ڪالم / مضمون

تتل سج هيٺان

ڪتاب ”تتل سج هيٺان“ نوجوان ليکڪ محب ڀيل جي جي خوبصورت ۽ وقتائتن مضمونن ۽ ڪالمن تي مشتمل آهي. هن نوجوان مختصر عرصي ۾ اخباري ميڊيا ۾ جيڪو ڪجهه لکيو آهي، اُن کي تمام گهڻو ساراهيو ويو آهي. انقلابي خيالن جي هن نوجوان قلمڪار هر موضوع تي لکڻ جو شاندار ڏانءُ آهي. ڪامريڊ محب ڀيل جو هي قلمي پورهيو ”تتل سج هيٺان“ اُميد ته پسند ڪيو ويندو.
  • 4.5/5.0
  • 11561
  • 850
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • محب ڀيل
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book تتل سج هيٺان

ڀوپا ڪلچر ۾ ڦاٿل اسان جو سماج

هن سماج ۾ ڪيترائي اهڙا مسئلا آهن جيڪي ظاهري طرح ته معمولي نظر اچن ٿا پر حقيقت ۾ اهي مسئلا اسان جي سماج ۾ ناسور ڦٽ بڻجي چڪا آهن. جنهن ڪري ان ناسور زخمن جو عذاب اسان جو سماج ڀوڳي رهيو آهي. انسان پٿر جي قديم ترين دور جا ارتقائي ڏاڪا طئه ڪندو اڄ هن سائنس ۽ ٽيڪنالوجي جي جديد ترين دور ۾ داخل ٿي چڪو آهي. انسان جي ڏينهن رات ذهني پورهيي جو شاندار نتيجو اهو نڪتو جو اڄ انساني زندگي جون لاتعداد مشڪلاتون هن سائنس جي ترقي يافته زماني ۾ آسان ٿي ويون آهن. انسان جي مسلسل تحقيق ۽ تجربن سبب لاتعداد ڳُجھين بيماري جو علاج ڳولي انساني زندگين کي موت جي راڪاس ۽ خطرناڪ مرضن کان بچائڻ جي وڏي ڪوشش ڪئي وئي آهي. پر پوءِ به هن جديد دور ۾ هر مرض جو ڪامياب علاج موجود هجڻ ۽ لاعلاج مرضن جي مرضن جي کوجنا جاري هجڻ جي باوجود به اسان جي معاشري جا اٻوجھ ماڻهو ڀوپن جي جڪڙ ۾ سوگھا آهن. ڪاري علم، جادو ۽ وير مُٺ جي ڊپ سبب متاثر ماڻهو انهن خلاف آواز به بلند نٿا ڪن. هن ڪشمڪش واري ڇڪتاڻ جي دور ۾ هن معاشري جا اٻوجھه ۽ مسڪين ماڻهو بک، بيروزگاري، بيماريون، بدحالي، غربت، سماج جي اڻبرابري وارين غيرانساني ظالم روين، برادري ۽ گھرو تڪرارن جي ڪري ذهني عذابن جو شڪار آهن. انهن مسئلن ماڻهن کي نفسياتي مريض بڻائي ڇڏيو آهي. ماڻهو انهن مسئلن جا حقيقي ۽ سائنسي حل ڪڍڻ بجاءِ ڀوپن جي ور چڙهي مسئلن مان آجو ٿيڻ بجاءِ ٻيڻا جڪڙجن ٿا. دماغي روڳن ۾ ڦاٿل رحم لائق نازڪ مزاج نفسياتي مريضن کي سنگھرن ۾ ٻڌڻ، ڏنڀ ڏيڻ، ڪمرن ۾ قيد ڪري اڪيلو ۽ قيد تنهائي ۾ رکڻ مرض جو علاج نه بلڪه مريض کي بيماري ڏانهن ڌِڪڻ آهي.
ڪيترائي ان قسم جا واقعا ميڊيا جي رڪارڊ تي موجود آهن. 21جنوري 2016ع جي اخبارن ۾ هڪ خبر تي نظر پئي جنهن کي پڙهندي ئي تمام گھڻو افسوس ٿيو. جنهن ۾ ڄاڻايل هو ته “ميرپورخاص ويجھو ڳوٺ موڙو ڪولهي ۾ هڪ ڀوپي جن ڪڍڻ بهاني 8 سالا معصوم نياڻي کيمي ڪولهي کي مچ ۾ ساڙي ڇڏيو، جنهن سبب نياڻي جو جسم 70 سيڪڙو سڙي وڃڻ سميت ٻئي 2 اکيون پڻ ضايع ٿي ويون.” هيڏا هاڃا بُري هن ڀنڀور ۾. سنڌ ۾ هن قسم جا واقعا گھڻو ڪري ميرپورخاص، بدين، ٿرپارڪر ۽ سانگھڙ ضلعن ۾ تمام گھڻو ٿين ٿا.
