اسان جي ملڪ جي سياست ۾ جمهوري قدرن کي نظرانداز ڪري فقط ذاتي پسند ۽ ناپسند جي اناپرستي واري محدود سوچ کي صحيح سمجھڻ جي روش شاندار سياسي روايتون جوڙڻ بجاءِ دٻاءَ ۽ ڌمڪين جي سياسي ماحول کي جنم ڏي ٿي. جنهن سان هيستائين ملڪ ۾ عوامي سطح تي ٻڌي، اتحاد ۽ ڀائچارو پيدا ٿيڻ بجاءِ سياسي انتقامي ڪارواين جي فضا کي فروغ ڏنو ويو آهي. ملڪ ۾ ڪيترائي دفعا اقتدار ۾ رهندڙ سياسي پارٽيون ڪينسر جيئن ڦهليل ڪرپشن، اقرباپروري، مهنگائي، دهشتگردي کي ختم نه ڪري سگھڻ جي ناڪامي جو اعتراف ڪرڻ بجاءِ ان جو الزام گذريل حڪومت تي هڻي پنهنجو پاند آجو ڪرائڻ ۽ دور اقتدار کي ڊگھو ڪرڻ جي حُربن تي زور ڏين ٿيون. جنهنڪري هڪ ڊگھي عرصي کان ملڪ ترقي جي راهه تان هٽي دهشتگردي جي حوالي سان دنيا ۾ ٽين پوزيشن ماڻي ورتي آهي. اهڙو اعزاز ملڪي وقار تي منڌيڙي جو نشان آهي.سوال اهيو آهي ته اُن جو ذميوار ڪير آهي؟ ڪا هڪ پارٽي ۽ ان جي قيادت، يا قوم؟ آمريت دوران امپورٽيڊ قيادتون ۽ ضيائي باقيات پاران سبز جهنڊن سان ملڪ کي قبائلي دور ۾ ڌڪي وڏيرن ۽ سردارن کي علائقا ذاتي اسٽيٽن طور الاٽ ڪري ڏنا ويا جنهن دوران وڏي عرصي تائين ملڪ ۾ عوامي جمهوري راڄ بجاءِ وڏيراشاهي جي رٽ قائم هُئي. ملڪ جي عوام هڪ وڏي جمهوري جاکوڙ کان پوءِ فوجي آمر مشرف کي گهر ڀيڙو ڪيو نه ته جنرل مشرف به جنرل ضياالحق جيئن ساهه جي آخري گھڙي تائين اقتدار ڇڏڻ لاءِ راضي نه هو. ڪجهه عرصي کان ميڊيا ۾ خبرون هليون هيون ته سنڌ ۾ پ پ سرڪار خلاف جنرل (ر) پرويز مشرف سازش ڪري رهيو آهي. پر حقيقت ۾ خود پ پ جي رڌڻي ۾ پڻ رولو رهيو آهي.ادي ۽ ادا گڏجي شهيد ڀُٽي جي پارٽي کي زرداري ليگ بڻائڻ ۾ ڪا ذري ڪسر به ڪونه ڇڏي آهي. ان پارٽي کي ٻاهرين قوتن کان وڌ اندروني قوتن وڏو نقصان ڏنو هو. ان سانحي ملڪ جي سياسي ڌرين کي گڏ ويهڻ تي مجبور ڪري ڇڏيو آهي. هن تاريخي موقعي تي سياسي ڌرين کي ماضي ۽ حال کي نطر ۾ رکي بالغ سياسي روايتون قائم ڪرڻ گھرجن ۽ دهشتگردي خلاف مضبوط حڪمت عملي جوڙي ملڪ جي مستقبل کي بچائڻ گھرجي ته جئين جمهوريت جو سفر به جاري رهي ۽ ملڪ ۾ آمريتي رُکنو نه پوي. جيڪڏهن ملڪ جون سياسي ڌريون ذاتي انا جو مسئلو بڻائي چونڊيل حڪومت خلاف سازش جو حصو بڻجي ٽين ڌر کي دعوت ڏيئي اچڻ جو جواز پيدا ڪري ڏنو ته پوءِ عزيز هم وطنن واري سنگت کي رڳو سلام ورائي محفل جو مور ٿيڻو آهي. هن وقت ملڪ ۾ فوجي عدالتن جو قيام جمهوريت پسند سياسي ڌرين جي ڪمزور صلاحيتن جو نتيجو آهي. ٻي طرف هڪ وڏي عرصي کان ملڪ جون حالتون سازگار نه هئڻ ڪري پاڪستان اڪنامي طرح ڪمزور پوزيشن ۾ هجڻ ڪري ڪيترن ئي بيروني ملڪن جو قرضي آهي. اهڙي صورتحال ۾ ملڪ جي ڪابه سياسي پارٽي اقتدار ۾ اچي ملڪي مسئلن کي آساني سان حل نه ڪري سگھندي. نتيجي ۾ اها پارٽي عوامي مقبوليت وڃائي وهندي. ملڪ ۾ موروثي سياست سبب عوام جي مٿي ۾ لڳل وڏيراشاهي پڻ وڌي وڻ ٿي چڪي آهي. ٻي طرف سنڌ ۽ بلوچستان جي ڳڀرو نوجوانن کي کنڀي گم ڪرڻ ۽ چچريل لاشن ملڻ، پشاور سانحي سميت روز جو معمول بڻيل دهشتگردي جا واقعا عوام ۾ خوف حراس ۽ بي چيني جو سبب بڻيل آهن. ملڪ جو ڪو به فرد پاڻ کي محفوظ نٿو سمجھي. ملڪ ۾ قانون خاموش بڻيل آهي،اهڙي مايوسي واري صورتحال ۾ قوم جو ڇڙوڇڙ ٿيڻ سان ملڪ دشمن دهشتگرد قوتون وڌيڪ مضبوط ٿينديون. ملڪ جو زخمي ٿيل وجود وڌيڪ مسئلن جي دٻڻ ۾ ڦاسي ويندو. تنهنڪري هن وقت ملڪ جون ذميوار سياسي قيادتون پنهنجي ذاتي مفادن کي پاسي تي رکي ملڪ ۽ عوام جي ڀلائي خاطر ملڪي مسئلن جو مستقل حل ڪڍن ته جيئن ملڪ کي دهشتگردي کان بچائي سگھجي.