جهاز تي حلال ۽ حرام گوشت جا مسئلا
بئنڪاڪ کان سگ تائو (چين) تائين يڪا نوَ ڏينهن سمنڊ خراب مليو. جهاز جي چئني ففٿ انجنيئرن، آگ وارن، ڪئڊٽن ۽ اليڪٽريڪل انجنيئر جي حالت خراب ٿي وئي هئي. اڪثر هڪ يا ٻن ڏينهن بعد سمنڊ صحيح ٿي ويندو آهي پر هن سفر ۾ ختم ئي نه پئي ٿيو. خليجِ سيام (Bay of Siam) برف وارو سمنڊ مليو، اتان جان بچائي نڪتاسين ته يڪو ڏکڻ چيني سمنڊ خراب مليو. هل هلان، صبح جو اميد رکون ته شام تائين سمنڊ صحيح ٿي ويندو. شام جو چئون ته سڀاڻي انشاءَالله صحيح ٿي ويندو. هوا به جهڙي تهڙي نه پر مستقل Gale ۽ طوفان (Storm) جي صورت ۾ ايڏي تيز جو ڪو ماڻهو جهاز جي ڊيڪ تي بيهي نٿي سگهيو. برج جي Wings ۾ به ڪو لُڪ ــ آئوٽ (نظرداري) لاءِ بيهي نٿي سگهيو. جهاز آٽو بدران سکاني Steer ڪرڻ لڳا. پائونڊنگ جو اهو حال جو جهاز جو اڳ (Bow) جڏهن پاڻيءَ جي وڏي ڇول تي لڳو ٿي ته پاڻيءَ جا ڇنڊا پنج سو فوٽ (جهاز جي ڊيگهه) لتاڙي پويان مٿي برج جي شين تي اچي ٿي لڳا. ۽ جيڪڏهن اها لهر جهاز جي پيٽ هيٺان اچي ٿي وئي ته جهاز جي هڪ هڪ شيءِ اهڙا ته ٽڙڪاٽ ڪيا ٿي جو لڳو ٿي ته ڄاڻ ته جهاز وچ مان اڌو اڌ ٿيو. اميد هئيسين ته تائيوان جي ٻيٽ وٽ پهچي موسم ٺيڪ ٿي ويندي، پر اتي پهچي معلوم ٿيو ته Taiwan Channel جي مٿئين پاسي طوفان جو وچ Centre ٺهي رهيو آهي. يعني ڀڄڻ جي ڪا واهه به نه پئي ملي. چئنل ۾ گهڙڻ سان ائين محسوس ٿيو ڄڻ ڪو راڪاس ڦوڪون هڻي رهيو هجي ۽ جهاز لوهه جو نه پر ڪاغذ جي ٻيڙي هجي ۽ اڳتي وڃڻ کان وڌيڪ پٺتي ٿي ڌڪيو. انجڻ جي رفتار ارڙهن ناٽ (Knot) هئي پر سڄي سفر جي سراسري رفتار پنج ڇهه ناٽ آئي ٿي. گڏهه گاڏي به ان کان تکي هلي ٿي. نه رستو کٽي نه طوفان ختم ٿئي. هرهڪ جي وات تي اهو هو ته ههڙي حالت، سا به ايترا ڏينهن لڳاتار، اسان سان ڪڏهن به درپيش نه آئي. اڌ کان وڌيڪ عملي جي همت جواب ڏيڻ تي هئي. اشفاق نالي هڪ ففٿ انجنيئر، ته ايڏو ڪمزور ٿي چڪو هو جو هن کي ڏسي ڊپ ٿي لڳو. اکيون ڏرا ڏئي ويون هئس. اٺ ڏينهن ليمون پاڻيءَ تي گذارو ڪيائين. ماني جيڪا ٿي کاڌائين سان الٽيءَ سان ٻاهر ٿي ڪڍيائين. الٽين جو ڦهڪو ته گهڻو ڪري سڀني سان هو. ان حالت ۾ به هرهڪ کي پنهنجي پنهنجي ڊيوٽي ڪرڻي پئي ٿي. سڀ مجبور هئاسين آخر اهو ڏينهن به اچي ويو ۽ چين جي بندرگاهه سنگ تائو ۾ پهچي وياسين. سڀني سک جو ساهه پٽيو. ڪناري تي بيٺل هڪ چينيءَ ففٿ انجنيئر اشفاق کان پڇيو ته سفر ڪيئن رهيو؟!.
اشفاق شڪل بڇڙي ڪري وراڻيس:
”بس ڊيوٽيون ۽ الٽيون ڪري هي حال ٿي ويا آهن.“
ڪي Crew-Member (جهازي) هونءَ جيڪو وڻندن کائيندا رهندا. ٻاهران شراب تائين پي ايندا. نماز جو هڪ وقت به نه پڙهندا. پر جڏهن سمنڊ تي هوندا ته مانيءَ وقت اهو ضد ڪندا ته هي جيڪو ٻڪريءَ جو گوشت آهي سو حلال آهي يا حرام؟ پوءِ جڏهن کين M.K جو سرٽيفڪيٽ ڏيکاربو ته Muslim-Killed يعني حلال ٿيل آهي تڏهن ماٺ ڪندا. ڪيترن جي ته خيال ۾ اهو هوندو آهي ته حلال گوشت فقط پاڪستان ۾ ملي ٿو. ڄڻ پاڪستان کان علاوه ٻي ڪنهن ملڪ ۾ مسلمان آهن ئي ڪونه. مسلم ملڪن کان علاوه اڄڪلهه غيرمسلم ملڪن ۾ به مسلمان ملندا. آمريڪا، روس، انگلينڊ، جپان، هانگ ڪانگ ۽ آسٽريليا جهڙن ملڪن ۾ به مسجدون نظر اينديون. ان کان علاوه يهودي به حلال گوشت کائين ٿا. سو هر جڳهه گهڻو ڪري هر قسم جي مذهب ۽ رسم رواج مطابق شيون ملن ٿيون.
آسٽريليا ۽ نيوزيلنڊ، جيڪي دنيا جا وڏي ۾ وڏا گوشت جا Suppliers آهن، اهي ته مسلمانن لاءِ الڳ حلال گوشت، مولوي جي فتويٰ (سرٽيفڪيٽ) سان گڏ ٻين ملڪن ۾ موڪلين ۽ ان گوشت تي M.K جو ٺپو به لڳل هوندو آهي. اتر چين جي هڪ بندرگاهه دائرين ۾ هئاسين ته اتي ته ڪو به مسئلو درپيش نه آيو جو اتي ايترا ته چيني مسلمان رهن ٿا جو انهن جي مارڪيٽ جو هڪ سيڪشن ئي الڳ آهي، جنهن جي مٿان عربي ۾ آيتون لکيل نظر آيون ۽ اتي هر شيءِ حلال وڪامي ٿي، پر ڏکڻ چين ۾ سئم ڪانگ ننڍو ڳوٺ آهي ۽ اسان کي سڄي سفر لاءِ گوشت اتان ئي کڻڻو هو. سو اسان پنهنجي جهاز تان پٺاڻ انجڻ ــ سرنگ (جيڪو مولوي آهي ۽ جهاز جي مسجد جو پيش امام به) موڪليو ته سڀ ٻڪريون ۽ ڍڳيون حلال ڪري اچي. واپسي تي کيس اسان جي چيني آفيس وارن به پنج يئان (اٽڪل ٽيهه روپيا کن) في ٻڪري جي حساب سان خرچي ڏني ۽ جهاز طرفان به چڱو اجورو مليس. ٻه ڏينهن موڪل الڳ ڪيائين.
ٻئي سفر ۾ جڏهن اسان جو جهاز چين ساڳي بندرگاهه سئم ڪانگ ۾ پهتو ته چيني آفيس وارن اسان جي ڪري اسان لاءِ گوشت ذبح ڪرائي وڍائي Freeze ڪري جهاز تي موڪليو. سڀ خوش هئا پر اسان جي جهاز جو مُلون اچي ڏمريو ته اهو حرام آهي. چين ۾ به ڪي مسلمان ٿيا. سڀني جا ڪن کڻي ڀريائين ته نه کائجو. کيس پيٽ ۾ اهو سور ته سندس خرچي ۽ ٻن ڏينهن جي موڪل هن دفعي ناس ٿي وئي. ڪجهه خلاصين هن جو چوڻ مڃيو ۽ گوشت بدران ڀاڄي کائڻ لڳا پر ٻن ڏينهن بعد گوشت مان اڳيون به ڪسرون کڻي ڪڍيائون. انجڻ سرنگ به پهرين لڪي پوءِ ظاهر ظهور کائڻ لڳو.