زميني حقيقتن کي نظرانداز ڪري سماج جي ڳنڀير مسئلن جا حل ڪارن ڌاڳن ۽ پڙهيل پاڻي ۾ ڳولڻ فراريت آهي. هن جديد زماني ۾ چمڙي جي خطرناڪ مرضن ۾ مبتلا ماڻهو اڄ به ميڊيڪل جو ڪارائتو علاج ڪرائڻ بجاءِ ناسور زخمن تي “پڙهيل لوڻ” ٻرڪڻ ، ڪاري سائي ۽ پيليو جا مريض ويڪسين ڪرائڻ بجاءِ “پڙهيل ڀڳڙا” کائي مرض وڌائي رهيا آهن. هائيڊروفوبيا ۾ مبتلا ڇتي ڪتي جي چڪيل ماڻهو کي ويرورب ويڪسين ڪرائڻ بجاءِ پڙهيل پاڻي پياري موت جي حوالي ڪرڻ، ريگستاني علائقن ۾ جتي هن جديد زماني ۾ به ميڊيڪل جون سهولتون مهيسر نه آهن. اُتي اڄ به نانگن ۽ بلائن جي ڪکيل ماڻهن کي اينٽي سنيڪ وينيم ويڪسين لڳرائڻ بجاءِ ڀوپن جي ور چاڙهي زهر ڦهلجڻ جو هٿرادو موقعو فراهم ڪري موت کي دعوت ڏني ويندي آهي. افسوس ان ڳالهه جو آهي ته هن سماج جي اٻوجھه ماڻهن سان گڏ پڙهيل لکيل ماڻهو به رات پيٽ ۾ امير ٿيڻ، پسند جي نوڪري ملڻ، پسند جي شادي ٿيڻ سميت پنهنجي مخالف کي مات ڏيڻ خاطر ڀوپن جي ڌاڳن ڦيڻن جي ڄار ۾ ڦاسي ڪنگال بڻجيو وڃن.
ٻهراڙي توڙي شهرن جي اڪثر گھرو فسادن جي جڙ به ڀوپا آهن. جيڪي ماڻهن کي هڪٻئي تي تعويذ ۽ ڪامڻ ڪرائڻ جا الزام هڻي انهن اٻوجھه ماڻهن کي پاڻ ۾ ويڙهائي فساد ڪرائي بي گناهه دشمنيون وڌائڻ جو سبب بڻجي پاڻ ويهي تماسو ڏسن ٿا. اهي ڀوپا اهڙي ڪڌي ۽ انسانيت کان ڪريل عمل سان ويجھن رت جي رشتن ناتن ۾ دراڙون وجھي پنهنجي روزي روٽي جو مسئلو حل ڪن ٿا. سائنس جي هن عروج واري دور ۾ به مرگهي جي مرض جو علاج ڀوپا ڌوڻائي ڪرڻ وارو عمل واقعي ئي عجيب لڳي ٿو. مرگھي دماغ جو خطرناڪ مرض آهي. مرگھي جي مريض کي چڪر اچڻ، ساهه گُھٽجڻ، جھٽڪا اچڻ ۽ بيهوشي جا دورا پوڻ وارو عمل وقت به وقت جاري رهندو آهي. مرگھي جو دورو ڪڏهن مختصر لمحن لاءِ هوندو آهي ته ڪڏهن شديد ۽ وڏي وقت تائين يعني ڪجھه ڪلاڪن تائين به ٿيندو آهي. مرگھي ۾ ڪڏهن ڪڏهن ڪجهه عرصي لاءِ بيماري وقفو به ڏئي ويندي آهي ته ڪڏهن ڪڏهن مرگھي جا دورا روز جو معمول به بڻجي ويندا آهن.
اهڙي بيماري ۾ مبتلا مريض کي خاص طور باهه ۽ پاڻي کان پري رکڻ گھرجي. مرگھي جي مرض ۾ مبتلا مريض کي ڪنهن چڱي دماغ جي ماهر ڊاڪٽر کي ڏيکارڻ بجاءِ ڪنهن تنتري، ڦورو ۽ رهزن ڀوپي جي حوالي ڪرڻ ڪا عقلمندي نه آهي. ظالم ڀوپن پاران معصوم مريضن کي بيدردي سان باهه جي مچ ۾ ساڙڻ جهڙا غيرانساني عمل پٿر جي دور ۾ به نه اپنايا ويا هئا. قانون جي ڪمزور جڪڙ سبب ڀوپن کي کلي ڇوٽ مليل آهي.
