ڪالم / مضمون

تتل سج هيٺان

ڪتاب ”تتل سج هيٺان“ نوجوان ليکڪ محب ڀيل جي جي خوبصورت ۽ وقتائتن مضمونن ۽ ڪالمن تي مشتمل آهي. هن نوجوان مختصر عرصي ۾ اخباري ميڊيا ۾ جيڪو ڪجهه لکيو آهي، اُن کي تمام گهڻو ساراهيو ويو آهي. انقلابي خيالن جي هن نوجوان قلمڪار هر موضوع تي لکڻ جو شاندار ڏانءُ آهي. ڪامريڊ محب ڀيل جو هي قلمي پورهيو ”تتل سج هيٺان“ اُميد ته پسند ڪيو ويندو.
  • 4.5/5.0
  • 11557
  • 848
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • محب ڀيل
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book تتل سج هيٺان

مان به خريديان ها کڻي، پر خوشي بازار جو سودو نه هئي

هن وسيع جھان ۾ جتي آدم ذات لاءِ ڏک، تڪليفون ۽ پيڙاهون آهن اُتي خوشين جا ڏڻ به آهن. انهن سڀاڳن ڏهاڙن تي هن سماج جا هڪڙا اهي فرد آهن جيڪي پنهنجي ملڪيت جي ڪاٿي کان بي خبر آهن ۽ کين پتو ناهي ته وٽن پئسو ڪيترو آهي؟ ۽ ٻيا اهي پورهيت آهن جيڪي حياتي جو هر پل سخت محنت، جفاڪشي، مزدوري ۽ پگھر جو پورهيو ڪري پورهيتن جا هٿ هن دنيا لاءِ عيد جھڙين خوشين جو بندوبست ڪندي به پاڻ انهن خوشين کان محروم رهجي ويندا آهن. اهي خوشين جا ڏڻ انهن مزدور ۽ پورهيتن لاءِ غربت سبب خوشي گھٽ ۽ عذاب وڌيڪ ثابت ٿين ٿا جن جي ڪکائين جھوپڙي ۾ وڏي عرصي کان بک جي بدمست ڏائڻ وار کولي ويٺل آهي ۽ جتي چلهه برف جهڙي ٿڌي بڻيل آهي. ان چُلهي ۾ ماني پچڻ لاءِ ٽانڊن جا آثار به آثار قديم وارا ئي ٻڌائي سگھن ٿا ته هتي ماني ڪڏهن پڪي هئي؟ انهن مسڪينن لاءِ غربت، احساس محرومي، مالي هٿ منجھ، معاشي تنگدستي سبب انگ اگھاڙن معصوم ٻارڙن جي نه پورن ٿيندڙ انگل، آرن ۽ خواهشن جو صدمو، رانديڪن جي فرمائش جو مطالبو پورو نه ٿيڻ جي ضد ۾ ڀري بازار ۾ احتجاجن روئڻ، ڇڙيون هڻڻ ۽ ليٽي ليٽي ڀڀوت ٿي سڏڪا ڀرڻ جي ڪرڀ کي هڪ غريب پورهيت پيءَ کان وڌيڪ ٻيو ڪير ٿو سمجھي سگھي؟ جيڪو ان ٻار جي معمولي خواهش پوري ڪرڻ جي سگھه نٿو رکي. ڳالهه آهي احساسن کي محسوس ڪرڻ جي ۽ محسوس تڏهن ٿيندو آهي جڏهن ماڻهو ڪائنات جي ان غم جي ڇهاءُ کي پنهنجي ذهن، ضمير، شعور، عقل، سمجھه، سُرت ۽ دل جي اکين سان ڏسندو آهي ته دل ۾ بي چيني جي سبب بڻجڻ لاءِ لاتعداد سوال پيدا ٿي پوندا آهن. اهي سوال هن سماج جي حساس دلين ۾ ٿوهرن جيئن چِڀن ٿا. اهي سوال ٿڌو شوڪارو بڻجن ٿا، هن لڱ ساڙيندڙ دوزخ جي باهه جهڙين هيٽ اسٽروڪ ڪندڙ گرمين ۾ فيڪٽرين ۽ ڪارخانن اندر رنگين سيويون ۽ پيهون ٺاهيندڙ پورهيتن جي گھرن ۾ ڪڏهن ڦوٽن جي داڳ جو هڳاءُ آيو آهي؟ ڪپڙي لاءِ ڪپهه پوکيندڙ هارين، ڪپڙي جي ملن ۾ دنيا جو انگ ڍڪڻ لاءِ مهانگا ۽ خوبصورت ڪپڙا ٺاهيندڙ پورهيتن ۽ هن ڊگھي لوڊشيڍنگ ۾ ڪپڙا سبيندڙ درزين جي معصوم ٻچڙن ڪڏهن عيد تي نوان وڳا پاتا آهن؟ وڏن ماڻهن جون پائي، لاهي اُڇلايل جتيون ۽ نيلامي ڪپڙا انهن جو نصيب ڇو آهن؟ بنگلا ۽ ماڙيون ٺاهيندڙ پورهيت جڏهن اهو ڪم مڪمل ڪندا آهن ته انهن اجگر بنگلن جي شاهي دروازن تي عالمي سامراجي اڻ اعلانيل قانون تحت دنيا جي غريبن لاءِ نو انٽري جو بورڊ لڳيو وڃي. گرمين توڙي سردين ۾ پٿر ڪُٽيندي، پيرن تي ٽائرن جا ٽيوب ٻڌي گرم ڏامر وڇائي خوبصورت روڊ ٺاهيندڙ مزدورن جون گاڏيون ڪڏهن انهن ڪارپيٽ رستن تي هليون آهن؟ عيد جي ڏينهن غريبن کي پنڻ جو حق به ٽٽل روڊن تي حاصل آهي باقي وڏن روڊن تي وڏيون گاڏيون بريڪ ئي نٿيون هڻن. عيد جي ڏينهن تي سينگاريل بازارن ۾ شيشي جي شوڪيسن اندر سجايل رانديڪن، مٺاين، ڪيڪ، پيسٽرين ۽ رنگ برنگي مشروب، آئسڪريم ۽ جوس جي دٻن کي فقط حسرت جي نگاهه سان گھوري ڏسڻ جي اڌ جمهوري حق کان به سيٺ جو دڙڪو غريب جي ان ٻار کي محروم ڪري ٿو جيڪو عيد جي ڏينهن تي خرچي ۾ مليل 20 روپين جو چتي لڳل نوٽ کڻي اٺ سئو اسي روپين جو رانديڪو مُلائي ٿو. ڪپڙن جي سپر مارڪيٽن ۾ به گتي ۽ رٻڙ جي بوتن کي پاتل ڪپڙا ۽ جوتا غريبن جي ٻن مهينن جي راشن کان به ٻيڻي رقم جا آهن. دنيا جي مالدار سرندي وارن ماڻهن کي ڪير ٻُڌائيندو ته عيد رڳو اوهان جي نازڪ ٻارڙن جي ڪونهي پر اوهان جي ٻنين، فيڪٽرين، ملن ۽ ڪارخانن تي نسل در نسل پيڙهين کان پورهيو ڪندڙ اوهان جي ڪڙمين، ڪاسبين مزدورن جي معصوم رڪ جهڙن ٻارڙن جون به عيد سان لاڳاپيل اڻ ڳڻيون خوشيون ۽ خواهشون آهن؟ جيڪڏهن دنيا جا چند ماياوتي ماڻهو موهه مان منهن ڪڍي کڻي حاتم طائي نه ٿين پر ٿورڙي دل وڏي ڪري ڪا ذرڙي سخاوت ڪن ته هن پرٿوي تي عيد جي ڀلاري ڏڻ تي ڪوبه مسڪين ماڻهو بکيو نه سمهي سگھندو. دنيا جا دولتمند ڌنوان لوڪ دل ۽ ضمير جا امير ٿين ته هن جڳ ۾ حقيقي عيد ٿي ويندي. غريبن جي پتڪڙن ٻارڙن جو به معصومڙو من آهي، انهن جي غريباڻي دل به نوان ڪپڙا، سيويون ۽ رانديڪن لاءِ آتي هوندي. پورهيت جي ننڍڙي نياڻي جي هٿن ۾ مهانگي شاپنگ سينٽر تان خريد ڪيل نه هي سهي پر ريڙهي تي وڪرو ٿيندڙ هرمال ڏهه روپين جو پلاسٽڪ جي چوڙين وارو بنڊل ملي سگهي ٿو. جيڪڏهن سرندي وارا معمولي ڪوشش ڪن ته هڪ برگر ٻار جي بوٽ، امير جي ڌيءَ جي ميڪپ ۽ وڏي صاحب جي عيد واري رات لاءِ بڪ ٿيل مهانگي شراب جي بوتل جي قيمت مان ڏهه کن غريب خاندان عيد ڪري سگھن ٿا. دنيا جي سماجي اخلاقن جي عظيم قدرن موجب عيد جھڙي خوشي جي ڪيفيت کي ملهائڻ لاءِ پنهنجي آس پاس، راڄ، ڀاڳ، ڳوٺ، پاڙي ۾ نهايت ئي باريڪ بيني سان نظر گھمائڻ گھرجي ته ڪٿي ڪو مسڪين غربت سبب عيد کان رهجي ته نه ويو آهي؟ ويجھڙائي ۾ ڪو قضيو ته ٿيل ناهي؟ پاسي ۾ ڪو بيمار يا ڏکوئل ته ناهي؟ ڀر ۾ ڪنهن مجبور بيواهه جو گھر ته ناهي؟ جي آهي ته انهن جي عيد ڪيئن ٿيندي؟ اسان جي ٺٺ ٺانگر واري عيد ڪنهن تي ٺٺولي يا چٿر ته ناهي؟ اسان جي اميراڻي عيد ڪنهن غريب لاءِ عذاب ته نه ٿيندي؟ ڪنهن لاءِ احساس محرومي ۽ احساس ڪمتري جو باعث ته نه بڻجندي؟ پهرين تاريخ تي ٿيندڙ پگھار کان اڳ پگهار کان ٻيڻو قرض کڻي زندگي جي هزارين خواهشن مان هرهڪ ساهه ڪڍڻ جهڙي خواهش کڻي حياتي جي گاڏي کي گھليندڙ هڪ گريڊ جي ملازم چوڪيدارن، قاصدن ۽ پٽيوالن جي عيد ڪهڙي هوندي؟ ڏهاڙي تي همالي ڪندڙ يا گڏهه گاڏي هلائڻ وارن ۽ تغاري کڻندڙ پورهيتن جي عيد ڪيئن هوندي؟ جيڪي روز پنهنجي صاحبن کان ويندي هر وڏي ماڻهن هٿان داٻا، دڙڪن جون صعوبتون سهي تذليل جو شڪار ٿيندي وقت کان اڳ پوڙها ٿين ٿا. پر ساڻن جُٺ جا رويا پيرسن نٿا ٿين. معاشرتي ڏيک ويک کان سواءِ هر سرندي وارو ڪنهن جي عزت، نفس ۽ جذبا مجروح ڪرڻ کانسواءِ لڪيل هٿن سان ڪنهن ضرورتمند غريب کي عيد ڪرائي ته هن سماج ۾ حقيقي عيد جا هزارين منظر پسي سگھجن ٿا. هر طرف خوشين جا انيڪ موتيا ٽڙي سگھن ٿا.
عيد آهي ئي قرب، محبت، پيار، چاهت، ڀائچارو، يڪجھتي جو نالو، عيد آهي ئي انسانيت جي قدرشناسي جو احساس، عيد آهي ئي انهن ماڻهن سان جيڪي عيد نٿا ڪري سگھن. هر ماڻهو جي سمجھه، عقل، هوش، حواس، رويو ۽ سوچڻ جي سطح جا پيمانا مختلف ۽ پنهنجا پنهنجا آهن. هر انسان عيد کي پنهنجي سوچن جي آڌار تي سمجھي ٿو. هر ماڻهو ڪائنات جي حالتن، لقائن ۽ واقعن کي پنهنجي نگاهه سان ڏسي ٿو، سوچي ٿو، سمجھي ٿو ۽ ان تي عمل ڪري ٿو. ان ڪري انهن حالتن جا نتيجا به الڳ هوندا آهن. جيڪڏهن اسان عيد کي فقط پنهنجي دل جي هڪ طرفي خوشي جي ڪيفيت سان محسوس ڪنداسين ته دهشتگردن هٿان بي دردي سان شهيد ٿيل امجد صابري، روڊ حادثي ۾ بي وقتائتي موت جو شڪار ٿيل قومي فنڪار استاد الهڏني خاصخيلي، ڏوهارين هٿن ۾ يرغمال بڻيل سنڌ هاءِ ڪورٽ جي چيف جسٽس سجاد علي شاهه جي جوان پٽ اويس شاهه، اغوا ٿيل معصوم نياڻي فضيلا سرڪي ۽ عمران جوکيي جي گھرن ۾ گذرندڙ هيلوڪي عيد جي وڇوڙن، سڏڪن، دردن جي ڪيفيت جي محسوسات جي لمحن کي قطئي محسوس ڪري نه سگھنداسين؟ انهن گھرن ۾ عيد ڪيئن گذرندي؟ هيلوڪي عيد کي ڪاري ڏڪار ۾ خوراڪ جي کوٽ ۽ بيمارين ۾ علاج نه ٿيڻ ڪري مري ويل ٿر جي معصوم ٻارڙن جي درد کي هينئي سان هنڊائينداسين ته عيد جون سيويون نڙي ۾ اٽڪي پونديون. ايلان قردي جي لڙهندڙ لاش جو تصور، جنوني سوچ جي ور چڙهي انتهاپسندن جي بم ڌماڪن ۾ اُڏامي ويل ساهن، دهشتگردي، ڦر، زناخوري، اغوا جي ور چڙهيل بي وس انسان، ڪاريون ڪري ڪٺل ڳاڙيون نياڻيون، ذاتي انائن ۽ مفادن جي مياڻي ۾ ڇتن ڪتن جيئن ڀوڪندڙ بندوقن هٿان شهيد ٿيل هن ڌرتي جي بي گناهه ماڻهن جي سوڳوار تڏن تي عيد ڪيئن گذرندي؟ اُتي نون ڪپڙن تي عطر جو ٻڙو ڪيئڻ سُهندو؟ اُتي عيد مبارکن جا ڀاڪر ڪيئن وصول ڪبا؟
