ۽ سي به هتي جا! هميشہ ان تاڙ ۾ هوندا آهن ته کين ڪنهن جي ڪا ڳالهه هٿ اچي.“
”مون کي خبر آهي ته ماڻهو منهنجي باري ۾ ڇا چوندا آهن. هنن جي نظرن ۾ آءٌ بدنام آهيان. ڄاڻان ٿي. پر اهي ڳالهيون ته ويچارن لاءِ وڏي وندر آهن. نه ته هن سڃ ۾ ٻيو رکيو ڇا آهي؟“
”پر ڪنول، آخر اهو چڪر ڇا آهي؟“
”ڪهڙو چڪر؟“
”اهو ئي، جانيءَ جو تو وٽ اچڻ. هڪ دوست جي حيثيت سان منهنجي تو کي صلاح آهي ته اوهان شادي ڪري ڇڏيو. اجائي بدنامي مان ڪهڙو فائدو؟ آءٌ ته ڪنهن کان تنهنجي گلا ٻڌندي آهيان ته ان سان وڙهي پوندي آهيان.“
”تون آخر ڪيترو وڙهندينءَ منهنجي پاران،“ ڪنول کلڻ لڳي. ”ماڻهن کي چوڻ ڏي.“
”هاڻ تو کي ڪير سمجهائي. چڱو اُٿ ته ٻاهر اس ۾ هلي ويهون. ڪمرو ته ڏس ڪيترو سرد آهي,“ سلميٰ هن کي وٺي ٻاهر آئي.
سيارو ڀرپور انداز ۾ اچي چڪو هو. تيز سرد هوائون گهلڻ لڳيون هيون. آسمان تي جهڙ هو ۽ ڪيڏي ڪيڏي مهل بوندون ٿي وسيون. سيءُ تيهائين وڌي ويو هو. ٻاهر تيز سرد هوا جسم ۾ نوڪن وانگر چڀڻ ٿي لڳي ۽ اندر ڪمري ۾ هيٽر جي گرميءَ جي گهٽ ۽ ٻوسٽ هئي. ڪنول سخت ڊپريسڊ هئي. هن کي ڪا ڳالهه نٿي سجهي ته ان ڊپريشن مان جند ڪيئن ڇڏائي. نه ڪتابن رسالن ۾ مزو هو ۽ نه ئي ٽي وي تي چڱو پروگرام هو. در جو ڪڙو کڙڪيو ته هوءَ ڇرڪي وئي. هينئر رات جو اٺين لڳي ڪير آيو هوندو؟
مائي وڃي در کوليو ۽ تڪڙا تڪڙا قدم هن جي ڪمري ڏانهن آيا.
”جاني!“ هوءَ اٿي بيهي رهي ۽ سندس اکين ۾ چمڪ اچي وئي. ”آءٌ سخت ڊپريشن فيل ڪري رهي هيس. اهو ته سوچي به نٿي سگهيس ته هيئن اوچتو اچي ويندين....“
”اڃا به ڊپريشن آهي؟“ جانيءَ مرڪندي پڇيو.
”نڪو! هينئر ته ڊپريشن جو نالو به ڪونهي،“ ڪنول ٽهڪ ڏنو. ”ٻاهر ته ڏاڍو سيءُ آهي. اوهه.... تنهنجا هٿ ته ڪيترا ٿڌا آهن، جهڙا برف!“ ڪنول جانيءَ جا هٿ پنهنجن هٿن ۾ ورتا. سيءُ سبب جانيءَ جا چپ نيرا ٿي پيا هئا ۽ نڪ برف وانگر ٿڌو هو. ڪنول هن کي ڇڪي هيٽر جي ويجهو ڪيو ۽ پنهنجو منهن هن جي چپن ۽ نڪ تي مهٽڻ لڳي.
