حزب الله آءِ سومري جي تنقيد جون خصوصيتون
حزب الله آءِ سومري جي تنقيدي لکڻين کي جيڪڏهن ڪجهه حصن ورهائي ڳالهه ڪنداسين ته پوءِ اسان کي ڳالهه سمجهه ۾ ايندي.
مهذب ٻوليءَ جو استعمال: تنقيد هڪ خالص ۽ خشڪ موضوع آهي وڏي مٿا ڪٽ کان پوءِ وڃي ڪا ڳالهه پلئه پوندي آهي. ڪنهن جي به ڪتاب لکڻي ته تنقيد ڪجي ته اول تنقيد جا مڃيل ۽ عالمي اصول اپنائجن. يعني ٻولي هرگز ٻاڙي ۽ غير مهذب استعمال نه ڪجي لکندڙ جي ان ليک تي ڳالهائجي ۽ نه ڪي ان جي ذاتيات تي. حزب الله آءِ سومري جي لکڻين ۾ ڪٿي به غير معياري زبان استعمال ٿيل نه آهي.
ڳالهه جا ثبوت: جڏهن به ڪو تاريخي واقعو بيان ڪجي ته ان جو حوالو ڏيڻ ضروري هوندو آهي. جيئن تاريخ بابت صحيح ڄاڻ حاصل ٿئي، حزب الله آءِ سومري جي تنقيدي تحريرن ۾ جامع حوالا هوندا آهن ۽ ان جو مثبت نموني سان حل به پيش ڪرڻ جو ڏانءُ رکي ٿو.
مختصر ۽ جامع ڳالهه:ڳالهه جنهن به شهپاري جي ڪجي، ان ۾ ڪوشش ڪري مختصر ۽ جامع انداز ۾ ان جو جائزو پيش ڪجي. هروڀرو واري لفاظيءَ کان احتياط ڪرڻ گهرجي. ڇاڪاڻ ته هروڀرو واري پٽاڙ اوهان جي تحرير جو معيار ڪيرائي سگهي ٿي. حزب الله آ سومرو جي لکڻين ۾ اهڙي قسم جي اڄ تائين ڪاٿي به پٽاڙ نه ڏني وئي آهي.
نوان عنوان: اديب يا محقق پنهنجو منفرد مقام تڏهن حاصل ڪري سگهي ٿو. جڏهن هو پنهنجا خيال کڻي ميدان تي لهي ۽ پنهنجا نوان عنوان ۽ موضوع کڻي اچي ۽ ان جي تحريرن ۾ڇرڪائيندڙ ڳالهيون هجن يعني ٻين کان مختلف ۽ الڳ اسلوب اختيار ڪيل هجي. روايتي ڳالهين کان پاسو ڪيل هجي. تڏهن وڃي ان جي لکڻين ۾ جدت ايندي. حزب الله آءِ سومري جون تحريرون هميشه نراليون هونديون آهن. هن جون تحريرون ادبي ميدان ۾ نوان رخ ۽ لاڙا متعارف ڪرائيندڙ هونديون آهن.
فن ۽ فڪر تي زور: حزب الله آءِ سومري جي تنقيدي ۽ تحقيقي لکڻين جي وڏي خوبي اها آهي ته هو موضوع ورهائي لکندو آهي ته جيئن پڙهندڙ، فن پاري ۾ آيل شين کي سولائي سان پڙهي ۽ سمجهي سگهي. حزب الله آءِ سومري جي تحريرن ۾ ادبي فن، فڪر تي تمام گهڻو زور هوندو آهي. سندس چوڻ آهي ته شاعريءَ ۾ قافيو مضبوط ڪتب آڻڻ گهرجي. شعر علم عروض جي فن تي آڌاريل هجي، گهاڙيٽا سٺا استعمال ڪرڻ گهرجن، ائين ڪرڻ سان شعر ۾ نغمگي، ردم، موسيقي، پيدا ٿيندي آهي. اهڙي طرح سان معاشري ۾ ماڻهو سٺو ادبي مقام حاصل ڪري سگهي ٿو. هن جي هڪڙي منفرد خوبي ٻي به آهي ته اسلامي رسم اواج ۽ روايتن جو نه صرف پاڻ پابند آهي پر پنهنجي سدا بهار لکڻين ۾ به اسلام متعلق غلط پروپئگنڊا ڪندڙن کي فوري طور تي جواب ڏيندو آهي. پوءِ اهي قوتون ڀلي کڻي ڪيتريون به طاقتور ڇو نه هجن؟
تاريخي ۽ ادبي درستگي:حزب الله آءِ سومري جي تحقيق ۽ تنقيد جي حوالي سان اها خصوصيت آهي ته هن جو تمام گهڻو زور مختلف ادبي ۽ تاريخي غلطين جي درستگيءَ تي هوندو آهي. جنهن ڪري مختلف تاريخي، ادبي مسئلا ڇنڊجي ڇاڻجي هڪ ڪرا ٿي پوندا آهن اميد ته هن جي تحريرن ۾جدت پسندي ايندي رهندي ۽ هي اهڙي ئي دليريءَ سان ٻوليءَ خلاف اٿندڙ مسئلن کي منهن ڏيندو رهندو.
[b] انور پرديسي
خيرپور
[/b]