لوڪ ادب، لساني ۽ ادبي تحقيق

اک اُلٽي ڌار

ڪتاب ”اک الٽي ڌار“ اوهان اڳيان پيش ڪجي ٿو. هي نامياري ليکڪ ۽ محقق حزب الله آءِ سومري صاحب جو لکيل آهي. حزب الله آءِ سومري کي تنقيدي کيتر ۾ الائجي ڇا ڇا ٻڌڻو پيو آهي. هن انهيءَ ميدان ۾ گهڻو ڀوڳيو آهي ۽ کيس شديد مخالفت سان منهن ڏيڻو پيو آهي. هو هڪ بي ڊپو، کرو نقاد ۽ محقق آهي ٿوري ئي عرصي ۾ هو گهڻو مٿي اُڀري آيو آهي. تحقيقي ڪم جي حوالي سان هن ڪيترن ناميارن ليکڪن ۽ دانشورن جي ڪم جي ڇنڊڇاڻ ڪئي آهي. حزب الله آءِ سومري جي تحقيق ۽ تنقيد جي حوالي سان اها خصوصيت آهي ته هن جو تمام گهڻو زور مختلف ادبي ۽ تاريخي غلطين جي درستگيءَ تي هوندو آهي. جنهن ڪري مختلف تاريخي، ادبي مسئلا ڇنڊجي ڇاڻجي هڪ ڪرا ٿي پوندا آهن
Title Cover of book اک اُلٽي ڌار

ڇا اياز گل بهترين مضمون نگار آهي؟

ادريس عاجز عباسي هڪ سٺو شاعر، محقق ۽ نقاد نوجوان آهي. سٺو ٿو لکي تنقيد ۽ تحقيق ۾ به سٺو ڪم ڪيو اٿس. منهنجو خيال آهي ته هر هڪ لکڻ جي آزادي هجي. تنقيد جي به آزادي هجي ادريس عاجز عباسيءَ جو هڪ مضمون نظر مان گذريو. ”اياز گل جي نثري ادب جومختصر جائزو“ (هفتيوار سنڌو مئگزين 27 مئي 2007ع ۽ روزانه سوڀ 12 جون 2007ع) جنهن ۾ هن اياز گل کي تمام ڀلو مضمون نگار ثابت ڪرڻ جي ڪوشش ڪئي پر مون کي لڳو ته هو ائين ڪرڻ ۾ ڪامياب نه ويو آهي ڇو ته کيس گهرجي ها ته اول مضمون جي وصف ۽ مضمون جا لوازمات بيان ڪري ها، بعد ۾ ان تي ايا گل جي تحريرن کي پرکڻ گهرجي ها.

بهترين مضمون جون وصفون:
ادرس عاجز عباسيءَ پنهنجي مضمون “ اياز گل جي نثري ادب جو مختصر جائزو” ۾ اياز گل جي مضمون بات لکي ٿو ته سندس انداز بيان ۽ زبان جو استعمال بيحد پيارو ۽ وڻندڙ آهي. اياز گل جڏهن مضمونن ۾ پنهنجي خيال۽ نظريه کي پيش ڪري ٿو. تڏهن هن جي تحرير ۾ ڪابه پيچيدگي ڪانه ٿي ٿئي.”
ڇنڊڇاڻ: (1) زبان جو استعمال وڻندڙ ۽ سلجهيل هجڻ ته ڪهاڻي ۽ ڪالم لاءِ به ضروري آهي. ان سان اياز گل بهترين مضمون نگار ڪيئن ٿابت ٿئي ٿو؟ جڏهن ته مضمون جو بنياد “ موضوع تي معلومات ڏيڻ” هوندو آهي. ان معاملي ۾ عاجز نه ٻڌائي سگهيو آهي ته اياز گل ڪا خصوصيت رکي ٿو.
اياز گل جي نثري لکڻين جو انداز بيان ڪيئن وڻندڙ آهي.
ادريس نه ٻڌائي سگهيو آهي رڳو لکڻ سان ائين نٿوٿي سگهي.

اياز گل ۽ بهترين مضمون نگار:
ادريس عاجز عباسيءَ پنهنجي مضمون “ اياز گل جي نثري ادب جو مختصر جائزو” ۾ لکيو آهي “ اياز گل جو نالو به بهترين مضمون نگارن ۾ ڳڻي سگهجي ٿو.”
ڇنڊڇاڻ: اول ته اهو غلط آهي ته اياز گل ڪو سٺو مضمون نگار آهي سو به کيس “ بهترين مضمون نگار” قرار ڏيڻ ماڻهن لاءِ عجب جوڳي ڳالهه ٿيندي جو اياز گل مضمون نگار جي حوالي کان نه پر هڪ شاعر جي حوالي کان مشهور آهي هڪ آهي مضمون نگار ٻيو آهي بهتر مضمون نگار ۽ ٽيون درجو “ بهترين مضمون نگار” جو آهي سو بهترين مضمون نگار جو درجو اياز گل کي ڏيڻ غلط بياني ته آهي پر بهترين مضمون نگارن جي حق تلفي به آهي. اياز گل جي عشق ۾ ادريس عاجز عباسيءَ کي ائين نه ڪرڻ گهرجي.
اياز گل جي مضمونن جي حالت:
اياز گل جون نثري لکڻيون منهنجي نظر مان گذريون آهن تن ۾ هيٺيون خاميون هونديون آهن. جن جو تفصيل اڳتي ٻين مضمونن ۾ پڙهي سگهبو.
مختلف ماڻهن جي ڪتابن ۾ موجود تاثراتي مختصر تحريرون
ورجاءَ جو شڪار ٿيڻ (3)غلط معلومات ڏيڻ
(4)ناقص معلومات ڏيڻ (5)موضوع سان نه نڀائڻ
مان سمجهان ٿو ٿو ته اهي ڳالهيون ڪنهن سٺي مضمون نگار ۽ نه هجڻ کپن.انڪري اياز گل کي بهترين مضمون نگار لکڻ درست نه آهي.