” ههڙي سيءَ ۾ نڪرڻ جي ڪهڙي ضرورت هئي؟“
”بس، اوچتو خيال آيو ۽ هليو آيس. هينئر سڌو ڳوٺان پيو اچان.“
”Poor Soul“ڪنول پنهنجا چپ هن جي چپن تي ڦيرائيندي چيو،”آءٌ تنهنجي لاءِ گرم گرم ڪافي ٺاهي ٿي اچان.“
”ڪافي تنهنجن چپن کان وڌيڪ گرم نه هوندي. ويهه. هڪ ضروري ڳالهه چوڻي آهي.“
ڪنول هن جي سنجيدگيءَ کي حيرت مان ڏٺو ۽ ويهي رهي.
”آءٌ تو سان شادي ڪرڻ ٿو چاهيان،“ جاني تڪڙو تڪڙو چئي ويو. ڪنول کي هو سخت بيوقوف لڳو.
”ان ڳالهه چوڻ جي لاءِ تون ههڙي سيءَ ۾ ڳوٺان آيو آهين،“ هوءَ کلڻ لڳي.
”پليز، ڪنول! آءٌ سيريس آهيان....“
”پر آءٌ نٿي چاهيان،“ ڪنول کل روڪي سنجيدگيءَ سان چيو.
”ڇو؟“ جاني کي ڄڻ ان جواب جي اميد نه هئي.
”بس. آءٌ نٿي چاهيان، منهنجي مرضي،“ هن منهن ڦٽائي چيو.
”ڪنو، ڳالهه کي سمجهڻ جي ڪوشش ڪر. اسان جو هيئن ملڻ مناسب ڪونهي. ماڻهو ڳالهيون ڪرڻ لڳا آهن.“
”ماڻهو.......ماڻهو..“ هن بيزاريءَ مان چيو. ”ماڻهن جو ڪم آهي ڳالهيون ڪرڻ. تون جيڪڏهن ماڻهن کان ڊڄي مون سان شادي ڪرڻ چاهين ٿو ته مون کي نفرت آهي ان کان.“
”منهنجو اهو مطلب ڪونه هو،“ جاني پريشان ٿي پيو. ”ڪنو، تو کي خبر آهي ته آءٌ پنهنجي ذاتي زندگي ۾ ڪيترو دکي آهيان. هڪ ڌٻڻ آهي جنهن ۾ وڃان ٿو ڦاسندو. رڳو تون ئي مون کي بچائي سگهين ٿي. مون کي تنهنجي پيار جي پناه کپي. پر هيءَ صورتحال ڪيستائين رهندي؟ تنهنجي لاءِ به اهو بهتر ناهي. اسان جي معاشري ۾ اهو باعزت طريقو ڪونهي، ڇو ته اسان وٽ اهڙين عورتن کي سريت ڪوٺيو ويندو آهي. تون منهنجي Keep ناهين ۽ آءٌ تنهنجي لاءِ ڪا به اهڙي ڳالهه سهي نٿو سگهان.“
”ٺيڪ آهي. Keep ٿي رهڻ آءٌ به نٿي چاهيان. پر ان سان گڏ اهو به نٿي چاهيان ته مون کي تنهنجي ٻي زال جو نالو ڏنو وڃي، جيڪا عام ٻوليءَ ۾ پهاڄ هوندي آهي. جيڪڏهن ماڻهن جي ڳالهه ٿو ڪرين ته هو اهو به چوندا ته مون تو سان شادي ان ڪري ڪئي آهي جو تو وٽ پئسو آهي، زمينون آهن، ڪار ۽ بنگلو آهي. نه. آءٌ ٻين جي نظر ۾ پنهنجو اهو ڪردار ڪڏهن به پسند نه ڪنديس.“
”هونءَ ته تون چوندي آهين، ته تو کي ماڻهن جي پرواه ڪانهي، پوءِ ان ڳالهه ۾ پرواه ڇو ٿي ڪرين؟“
”مون ڪڏهن به پرواه نه ڪئي آهي. جيڪڏهن پرواه ڪريان ها ته هيئن اڪيلي نه رهان ها ۽ تو سان نه ملان ها. پر آءٌ اهو برداشت نٿي ڪري سگهان ته مون کي لالچي سڏيو وڃي ۽ ائين چيو وڃي ته مون تو کي دولت جي ڪري ڦاسايو آهي. تنهنجي زال ۽ تنهنجا مائٽ به ته ائين سمجهندا.“
”اوهه ڪنو....“ جانيءَ پيشانيءَ کي مهٽڻ لڳو.
