شڪُ جي پُٺيءَ مان ڦُٽي نِڪتل سچُ

*ڪهاڻيءَ جي شروعات ته تڏهن کان ئي ٿي وئي هئي جڏهن کان“ڪُن فيڪُون ”يا“ بِگ بينگ”جا آواز هِن ڪائنات جي تخليق کان پهرين پولارن ۾ گونجيا هُئا، ۽ هِن ڪائناتي وجود جي ڪهاڻيءَ جنم ورتو هو. اُن هِڪ ڪهاڻيءَ جي وجود، اَبد کان وٺي هيل تائين نه ڄاڻان ڪيترين ئي ڪهاڻين کي پئي جنميو آهي ۽ اِهو ڪهاڻين جو سلسلو پنهنجي تسلسل ۾ هڪ اهڙي زنجير بڻجي پيو آهي جنهن جون پهريون ڪڙيون وقت جي دوردراز اِبتدائي گھاٽي جھنگ ۾هڪ ٻئي جو کاڄ بڻجي ٻين ڪهاڻين جو ڪارڻ بڻيون. جيڪو سلسلو اڳتي وڌندي ويرانين، بيابانن، جبلن، صحرائن، دريائن، سمنڊن، جيتن جڙن، جانورن جا روپ مَٽيندو انساني وجود تائين پهچي ويو. جتان کان وٺي هِن دنيا جا سڀ “اڻپورا وجود”پنهنجي پورڻتا جي خوابن جي ساڀيائن جي رهيل ڪهاڻيءَ وارن ڪردارن جي جُستجوءَ ۾ محوِ سفر آهن. هڪ اهڙو سفر، جنهن جي رستن مٿان قدم قدم تي بي اِنتها ڪهاڻيون وکريون پيون آهن، جن کي نه سهيڙڻ جو درد، دُکندڙ سگريٽ جيان، سُرمئي لاٽ کي ڪو نه ڪو روپ ڏيڻ جي ڪوشش ۾ سرگردان آهي. اهڙين اڻپورين ڪهاڻين جا “اَڻپورا وجود”سهيڙيندڙ ڪهاڻيڪار ممتاز لوهاربه آهي جنهن به هِن ڪائناتي سماج ۾ موجود اَڻ پورن وجودن جي جوڙ جَڪ ڪندي ڪيترين ئي گھاءُ جهڙين گھڙين کي پئي ڀوڳيو آهي. ممتازلوهار جي ڪهاڻين جي هِن ڪتاب “اڻپوراوجود”جو ڪيئنواس مُختلف درد ڀَرين ڪيفيتن جي پُردرد رنگن سان رنڱيو پيو آهي. جن رنگن جي اَڌورائپ جو احساس داخليت مان سفرشروع ڪندي خارجيت جي خلائن ۾ اڻپوراين جي ٽياس تي ٽنگيل رهجي وڃي ٿو. ممتازلوهار جون اڪثر ڪهاڻيون پڙهي ڪري اُنهن ڪهاڻين جي جوڙجڪ جي جھانجھه جيءُ کي جھوري وجھي ٿي. هِنن بظاهر ننڍڙين ڪهاڻين جي مُڪمل اُڻت پڙهندڙ جي اَڌورائپ کي اَڌورو نه ٿي ڇڏي. بلڪه اِهاڪهاڻيڪار جي ڪرافٽ جي ڪاميابي، اڻپورين ڪهڪشائن تي قدم رکندي آڌيءَ رات جو پوري چنڊ ڏانهن سفر جي اُڏام رکي ٿي. ممتازلوهارجون ڪهاڻيون، ڪهاڻيءَ جو هڪ خوبصورت نمونو آهن. ماڻهوءَ جا بظاهر ننڍڙا ننڍڙا مسئلا، مامراپر پنهنجي اندر۾ دردن جا سمونڊ سمائي رکندڙ اهڙا مُونجھارا آهن جيڪي عام طور تي ليکي ۾ ئي نه ايندا آهن پر ممتاز جهڙي ڪهاڻيڪار اَک جي ماڻڪي اُنهن انتهائي باريڪ ذرڙن کي فوڪس ڪري ايترو ته نُمايان ڪيو آهي جو هرڏسندڙ /ٻُڌندڙکين ڏسي/ٻُڌي محسوس ڪري احساس جي اُجري آسمان هيٺ هڪ سَرد آھ ڀَري پاڻ کي هلڪوڪرڻ کان روڪي نه ٿو سگھي. هي ڪهاڻيون درد جي مَڌ جا اهڙا پيگ آهن جن جي خُمارن جي خاصيت هڪ خواب نُما دنيا تخليق ڪري ٿي. جنهن جا ڪردارسماج جا عام رواجي اُهي انسان آهن جيڪي پل پل جيئن ۽ مرن ٿا. جن جو جياپو، چاڪيءَ جي ڏاند وانگر هڪ ئي دائري ۾ صدين کان اکين تي پَٽي ٻَڌيو ڦِري رهيو آهي. جنهن جي تقدير جو تدارڪ اڄ ڏينهن تائين نه ٿي سگھيو آهي. ممتاز جون ڪهاڻيون اُنهن ٽُٽل ڦُٽل، وکريل، اڻپورن وجودن جو دانهيون آهن، جيڪي ممتاز جي ڪٿاڪار دل جي اُجاڙ وايو منڊل ۾ پڙاڏن جيئن گونجي کيس بيقرار ڪري ڀٽڪائي رهيون آهن. جن جي آوارگي ڪندي ممتازلوهار“اڻپوراوجود”ڪهاڻين جي روپ ۾ سرجيا آهن. هي ڪهاڻيون، ڪهاڻيءَ جي ڪهڪشائن جا اُهي ستارا آهن جن جي تيز ۽ جھيڻي روشنيءَ ۾اسان پنهنجي درد جو روپ پسي سگھون ٿا. پر شرط اِها آهي ته اُها اسان پسڻ چاهيندا هُجون. ڇو ته هر خيال، ڪيفيت، احساس، محسوسيات کي محسوس ڪرڻ لاءِ سيني ۾ ڌڙڪندڙ حساس دل جو هُجڻ لازمي آهي. ورنه اسان نواڻ ۽ جدت جي فلسفي ۾ کوڙ سارين حقيقتن سان ناانصافي ڪري ويهنداسين. جيڪا هڪ قسم جي ادبي بدديانتي پڻ آهي. اُن ڪري زندگيءَ سان گڏ زندگيءَ جي هر شُعبي جيان ادب ۾ ديانتداري پڻ اوتري ئي اهم آهي. اُن ڪري“اڻپوراوجود”پنهنجي پنهنجي وجود جي پورڻتالاءِ هر پڙهندڙ ۽ ٻُڌندڙکي پنهنجين پيڙائن جي فرياد ڪن ٿا. ۽ موٽ ۾ کانئون انصاف جي تقاظا ڪن ٿا. اِهڙي تقاظا جيڪا سندن سينن مان بي ساخته هڪ سرد آھ جهڙي هُجي. ممتازلوهار جي پهرين ڪتاب “اڻپوراوجود”۾ موجود سترنهن ڪهاڻيون، ماستر جو روح، شڪُ، اڻپوراوجود، مُرجھايل گُل تي ماڪ ڦُڙا، زهر جو ڍُڪ، گُرو، خالي بينچ جو وارث، هينئون هِت نه وِندري، اکڙيون ڏيل ڏيئا، رٽائرمينٽ، توڻاترسُ نه سِکيا، موالي، ڏُکي ڏونگر پاڻ ۾، توڻي ڪنڌيءَ ڪَن، درد جي ڌُٻڻ آهي زندگي، هِڪ ڪهاڻي ۽ مان جيئڻ ٿو چاهيان ، آهن. ماستر جو روح، هڪ اهڙي ماستر جي ڪهاڻي آهي جيڪو سماجي نابرابريءَ واري ناانصافيءَ جو شڪار بڻيل انتهائي ڪٺن زندگي گھاريندڙ شخص آهي. هي ڪهاڻي اُن بي حس سماج جي ڪهاڻي آهي جنهن ۾ ماڻهون غربت جي غير فطري ڪُنن ۾ ڦاسي حالتن جي بي رحم ڇولين جي ور چڙهي ذهني طور تي تمام خطرناڪ ڀڃ ڊاھ جو شڪار ٿي وڃي ٿو. ممتاز هن ڪهاڻيءَ ۾ ماستر جي ڪردار کي کڻي جيڪا سندس حالتن ۽ ڪيفيتن جي عڪاسي ڪئي آهي اُها ڪهاڻيءَ جي پيرائي ۾ اچي ڪري مُڪمل طور تي اُڀري نه سگھي آهي. هِن ڪهاڻيءَ ۾ ڪُجھه بي ساختگي ته ڪُجھه زوري ڀراءُ جو احساس ٿئي ٿو. خاص طور تي اُن جي پُڄاڻي ڪهاڻيءَ جي سڀاءُ سان اَڻ ٺهڪندڙ ۽ هروڀرو اِن انجام تي پُهچائڻ جي ڪوشش لڳي ٿي. جيڪا ماستر جي روح سان ڪهاڻيڪار جي قلم جي ڏاڍائي لڳي ٿي. ۽ جيڪا اِن پُڄاڻيءَ جو اَڻ وڻندڙ احساس پيدا ڪري ٿي. شڪُ، ڪهاڻي اهڙي شاندار ڪهاڻي آهي جنهن جي اُڻت ۾ ممتاز جي اندر ۾ موجود ڪهاڻيڪار پنهنجي پوري قوت سان اُڀري اچي ٿو. هن ڪهاڻيءَ جو ڪردارپنهنجي زال تي شڪ جي هڪ روايتي سوچ سان حقيقت جي هڪ اهڙي پُلصراط تي پُهچي ٿو جتان کان واپسيءَ جا سڀ گس مٽجي وڃن ٿا. ڪهاڻيءَ جو ٿيم شڪ جي بنياد تي پيدا ٿيل هڪ اهڙي حقيقي ڀونچال کي جنمي ٿو جنهن ۾سڀ ڪُجھه ڀَسم ٿيڻ لڳي ٿو. توڙي جو سندس شڪُ حقيقت ۾ هڪ انتهائي ڪڙو سچ آهي . پر هي ڪهاڻي هُو، سندس زال رضيه ۽ ڊاڪٽر حيدر جي درميان هڪ اهڙي ڪرافٽ سان اُڀري اچي ٿي جيڪو ڪهاڻيءَ کي سڌوسنئون رُوح جي گھراين تائين پُهچائي ڇڏي ٿو. ڪهاڻيءَ جو ڪردار هُو پنهنجي پاڻ سان پيدا ٿيل هڪ شڪ جي جنگ ۾ پاڻ کي هارائڻ جي ڀرپور ڪوشش ڪندي به بي ساخته جيت پائي ٿو. هي ڪهاڻي اڄ جي سنڌي ادب جي هڪ خوبصورت ڪهاڻي آهي. ڪهاڻي “مان جيئڻ ٿو چاهيان”خوف ۽ وهم جي ٽياس تي ٽنگيل اُن ڪردار جي ڪهاڻي آهي جيڪو بيماريءَ جي بار هيٺان دٻجي، زندگي۽ موت جي وچ تي مرڻ جهڙو جيئي ٿو. اهڙي حالت ۾ ويجھن رشتن جي بي حسي ته کيس نيٺ اَنت تي پُهچائي ڇڏي ٿي. هي ڪهاڻي