اهڙا واقعا هن سائنس ۽ ٽيڪنالوجي جي جديد دور جو هڪ وڏو سانحو آهن. هن کان اڳ به اهڙا واقعا ميڊيا جي عقابي اک ۾ اچي مننظرعام تي ايندا رهيا آهن. پر اڃان به ڪيترائي اهڙا معاملا ڳجهه ڳوهه ۾ نبيرجڻ ڪري منظر تي نه اچي سگهندا آهن. جنهنڪري اهي ڀوپا پنهنجي لفظي جادوگري ۽ نفسياتي بليڪ ميلنگ جي ڄار ۾ مسڪين، مظلوم ۽ اٻوجھ ماڻهن کي ڦاسائي ٻنهي هٿن سان لٽيندا رهيا آهن. بيماري ۾ ڦاٿل مجبور ماڻهو آسان ڇوٽڪاري جي ڳولا ۾ فيضياب ٿيڻ بجاءِ ڀوپن جي ور چڙهي ٻٽي عذاب ۾ داخل ٿيو وڃن. ڀوپن پاران تشدد ڪري بيمارن کي جان کان مارڻ کان ويندي لڄ لٽڻ جا واقعا به ميڊيا ۾ ايندا رهيا آهن. ڪجھه سال اڳ ڪوٽ غلامحمد لڳ به هڪ ظالم ڀوپي پاران ذهني مريض عورت کي علاج بهاني ڪمري ۾ بند ڪري زنا جو نشانو بڻايو ويو بعد معاملو پوليس تائين پهتو ته پوليس پنهنجي روايت برقرار رکندي انصاف جون ڌڄيون اُڏائي اصل معاملي جو ڪيس درج ڪرڻ بجاءِ معمولي نويت جو ڪيس داخل ڪري ڀوپي کي ڳري سزا کان بچائي ڇڏيو. 9 آگسٽ 2014ع تي نئون ڪوٽ لڳ هڪ بي رحم ڀوپي پاران مليريا جي مريض کي وڻ سان ٻڌي لوهه جون سيخون تپائي سندس جسم تي ڏنڀ ڏيئي سخت تشدد جو نشانو بڻائي آخر ماري ڇڏيو. ڪجھه سال اڳ ميرواهه گورچاڻي لڳ هڪ ذهني مريض ڀوپي پنهنجن 3 معصوم ٻارن کي ڪالي ماتا جي بلي چاڙهي ڪهڻ بعد پاڻ به پنهنجي ڪنڌ تان ڇُري ڦيري ڇڏي. مون ماتا جي بلي واري ان قيامت تي هڪ ڪالم لکيو هو ته هڪ نام نهاد ڌرمي ٺيڪيدار (جيڪو پوءِ ڀارت ڀڄي ويو) تنهن ان ڪالم کي ڌرم لاءِ وڏو خطرو سمجھي ڦوٽو ڪاپيون ڪرائي، ان سان گڏ ڪجھه انتشار پکيڙڻ ۽ تيش ڏيندڙ فتوائي مواد لکي پنهنجي جيئري ٻارس ڪري وئڪنٽ ۾ ايڊوانس سيٽ بڪ ڪرائيندڙ هڪ چريي ماڻهو کي ورهائڻ لاءِ ڏنو هو. اهو اڌ مئل ماڻهو ست سنگن ۾ مون تي لعنتون ڏياري ست سنگ جو ڦل حاصل ڪندو هو. ميرپورخاص جي هڪ ڀوپي پاران پٽ ڏيڻ واسطي ٽن نياڻين کي ڪهڻ جو فرمان پڻ جاري ڪيو ويو هو پر مسئلو ميڊيا ۾ اچڻ ڪري دٻجي ويو. سوال اهيو آهي ته هن حسين ڪائنات ۾ هي وحشت جي علامت بڻيل واقعا ڪٿي دنگ ڪندا؟ ڊپريشن، هسٽريا ۽ سائڪي جي مرض ۾ مبتلا معصوم مريضن کي نفسيات جي ماهر ڊاڪٽرن کان علاج ڪرائڻ جي ضرورت هوندي آهي. پر اسان جي معاشري جا اٻوجھه ماڻهو ٽوڻا ڦيڻا ڪندڙ ٺوڳي ڀوپن جي ور چڙهي وڏو عذاب ڀوڳين ٿا. وڏي عمر تائين جنسي خيالن جي دٻاءُ کي برداش ڪري نفسياتي مرض ۾ مبتلا نوجوان ڇوڪرين کي شادي جي ضرورت هوندي آهي، پر هتي ان جي ابتڙ ذهني مريض بيمار نياڻين کي اٻوجھه مائٽ پنهنجي هٿن سان ڪپڙ ڪوٽ ڪري لوفر ڀوپن جي حوالي ڪندا آهن. ڇا اهو ظلم ناهي؟ ڪارو ڌندو ڪندڙ اهي بي رحم ڀوپا انهن ذهني ۽ نفسياتي مريضن کي سخت جسماني ۽ ذهني تشدد ڪري وڌيڪ بيماري ۾ مبتلا ڪري ڇڏيندا آهن. ٽوڻا ڦيڻا ڪندڙ ڦورو ڀوپا ڪلچر اسان جي سماج ۾ هڪ “مافيا” بڻجي چڪو آهي. انهن کي هر دفعي هن سماج جا لڪيل هٿ بچايو وڃن.