”جاني، تون منهنجي پوزيشن کي سمجهڻ جي ڪوشش ڪر. آءٌ پاڻ کي ذهني طور ڪيرائي نٿي سگهان...“ ڪنول هن جي گلي ۾ ٻانهون وجهندي چيو.
جاني ڪجهه دير تائين ماٺ ڪري ويٺو رهيو. پوءِ چيائين، ” نه ڪنو، مون کي هيءَ صورتحال نٿي وڻي. تون وري به سوچ. آءٌ سڀاڻي هن وقت تو وٽ ايندس.“ هو اٿي بيٺو ۽ وڃڻ لڳو. ڪنول هن کي روڪڻ چاهيو، پر روڪي پاڻ کي ورتائين ڪجهه چوڻ کان. هوءَ چپ چاپ ٻاهرين دروازي تائين گڏي آئي. جاني دروازو کولي پوئتي مڙيو ۽ ڪنول کي ڏسندو رهيو. ڪنول چاهيو ته هوءَ کيس چئي:’ تو کي خبر آهي ته آءٌ تو کي ڇو چوندي آهيان ته تون مون کي ائين نه ڏسندو ڪر؟ مون کي لڳندو آهي ڄڻ تون مون کي آخري ڀيرو ڏسي رهيو آهين....‘ ۽ تيستائين جاني در ٻيڪڙي وڃي چڪو هو.
شام کان وٺي اينگهيل وقت اينگهجي اينگهجي گذري ويو. رات رڙهندي وڌيڪ سرد ٿيندي وئي. ڏهه ٿي ويا. ڊپريشن جي هڪ وڏي لهر اٿي ۽ ڪنول جي وجود مٿان وري وئي. هن کي مٿي ۾ سخت سور محسوس ٿيو. هوءَ اٿي بيهي رهي ۽ پوءِ ڪمري ۾ هلڻ لڳي. اوچتو هن کي خيال آيو ته جاني نه ايندو. هاڻي ڪڏهن به نه ايندو. ڪنول ڏڪي وئي. هن کي پنهنجي ان خيال تي اعتبار نه آيو. هن اها ڳالهه مڃڻ نٿي چاهي. تڏهن هن جي من ۾ زوردار خواهش اڀري سگريٽن پيئڻ جي ۽ پنهنجي اندر جي وڏي اکٽ خلا کي دونهن سان ڀري ڇڏڻ جي. هن الماري کولي. جانيءَ جي سگريٽن جا چار پنج پئڪيٽ رکيا هئا. ڪنول هڪ پئڪيٽ ۽ ماچيس کڻي اچي ڪرسيءَ تي ويٺي- هن پئڪيٽ کولي سگريٽ ڪڍيو ۽ سندس هانءُ ڀرجي آيو. چپ کي زور سان چڪ پائي پاڻ کي روئڻ کان روڪيائين. هڪڙو لڙڪ هن جي من جيان ڀٽڪندو هٿ تي اچي ڪريو. ڪنول هٿ مٿي کڻي زبان سان ان لڙڪ کي اگهي ڇڏيو. ( ذائقو ڪسارو لوڻياٺو سندس زندگيءَ جيان!) هن سگريٽ دکائي هڪ ڊگهو ڪش هنيو. دونهون سندس ڦڦڙن ۾ ڀرجي ويو ۽ هوءَ کنگهڻ لڳي. ٻه سال اڳ جڏهن جانيءَ شادي ڪئي هئي، ڪنول پهريون ڀيرو سگريٽ پيتو هو. تڏهن به کيس کنگهه ٿي هئي. ڪيڏي ڊگهي عرصي کان پوءِ هن کي وري سگريٽن پيئڻ تي دل ٿي هئي. ڪنول کي خيال آيو ته هوءَ تڪڙا تڪڙا ڪش ڀري رهي هئي ۽ سندس هٿ ڏڪي رهيو هو. پن سڀ ڇڻي ويا هئا ۽ هن پنهنجي اڱڻ ۾ سڪل پنن جي کڙ کڙ جو آواز چٽو پئي ٻڌو. سياري جي هوا ڪمري جي کليل دروازي مان اندر گهڙي پئي آئي. ڪنول اٿي دروازو بند ڪرڻ چاهيو، پر هن سوچيو جيڪڏهن جانيءَ ٻاهرئين در جو ڪڙو کڙڪايو ته! ٻڌي ڪيئن سگهبو؟ مائي ته سمهي پئي هوندي. ڪنول در کي بند ڪرڻ جو خيال لاهي ڇڏيو. هن پاڻ کي لوئي سان چڱي طرح ويڙهيو. سگريٽ پورو ٿيڻ تي هو. ڪنول ان سگريٽ مان نئون سگريٽ دکايو ۽ ٽوٽو ايش ٽري ۾ مروڙي ڇڏيو.
’اڪيلائيءَ ۾ ايتري هيبت ڇو آهي؟ آءٌ هميشہ ميڙ کان پري ڀڄندڙ آهيان. اڪيلائي چاهيندي به ڪڏهن ڪڏهن لڳندو آهي ته اڪيلائي راڪاس وانگر مون کي ڳڙڪائيندي پئي وڃي. نه نه، آءٌ ساڌو سنياسڻ ڪانه آهيان جو اڪيلي رهان. پر جيڪڏهن آءٌ گوتم ٻڌ جي دور ۾ هجان ها ته شايد ڀکشو بنجي وڃڻ پسند ڪريان ها. ماڻهو وڏا ذليل آهن. دنيا وڏي ذليل آهي ۽ آءٌ وڏي ذليل آهيان جو ذليل دنيا ۾ جيئان پئي. هو اڃا آيو ڇو ڪونهي؟ کيس اچڻ کپندو هو. گهٽ ۾ گهٽ اڄ.... اڄ ته ضرور اچي. جيڪڏهن اڄ آيو ته آءٌ هن جي ڳالهه مڃي وينديس. هڪدم هائوڪار ڪنديس. مون پاڻ کي هميشہ اڀڪپري تي ويٺل محسوس ڪيو آهي. تڏهن مون کي لڳو آهي ته آءٌ اجهو ڪريس، اکٽ کاهيءَ ۾. هوا ته گهڻو ئي زور لاتو آهي پر پير بي نڪا آهن. ڄميائي بيٺا آهن.‘ ڪنول کي کل اچي وئي. سگريٽ جو دونهن کاٻي اک ۾ گهڙي آيو ۽ اک ۾ باه ڀرجي وئي. ٻنهي اکين ۾ ڳوڙها اچي ويا.
’اڪيلائي ڪيڏي موتمار آهي.... ڪيڏي هيبتناڪ آهي.... ڪيڏي گهٽيندڙ آهي.... ۽ جاني ڪيڏو ذليل آهي. منهنجي اڪيلائيءَ... هيڏي ساري رڻ جيڏي اڪيلائي جو احساس ئي ڪونهيس. پر اڃا آيو ڇو ڪونهي. اڄ ته اچي. اڄ ته ڪيئن به ڪري اچڻ کپيس. جاني.... جاني.... جــ آ آ ني..... جــ آ آ آ آ ن...‘ اتر جي تيز سرد هوا ٻاهر اڱڻ ۾ سوسٽ ڪري رهي هئي. هن جا واڪا سيءَ ۾ ڄمي برف بنجي ويا.