پڙهي ڪري مون کي دنيا جي نامياري مائي مڌر ٽيريسا جا هي لازوال جملا ياد اچي ويا آهن ته، “ماڻهو اَن جي اَڻاٺ جي ڪري نه بلڪه پيار جي بُک جي ڪري مري ٿو. ”مان جيئڻ چاهيان ٿو، ڪهاڻيءَ جو ڪردار به بيماري کان وڌ رشتن جي پٿردليءَ جي ڏُک ۾ مري وڃي ٿو. جيڪو صرف جيئڻ چاهي ٿوپر کيس جيئڻ نه ٿو ڏنو وڃي. “هڪ ڪهاڻي”، “ماستر جو روح”جو ڄڻ ته ٻيو حصو آهي. ڄڻ هڪ ڪهاڻيءَ کي ٻه مُختلف پُڄاڻيون ڏئي الڳ الڳ ڪيو ويو آهي. “ماستر جو رُوح”۾ پڇاڙي ماستر جي اَنت سان ٿئي ٿو جڏهن ته “هڪ ڪهاڻي”۾ ماستر جي ماءُ جو اَنت، هِن ڪهاڻيءَ جو اَنت آڻي ٿو. ٻنهي ڪهاڻين ۾ مين ڪردار۽ ساڻس هيڊ ماستر ۽ايس . ڊي. او. گڏ آهن. ۽ اُها ساڳي مفلوج ٿيل سوچ ڪهاڻيءَ ۾ سفر ڪري ٿي. ممتاز جون ڪهاڻيون سماجي بي حَسين جو کاڄ بڻيل ڪردارن جون ڪهاڻيون آهن جن تي تمام گھٽ لکندڙن جي نظر پوندي آهي ۽ پوندي به آهي ته اُها نظر اندازيءَ جي حد تائين ختم به ٿي ويندي آهي . پر ممتاز جهڙو ڪهاڻيڪار ڏاڍي تِکي ۽ تيز نظر سان اُنهن ڪردارن جي روح تائين لهي وڃي ٿو ۽ سندن پيڙائن کي محسوس ڪري وٺي ٿو. “درد جي ڌُٻڻ آهي زندگي”پڻ هڪ اهڙي ڪردار جي ڪهاڻي آهي جيڪو پڻ معاشي بحران جو شدت سان شڪار ٿيل آهي جيڪو گھر جو گاڏو ڌِڪڻ لاءِ اوڌر جي آزار ۾ ورتل آهي. اڄ جي انسان لاءِ هر روز ٽي ويلا پيٽ جي دوزخ کي اُجھائڻ وڏي ۾ وڏو مسئلو آهي. جنهن جي ڪري ئي باقي ٻيا دنيا جا بي انداز مامرا اُڀري پون ٿا. ازل کان وٺي انسانيت جو مُفلسيءَ ۾ جيئڻ ۽ مرڻ مقدر بڻجندو رهيو آهي. هي ڪهاڻي بنا ڪنهن ڪلائمڪس جي به هڪ مُڪمل ڪهاڻي آهي. “هاڻ هُن کي ننڊ جا خُمار اچڻ لڳا ۽ هُو سڀ ڪُجھه وساري پنهنجا مسئلا سُڀاڻي تي ڇڏي سُمهي پيو۽ ننڊ کيس خوابن جي دنيا ۾اُڏائي کڻي وئي. ”ممتاز جون ڪهاڻيون ڄڻ ته نثري نظمن جا ٿيم آهن. جن کي وڌائي، سنواري ڪهاڻيءَ جي ڪئنواس تي پينٽ ڪيو ويو آهي. جن جي پنهنجي پنهنجي خصوصيت اُڀري سامهون اچي ٿي. ممتاز لوها ر جون “اَڻپوراوجود”۾ ڪهاڻيون پڙهي ڪري مون کي اڪثر ڪهاڻين جي پلاٽ توڙي سندن اُڻت جي من موهيندڙ خوبي دل تي