آسمان مان ڪِريل اَٽو ڄارَ جي ٽار ۾ اٽڪي پيو...
هينئان ڦاڙ آواز سان چونئرن ۽ چونڪين مٿان گذرندڙ هيليڪاپٽر جي هوڪر ٻڌي ٿر جا بُکايل ٻارڙا اُداس مائرن جا آنچل پڪڙي ائين چون ٿا ته او ما! ايئي جهاج ۾ ڪي هوسي؟ اي اپان نان ڪي ڏسي ٻالڪن جي اهڙي اِصرار تي مايوس مائرون پنهنجن نيڻن جا لُڙڪ لڪائي انهن کي اجائي آٿت ڏيندي چون ٿيون ته ڏڪرا اي جهاج آپان نان جوئڻ آيو اهي، ٻيجو آسي او بسڪوٽ ڏيسي غذا جي گهٽتائي جو قهر ڀوڳيندڙ اهي ڀولا ٻارڙا مائرن جي چوڻ تي ماٺ ڪري وري ٻئي هوائي اچڻ جو اوسيئڙو ڪن ٿا. وري به ٿر جي هوائن ۾ هيليڪاپٽر جي گونج ٿئي ٿي، هوائي هُل ڪري هليو وڃي ٿو، نا اُميدي جي نوهنتري سواءِ ٻيو ڪُجهه به پلئه نٿو پوي.
هيليڪاپٽر ذريعي اُڀ مان اُڇلايل اٽو ٿاريلن جي اُميدن وانگر هوا ۾ تحليل ٿي ويو ۽ اُن سان گڏ ڪيرايل خط ئي صحيح سلامت ملي سگهيو. جنهن ۾ لکيل هو ته ”ٿر ۾ پڪا رستا نه هئڻ ڪري زميني رستي ورهائي نه ٿا سگهون، اُن ڪري هوائن هٿ اٽو اُماڻي رهيا آهيون، اُميد ته اوهان جي بُک جو بندوبست ٿي ويندو“...
ڏٻرو ڏيل کڻي سُگار (ٻنيءَ) جي سيڙهي تي سرڪاري سوس جي اوسيئڙي ۾ ست ڏينهن کان وياڪل ويٺل وِيران ڪولهڻ جي درد ڪٿا جو احساس هوائي ۾ ويٺل اُنهن واڳ ڌڻين کي ڪهڙو هوندو؟ جيڪي هزار فُٽ جي بلندي تان ٿر جي ڀڙڀانگ ڀٽن تي اوڇي نظر اُڇلائي اهو چئي هليا ويندا آهن ته ”هتي لهڻ جي ڪا جڳهه ئي ناهي“ ڪير سمجهائي انهن معتبر ماڻهن کي ته خُدارا! جيڪڏهن هتي لهڻ جي جاءِ ئي ناهي ته پوءِ ڇو ٿا غريب قوم جو زرمبادلو اجايو زيان ڪيو؟ هزارين ليٽر هاءِ لائيٽ پيٽرول جو هاڃو ڪري ڏُڪاريل ڏيهه مٿان ٺلها چڪر هڻڻ چريائي ناهي ته ٻيو ڇاهي؟ ايڏي وڏي چريائي ڪرڻ کان ته چڱو آهي ته کيکڙن ۾ اچو، اگر امداد ڏيڻي آهي ته زميني رستي ڏيئي وڃو ڇاڪاڻ ته هتي ٻوڏ ناهي، هتي ته قحط سالي سوڪِهڙو آهي. فضائي رستي امداد ٻوڏ ۾ ئي ڏبي آهي. سرڪار سڳوريءَ کي ايتري ته سُڌ هئڻ گهرجي.
باقي جيڪڏهن مسڪين ماروئڙن جي غربت جو اجايو مذاق اُڏائڻو آهي ته اوهانجي مرضي قِبلا سائين....!!