ڪنول جون آڱريون سڙڻ لڳيون. هن ٽوٽو ايش ٽري ۾ ڦٽو ڪيو. ايش ٽري سگريٽن سان ڀرجي چڪو هو ۽ هيٺ فرش تي به سگريٽ پکڙيا پيا هئا. هن نئون سگريٽ دکايو. اوچتو هن کي محسوس ٿيو ته ٻاهرين در جو ڪڙو کڙڪي رهيو هو. هوءَ پيرين اگهاڙي ڍوڙندي ٻاهر وئي ۽ بنا پڇڻ جي در کوليائين. ٻاهر ڪو به نه هو. هڪ ڪار زوڪاٽ ڪندي روڊ تان لنگهي وئي. سخت سيءُ هو. ڪنول در بند ڪري واپس موٽي ڪمري ۾ ڪرسيءَ تي اچي ويٺي ۽ سگريٽ تڪڙو تڪڙو پيئڻ لڳي. هن کي هڪ خيال آيو ۽ هوءَ سگريٽن جو پئڪيٽ ۽ ماچيس کڻي ٻاهر اڱڻ ۾ اچي بيٺي.
’سڄي رات هتي بيهي جانيءَ جو انتظار ڪنديس. چاهي ڇا به ٿي پئي. ڀلي سيءَ ۾ ڄمي برف بنجي وڃان. ڪمري ۾ ويهي انتظار ڪرڻ هاڻي منهنجي سهپ کان ٻاهر آهي. هر گهڙيءَ ائين ٿو لڳي، ڄڻ جاني ٻاهر سيءَ ۾ در تي بيٺو آهي. ٿي سگهي ٿو هو هينئر سيءَ ۾ ٻاهر نڪتو هجي. مون کي خبر نه هئي ته پيار ۾ ايڏي پيڙا به آهي. ايڏو عذاب! اهو ڪهڙو چريو آرٽسٽ هو، جنهن پنهنجي محبوبه جي پيءُ کي اهو ڏيکارڻ لاءِ ته هن کي سندس ڌيءَ سان ڪيترو پيار آهي؛ ٻرندڙ ميڻ بتيءَ تي پنهنجو هٿ جهلي ساڙيو هو. آخر ڇو؟ ڇو؟ ڇو؟ ڇا هي پيار ۾؟ اها ڪهڙي چريائپ آهي.... ڇا جاني به اهو سڀ محسوس ڪندو هو، جيڪي آءٌ محسوس ڪريان ٿي؟ ٿي سگهي ٿو هو هاڻ نه اچي. منهنجي آخري جواب ٻڌڻ لاءِ ئي ته در وٽ بيهي رهيو هو. هو هاڻي نه ايندو. اهو ٿيڻو ئي هو. اسين جڏهن ٻيهر مليا هئاسين تڏهن مون کي محسوس ٿيو هو ته اسين وري به ٻيهر جدا ٿيڻ لاءِ مليا آهيون. ٺيڪ آهي. آءٌ به پاڻ کي ڪيرائي نٿي سگهان. مون جانيءَ لاءِ اهو ڪڏهن به نه سوچيو آهي ته آءٌ هن کي ٻڌي پاڻ وٽ ويهاري ڇڏيان. مون هن کي ڪڏهن مجبور نه ڪيو آهي ته هو پنهنجي زال ۽ ٻار ڇڏي رڳو مون وٽ رهيو پيو هجي. جيڪڏهن هو اڳي وانگر وري به هليو وڃي ته ڇا آءٌ هن کي روڪي سگهان ٿي! روڪي ته آءٌ هن کي اڳي به نه سگهي هيس. تڏهن هو ڪيئن بزدلي ڏيکاري هليو ويو هو.‘ ڪنول جي من ۾ اُٻڙڪو آيو. هڪ سڪل پن اڏامندوسندس منهن تي اچي لڳو ۽ کڙ کڙ ڪندو هيٺ ڪري پيو. ڪنول کي پنهنجا پير ساڻا ساڻا ۽ مئل محسوس ٿيا.
سگريٽ ختم ٿي چڪو هو. هن ٽوٽو اڇلائي نئين سگريٽ ڪڍڻ لاءِ پئڪيٽ کوليو. باقي ٻه سگريٽ وڃي بچيا هئا. هن ٻئي سگريٽ ڪڍي انهن کي ساڻين ڄمي ويل آڱرين ۾ مروڙي هيٺ اڇلائي ڇڏيو. پوءِ سن ٿي ويل پيرن کي گهليندي اندر ڪمري ۾ آئي ۽ بتي وسائي پلنگ تي ليٽي پئي.