دستڪ ڏئي ٿي. ويجھر ۾ مُنهنجي مُطالعي هيٺ آيل سنڌ ۽ هند جي ناليواري شاعرواسديوموهيءَ جون ڪهاڻيون، جيڪي ڪتابي صورت ۾سندس هڪ ڪهاڻيءَ جي عنوان“چيڪ بُڪ”جي نالي سان انڊيا ۾ ڇپيو آهن. پڙهي ڪري مون کي دلي طور تي ڏاڍي سرهائي محسوس ٿي آهي . ۽ اُنهن ڪهاڻين جي ڪهاڻي پڻي تي مون کي بيحد پيار پڻ آيوآهي. موضوع، مواد، اُڻت، يا اُنهن جي پُڄاڻي جو انداز حيرت ۾ وجھندڙ ۽ پندپهڻ ڪري ڇڏيندڙ لڳو. ممتاز جون ڪهاڻيون به اهڙي نئين ڪهاڻيءَ جي ساک ڏين ٿيون. جيڪي ڪنهن به طور تي شروعات، وِچ توڙي آخرت جون محتاج ناهن. بلڪه ڪهاڻيءَ جو آرٽ کين منطقي نتيجي تي کڻي اچي ٿو. ۽ جن ڪهاڻين کي ممتاز پاڻ کڻي هلي ٿو اُهي به پنهنجواهڙو ڏس ڏين ٿيون. ڪهاڻي “توڙي ڪنڌيءَ ڪَن” هڪ اهڙي ڪردار جي دُک دائڪ ڪٿا آهي جنهن وٽ سڀ ڪُجھه هوندي به سندس دل گھُري زال کيس ڇڏي وڃي ٿي ۽ هُو اُن ڇڏي ويل زال جي اهڙي رويي تي غمزده ۽ چڪچُور آهي. هي ڪهاڻي به پنهنجي مرڪزي ڪردار جي پيڙائن جون ڀريون کڻي انجام تي پُڄي ٿي ته هڪ اڌوري انسان جي پوري ڪهاڻيءَ جو احساس ڪر موڙي جاڳي پوي ٿو. ۽ پڙهندڙ ڪهاڻيڪار جي هُنر کي ساراهڻ کان سواءِ نه ٿو رهي سگھي. “ڏُکي ڏونگر پاڻ ۾” هڪ دلچسپ ڪهاڻي آهي. جنهن جو مرڪزي خيال اُوندھ سان خود ڪلامي ڪندڙ هڪ ڪردارجو آهي. هِن ڪهاڻيءَ جي پُڄاڻي، سڄي ڪهاڻيءَ جي مفهوم کي چِٽو ڪري ڇڏي ٿي جيڪا خوبي ڪهاڻيڪارجي آرٽسٽڪ ائپروچ کي واضع ڪري ٿي. ڪهاڻي “موالي”هڪ روايتي قسم جي عام ڪهاڻي آهي جيڪا حالتن کا فراريت چاهيندڙ هڪ نوجوان جي زندگيءَ تي آڌاريل ڪهاڻي آهي. ڪهاڻيءَ جو ڪردارخودڪشي ڪري به بچي وڃڻ کان پوءِ معذوريءَ جي سزاڀوڳيندو رهجي وڃي ٿو. ڪهاڻيءَ، ڪهاڻيڪار جي روح ۾ لهڻ کان اڳ ئي تحرير ٿيل لڳي ٿي. جنهن ڪري ڪهاڻيءَ جو ڀرپور تاثر ڪونه ٿو جُڙي . “توڻا ترسُ نه سِکيا”هڪ ڀرپور ڪهاڻي آهي جنهن جي حسين سٽاءُ سان ڪهاڻي پنهنجي انجام تي پُهچي هڪ سُٺو تاثر ڇڏي وڃي ٿي. ايئن“هينئون هِت نه وندري” به هڪ سادي سودي ڪهاڻي آهي جنهن جي پُڄاڻيءَ جي اَڻپورائي شدت سان پڙهندڙ جو پاڻ ڏانهن ڌيان ڇڪائي