تاجل بيوس جي تنقيد جو جواب هائيڪو تي اجايون پابنديون ڇو؟
خاص وزن يا خاص گر ماترائن جون پابنديون هائيڪي ۾ اجايون ان ڪري آهن جو هائيڪي ۽ ٽيڙو ۾ بنيادي فرق موجود آهي. جو ٽيڙو ۾ ڪنهن به نظاري يا شيءِ جي منظر ڪشي نه هوندي آهي ۽ هائيڪي ۾ منظر ڪشي يا تصوير ڪشي هوندي آهي. پوءِ خاص وزن ۽ خاص ماترا جون پابنديون آخر ڇو رکيون وڃن؟ متان ڪو اعتراض ڪري ته رباعيءَ ۾ خاص وزن مقرر آهي ته هائيڪي ۾ به خاص وزن مقرر هجي حالانڪ رباعي ۽ چوسٽي ۾ ٻيو ڪوبه بنيادي فرق نه آهي ان ڪري انهن کي جداڪرڻ لاءِ رباعيءَ جو خاص وزن مقرر ڪيو ويو آهي ۽ فرق هڪ ئي رکيو ويو آهي. ٻئي پاسي ٽيڙو ۽ هائيڪي جي حالت رباعي ۽ چوسٽي واري ناهي ڇو ته انهن ۾ اول هڪ بنيادي فرق هڪ بنيادي فرق تصوير ڪشيءَ وارو موجود آهي. ان صورت ۾ خاص وزن يا خاص گرماترا جون پابنديون اضافي ۽ اجايون آهن.
جيتوڻيڪ ڊاڪٽر تنوير عباسي به هائيڪي جي خاص وزن جو تاجل بيوس سندس هائيڪي کي تنقيد جو نشانو بڻائيندي لکيو آهي ته “ هائيڪي جو ٻيڙو ٻوڙيو ويو آهي.” حالانڪ اها پابندي اجائي آهي. ڊاڪٽر تنوير عباسيءَ کجيءَ جي وڻ جي تصوير ڪشي هائيڪي ۾ ڪئي آهي ته:
آئي آ پن ڇڻ،
سڀن وڻن پن ڇاڻيا،
نرڄو کجيءَ جو وڻ.
تاجل بيوس جيڪڏهن ڊاڪٽر تنوير عباسي جي هائيڪي ۾ قافين طرف اشارو ڪري ها ته مڃون ها نه ته ڊاڪٽر صاحبهائيڪي ۾ خوب منظر ڪشي ڪئي آهي. پر خاص ماترا جي پابندي ۾ گپجي تاجل بيوس جيڪو هائيڪو سڌاريو آهي ان مان هائيڪي جي بنيادي وصف ختم ٿي وڃي ٿي. ۽ ڪنهن خاص شيءِ جي منظر نگاري نٿي ٿئي. پڙهندڙ پاڻ فيصلو ڪن ته تاجل جو سڌاريل هائيڪو سٺو يا ڊاڪٽر تنوير عباسيءَ جو تاجل پاران سڌاريل هائيڪو سٺو آهي جيڪو هي آهي:
آئي آ پن ڇڻ،
سڀني آهن پن ڇاڻيا،
ڪي ڪي نرڄا وڻ.