ڀوپن پاران مسئلن ۾ جڪڙيل اٻوجھه ۽ مجبور ماڻهن تي پنهنجو نفسياتي اثر ويهارڻ خاطر وڏا وار رکڻ ، چرس، آفيم، شراب، ڀنگ، ڏوڏي سميت ٻيا خطرناڪ نشا واپرائي اکين ۾ ڳهر ۽ اکيون ڳاڙهيون رکڻ، آڱرين ۾ قسمين قسمين پٿرن واريون مُنڊيون پائڻ، هٿن، پيرن ۽ ڳچي ۾ مڻڪا، ڪڙا ۽ مالهائون پائڻ سميت پنهنجو ظاهري دٻاءُ وڌائڻ لاءِ اڃان به ڀوائتا روپ اختيار ڪيا وڃن ٿا. ڀوپا هن ڪاري ڪاروبار ۾ “صدقي” جي آڙ وٺي مجبورن کي لٽيو ڇڏين. صدقي ڪارڻ ڇيلا ، ڪُڪڙ، پاڏا، ڪچو توڙي پڪو سيدو سامان، مهانگا ڪپڙا ديسي نڀار گيهه ۽ سچي ڪيسر سميت پنسار جي دڪان تان تمام مهانگيون شيون خريد ڪرائي ڀوپا پنهنجا مفاد ماڻين ٿا. هن قسم جا واقعا ماضي ۾ ٿيل سمورن واقعن جي ڪڙي آهي. جنهنڪري اهڙا واقعا گھڻو ڪري هڪجھڙائي رکن ٿا. ذهني مرضن جو شڪار مردن جي ڀيٽ ۾ عورتون وڌيڪ هئڻ ڪري انهن مسئلن ۾ اڪثر ڪري عورتون گهڻو ڀوڳين ٿيون.
عورتن کي وحشي صفت درندن پاران غير انساني سلوڪ ڪري تذليل جو نشانو بڻايو ويندو آهي. جنهنڪري ڪيترن ئي عورتن جون زندگيون داءُ تي لڳل هونديون آهن. اسان جي سماج ۾ اهڙا واقعا روز جو معمول بڻجي ويا آهن. خاص طور سنڌ ۾ اهڙا سانحا ٿيندا رهيا رهندا آهن. پر هر دفعي هن مدي خارج سماج جا ٺيڪيدار پٽڪا ٻڌيو هٿ ٺوڪي راڄوڻي سان اهڙن ظالمن کي بچايو ڇڏين. جنهن جي نتيجي ۾ انهن ڇڙواڳ ظالم ڀوپن جو من وڌي ويندو آهي. جنهنڪري هو پنهنجيون ڪڌيون وارداتون جاري رکيو اچن. ملڪ جي اعلى عدليه، سنجيده سوچ رکندڙ باشعور ماڻهو ۽ قانون جا رکوالا “ڀوپا مافيا” خلاف قانوني ڪاروائي ڪن ۽ هن سماج جا باشعور فرد هن قسم جي مسئلن تي سنجيدگي سان غور ۽ ويچار ڪري جاڳرتا پيدا ڪن ته جيئن هن معاشري جا معصوم انسان ڀوپن جي ڏنل ذهني عذاب ۽ تذليل کان بچي سگھن.