ٿي. “اکڙيون ڏيل ڏيئا”سنڌي سماج ۾ ڪارو ڪاريءَ جي ڪُڌي رسم تي لکيل ڪهاڻي آهي پر ڪهاڻيڪار اهڙي سماجي سرشتي ۾ هڪڙي غير متوقع ، ۽ مُتضاد ڳالهه ڪري ڪهاڻيءَ کي پُڄاڻيءَ تي پهچائي ٿو جيڪا حقيقت ۾ اَڻ ٿيڻي ڳالهه آهي. ڪاري ڪري مارجندڙ عورت پنهنجي مُڙس جي بي مُڙسيءَ جو سبب ڏئي ڪيئن ٿي بچي سگھي. ۽ وري اُهو ڀاءُ جيڪو ڪُجهه وقت اڳ غيرت ۾ اکيون ڳاڙهيون ڪيو ڀيڻ کي مارڻ لاءِ انڌو لڳو پيو آهي اُهو ڀِيڻ جي سچ ٻڌڻ تي ، کيس ٻانهن کان وٺي چُپ چاپ گھر مان نڪري وڃي ٿو. هي ڪهاڻيءَ عجيب مُبالغي جي ور چڙهي وڃي ٿي. جنهن ڪري ڪهاڻي ڪو اهڙو خاص جٽاءُ ڪونه ٿي ڪري. “رٽائرمينٽ”هڪ اهڙي پرنسيپل جي ڪهاڻي آهي جيڪا هڪ وڏي عُهدي جي وَبا واري سائيڪي کي ظاهر ڪري ٿي. پرنسيپل جي ڪُرسيءَ تان رٽائر ٿيندڙ ماڻهو ڪيڏو نه غير فطري روش جو عادي بڻجي خود کي بيڪار محسوس ڪري ٿو. ممتاز هِن ڪهاڻيءَ ۾ موضوع جي اعتبار کان ته مُنفرد چونڊ ڪئي آهي پر ڪهاڻي اُن فِلو ۾ ڪونه اچي سگھي آهي جنهن سطع جو موضوع آهي. مان سمجھان ٿو ته ممتاز کي هن ڪهاڻيءَ ۾ تڪڙ هرگز نه ڪرڻ گھُربي هئي جنهن جي ڪري هن ڪهاڻيءَ جو اَنت اَڻ ٺهڪندڙ بڻجي پيو آهي. “خالي بينچ جو وارث”ڏاڍي شاندار ڪهاڻي آهي ڇاته اُن جو نرالو موضوع آهي ۽ ڇا ته اُن جي خوبصورت اُڻت. ڪهاڻي وڏي فني انداز سان شروع ٿي پُڄاڻيءَ تي پُهچي ٿي ته دل مان بي ساخته واھ واھ نڪري وڃي ٿي. “گُرو” ڪهاڻي ٽين جنس/ کدڙن جي پس منظر ۾ لکي وئي آهي. جنهن جو مين ڪردار گُرو اصل ۾ ته عام شادي شده انسان آهي پر هڪ ٽين جنس جي حسين ڇوڪري جي هٿان دل هاري، پنهنجو ڀَريو گھر ڇڏي اُن جي دنيا کي وڃي آباد ڪري ٿو. ۽ گُرو جي حيثيت سان پڇاڙيءَ ۾ اسپتال ڀيڙو وڃي ٿئي ٿو. ۽سڄي ڪهاڻي اسپتال ۾ ئي شروع ٿي ختم ٿئي ٿي. ڪهاڻيڪار ٽين جنس يا اهڙي ماحول ۾ ايندڙن جي پڇاڙڪين گھڙين وارين حالتن ۽ ڪيفيتن کي اُجاڳر ڪرڻ جي ڪوشش ته ڪئي آهي پر ليکڪ اُن ۾ ڪامياب نه ٿي سگھيو آهي. ڇو ته ليکڪ رُڳوپري کان ئي اُنهن جي زندگي کي ڏٺو ته آهي پر ٽين جنس/کدڙن جي حقيقي زندگيءَ جو ڏيک سندس روح ۾ اڃا