مگر اهو ياد رکجو ته اسين ٿاريلا اُن آئين ۽ منشور جا مالڪ آهيون جيڪو اسان کي اسان جي مُرشد صديون اڳ ڏنو آهي. اسين اڄ به اُن تي عمل ڪرڻ جي سگهه ۽ شڪتي رکون ٿا توڙي جو اسان جا ڏيل ڏٻرا ٿي ويا آهن پر پوءِ به ضميرن کي اڃان زنگ ناهي لڳو. اسان جون اڏول آتمائون ۽ ظرف اڃان زنده آهن.
ڪاسا جنين ڪرم ڏونگها آڇ مُ تن.
(شاهه)
مرڌر ڏيهه جي اسان اٻولڙن مارن جي نيڻن جي نريڙي ڊنڍ مان اُميدن جا نيرڳ هاڻي اُڏامي چُڪا آهن. اسان کي پڪ آهي ته ڀٽن ڀر ڀونگن ۾ رهندڙ ريگستاني نرڌنن تائين سرڪاري دان ڌنوان پُڄڻ ئي ڪو نه ڏيندا. ڌنوان جن کي ڀڳوان جو به ڀوءِ ناهي. انهن جا لوڀي ڀڀ ائين جلدي ڪو نه ڀربا جو ڪنهن غريب بُکايل جي مُنهن تائين ڪو ماني گرهه رسي سگهي. غريب ماڻهن جي، ميوي جي ذائقي کان نا آشنا معصوم ٻچڙن جي سريرن ۾ هاڻي جيئڻ جي سگهه سورنهن آنا سمپُورڻ ٿيڻ واري آهي پر پوءِ به جنتا سان جاڙ ڪندڙ جيالن جا جاوا ۽ ڪرپٽ ڪامورن جي ڪرپشن جيئن جو تئين جاري آهي. انهي ٻائيتال کي الئه ڪڏهن ٻُنجو ايندو...؟
آڀي چڙهتي هوائي هوڪر منڏي ري،
اي تان هوائي جاڻان مانجي بيري رو،
اونچي نجر مين اوڙ کيوري،
مانرو هوائيڙو.... ري هوائيڙو.
ٿر جي نياڻين جي نازڪ نڙين مان ڦوڳ ڦُلار جيئن ڦٽي نڪتل هي نرالي نوعيت وارو لاکيڻو لوڪ گيت اڄڪلهه پاراڻي جي پدمڻين کان وٺي ڪنٺي جي ڪامڻين تائين سڀني جي چپن تي ٻهڪي ۽ ٻُري رهيو آهي. ڇاڪاڻ ته هر ٻئي يا ٽئين ڏينهن ٿاريليون هوائي جي هوڪر ٻُڌن ٿيون. هوڪر ٻُڌي نگاهون اُڀ ڏي ڪندي ويري جي واکاڻ ۾ هي ٻول ٻهڪائينديون آهن. ڪَنڪُو ورنيون ڪُنواريون مرگهه ٽولن جيئن ڍُوڙا ڪري هوائي هوڪر تي هوائيڙو ڳائي ڪُجهه پلن لئه وجودن مان وياڪلتا جا پنڇي اُڏاري آتمائن کي آسيس ڏين ٿيون. اها آسيس ئي ٿاريلين لئه غنيمت آهي باقي امداد ته هوائي مان هيٺ ڪرندي ئي ڪرڪ واري جيئن وکري وڃي ٿي، شايد ڏُکارين ٿاريلين جي ڪرم ليک ۾ اهڙي ريک ئي رقم ٿيل ناهي جيڪا جياپي جو جواز بڻجي... باقي ڏک ۽ ڏهاڳ ته هنن جي قسمت جو کيل بڻيل آهي.
غربت هٿان گهايل ۽ اُڃايل ٿاريلين جي اُداس گيتن جي گونجار ۾ سُوز ڀريون صدائون ٻُڌي صرف مُنهنجو صحرا سُڏڪي ٿو. ڪاش! ڪنهن انسان کي احساس ٿئي ها....