لهي نه سگھيو آهي، جنهن ڪري ٻن ڪردارن جي وچ ۾ ٿيل ڳالهه ٻولهه سندن زندگيءَ جي ڀرپور عڪاسي نه ڪري سگھي آهي. ۽ پوءِ خود ڪهاڻيءَ جو وجود ئي اَڻپورو رهجي وڃي ٿو. “زهر جو ڍُڪ”جنگ ۾ معذور بڻجي ويل سپاهيءَ جي ڪهاڻي آهي. جيڪو باقي بچيل زندگيءَ جا ڏينهن ويل چيئر جي سهاري گُذاري ٿو. اهڙي حالت ۾ سندس گھرواري کانوئس نفرت ڪندي الڳ زندگي گُذارڻ چاهي ٿي ۽ هي معذور بڻيل مجبور کيس عليده ٿيڻ کان روڪيندي کيس هر ڳالهه مڃڻ لاءِ تيار آهي. هي ڪهاڻي هڪ بي وس انسان جي بي وسيءَ جي انتها تي لکيل سُٺي ڪهاڻي آهي. هِن ڪهاڻيءَ جي موضوع جي انفراديت سنڌي ڪهاڻي ۾ هڪ سُٺو واڌارو آهي. “مُرجھايل گُل تي ماڪ ڦُڙا”پڻ هڪ شاندار ڪهاڻي آهي. جنهن ۾ هڪ شادي شُده ڇوڪريءَ جي شاديءَ کان اڳ ڪنهن سان ڪيل سنگم جي ڪري ازدواجي زندگي سواليه نيشان بڻيل آهي. جيڪا ڳالهه بظاهر ننڍڙي پر اندروني طور تي اسان واري سماجي سرشتي ۾ تمام وڏي آهي ۽ جيڪا اجايو غيرت جو سبب بڻجي ٿي. اهڙي اُلجھيل مسئلي کي ڊاڪٽرسُهڻي نموني سان سُلجھائي ڇڏي ٿو. هِن ڪهاڻيءَ جي پُڄاڻي زبردست انداز سان ٿئي ٿي. هي ڪهاڻي به موضوع جي اعتبار کان نڪورآهي. “اَڻپوراوجود” ڪهاڻيءَجو ٿيم هندو، مُسلم رومانس تي ٻَڌل آهي. جنهن ۾ يونيورسٽيءَ جي اُستاد ۽ شاگردياڻيءَ جي چاهنا، چوڏهينءَ جي چانڊوڪيءَ جيان عروج تي پُهچي مذهبي مَت ڀيد جي ڪري اوڻٽيهينءَ جي اُونداهيءَ ۾ غرق ٿي وڃي ٿي . هي ڪهاڻي به پنهنجي اَنت ۾ ڪُجھه سَرس محسوس ٿئي ٿي. ڪهاڻيءَ جي اُڻت به ڀلوڙ ٿيل آهي. مان هِن ڪهاڻيءَ جي هڪ ٽُڪري سان پنهنجي هِن لکڻيءَ جي پُچاڻي پڻ چاهيندس ته، “دائودي صاحب کي ڪير نه سُڃاڻي!”ڪلپنا جي هِن ڳالهه اَڌ ۾ ڪٽي ورتي هُئي. “دائودي صاحب!توهان جو ڪتاب پڙهيو اٿم، سُٺو ٿا لکو، پر ڪلائيميڪس ۾ توهان مار کائي ٿا وڃو، ڪردارن سان انصاف نٿا ڪريو، ڊائلاگ سڀ ٺيڪ آهن ۽ تشبيهون به اثرائتيون آهن، پر سدائين اَنت وڇوڙو!بي وفائي ۽ موت!اِها توهان جي يڪسانيت پڙهندڙن کي مايوسيءَ ڏانهن وٺي نه ويندي.”؟؟؟؟؟؟؟؟

16/12/2013

مختلف موضوع

ڪتاب پڙھڻ کانپوءِ