سهراب فقير، ڪُجهه يادون : قربان منگي
اڄ کان 24 سالَ اڳ 1988ع ۾ اسان ”پوپٽ“ ٽالپر وڏا شاخَ پاران، ٽالپر وڏا ۾ ”سنڌ ٻالڪ ميلو“ منعقد ڪرايو. انهيءَ ميلي منعقد ڪرڻ ۾ منهنجي دوستن مير سڪندر ٽالپر، مير مظفر ٽالپر، خادم جلالي ۽ مير ڪرم ٽالپر (ناميارو شاعِرُ جنهن جو تازو 23 آگسٽ 2014ع تي لاڏاڻو ٿيو آهي) منهنجي ڀرپور مدد ڪئي. انهيءَ ميلي ۾ دوستن خيال ڏيکاريو ته موسيقيءَ جي نشست به رکجي، جنهن لاءِ دوستن سهراب فقير کي دعوت ڏني ـــ اُهو سهراب فقير جو اهو دؤر هو جڏهن هُو درگاهن تي پنهنجي فَنَ جو مظاهرو ڪندو هو، اڃان ريڊيو خيرپور جو آغاز به ڪونه ٿيو هو. سهراب فقير اسان جي ٻالڪ ميلي ۾ ڀرپور نموني ڳايو. مون کي ان ميلي ۾ پينٽ شرٽ پهريل هُئي، سهراب فقير ”هو جمالو“ ڳائڻ مهلَ مون کي به جھمر هڻڻ لاءِ چيو ۽ منهنجي لاءِ: ”جيڪي سُهڻا ماڻهو ”سُوٽَ“ سان“ جو جملو ڳايو. سهراب فقير سان ان زماني کان وَٺي، محبت جو رشتو قائم ٿيو، جيڪو سندس زندگيءَ ۾ قائم رهيو ۽ هاڻي سندس پُٽن رجب سهراب ۽ سلامت سهراب تائين قائم آهي.
1983ع ۾ منهنجي مَهربان، خيرپور جي ڊپٽي ڪمشنر غلام محمد ميمڻ صاحب مون کي حڪم ڪيو ته: ”خيرپور ۾ ريڊيو اسٽيشن قائم ٿي آهي ۽ ان جو پهريون اسٽيشن ڊائريڪتر مُنير سومرو، هاءِ پاور ٽرانسميٽر واري عمارتي حصي ۾ رهائش پذير آهي، ان سان مِلُ ۽ کيس خيرپور جي قلمڪارن ۽ ڪلاڪارن مُتعلق ٻُڌاءِ“ ـــ جيئن ته منير سومرو صاحب خيرپور ۾ بلڪل نئون هو، مون کيس خيرپور جي اديبن، شاعرن، ڪمپيئرن، صداڪارن، راڳين ۽ موسيقارن جي جيڪا لسٽ ٺاهي ڏني، انهن ۾ سهراب فقير جو نالو سر فهرست هيو ــ ريڊيو خيرپور تي سهراب فقير جو آواز ڇا گونجيو، سندس آواز جو پکيئڙو پري پري تائين اڏامڻ لڳو. ”ميرا روح منگدا محبوب آوي“، ”رُخ رانجھن ماهه منير هويا“، ”گليان پريم نگر ديان“، ”گهنڊ کول ديدار وکائو“ ۽ ٻين انيڪ ڪلامن ۽ ڪافين ذريعي سهراب فقير جي شهرت جو دائرو وسيع کان وسيع تر ٿيندو ويو.
1991ع ۾ سهراب فقير بيمار ٿي پيو هو، ان وقت خيرپور جو ڊپٽي ڪمشنر منظور اعواڻ صاحب هُيو ـــ منهنجي ساڻس ذاتي حجت هوندي هُئي، انهيءَ بنيادَ تي ئي مان ساڻس مليس کيس سهراب فقير جي بيماريءَ جو ٻُڌايم اعواڻ صاحب ذاتي دلچسپي ڏيکاريندي نه صرف ضلعي انتظاميه پاران پَرَ اُنَ وقت سنڌ جي ثقافت واري کاتي سان لهه وچڙ ڪري سهراب فقير جي علاج لاءِ 50 هزار روپيه منظور ڪرايا.
سهراب فقير، نهايت سادو ۽ محبت ڪندڙ راڳي هو، هيڏڌي ساري عزت ۽ شهرت ماڻڻ کانپوءِ به هُنَ ڪڏهن وڏائي نه ڪئي، سچل سائينءَ جي سالياني عُرس مُبارڪ جي موقعي تي سچل سرمست يادگار ڪاميٽيءَ جي ڪمن ڪارين ۾ مون کي ساڍا ٽي ڏهاڪا گذّري ويا آهن. سچل سائينءَ جي عُرس جو افتتاحي اجلاس هُجي يا رات واري محفل موسيقي، سهراب فقير جڏهن به ملندو هو ته انتهائي پيارَ سان ڀاڪر ۾ ڀريندو هو. 1993ع ۾ سچل سووينئر (جنهن جو مان شروع کان وٺي ايڊيٽر آهيان) شايع ڪرڻ جي تياري ڪئي ته مون ان جي ٽائيٽل لاءِ پنهنجي ڀاڻيجي، نامياري مُصور مجيد منگيءَ کان سهراب فقير جو پورٽريٽ ٺهرايو. سووينئر شايع ٿيو ۽ سهراب فقير ڏٺو ته ڏاڍو خوش ٿيو. سچل سرمست يادگار ڪاميٽي پاران سهراب فقير کي 1992ع ۾ ”سچل ايوارڊ“ پڻ مليو جيڪو پهريون ”سچل ايوارڊ“ هيو.
استاد مولا بخش لاڙڪ، لعل بخش منگي، مون ۽ امر اقبال جي گڏيل ڊُڪَ ڊوڙَ ۽ محنتن کان پوءِ سچل سرمست يادگار ڪاميٽيءَ جي شاندار آڦيس قائم ٿي ته اسان ان ۾ سهراب فقير جو هڪ يادگار فوٽو آويزان ڪرائي ڇڏيو.
سهراب فقير جي وفات جي خبر اسان سڀني لاءِ ڏک واري لهر کڻي آئي هُئي ـــ اسان فقير جي پُٽن سان دعا گهرڻ لاءِ سندس تڏي تي حاضر ٿياسين، مون سان منهنجو دوست امر اقبال به گڏ هيو. ان کان پوءِ هر سال رجب فقير پنهنجي فقيراڻي حالَ پنهنجي نامور ۽ سداحيات پيءُ ۽ سنڌ جي محبوب صوفي راڳي سهراب فقير جي ٽالپر وڏاس ۾ جيڪا به ورسي ڪرائي آهي ته مون سان صلاح مصلحت ضرور ڪئي آهي. (تازو ئي خيرپور جي ساڃاهه وند ۽ سهراب فقير سان پيار ڪندڙ دوستن گڏجي سهراب فقير يادگار ڪاميٽي ٺاهي آهي، جنهن جو صدر گڏيل صلاح سان رجب سهراب فقير کي چونڊيو ويو آهي).
اوهان جي هٿن ۾ هي جيڪو ڪِتاب موجود آهي ان ڪِتاب کي مرتب ڪرڻ جي ڳالهه جڏهن اسان جي دوست ۽ سنڌي ٻوليءَ جي مانائتي شاعر ۽ براڊڪاسٽر ڪوثر ٻرڙي ڪئي ته، ڄڻ هُنَ منهنجي دل جي ڳالهه ڪئي ۽ مون لاءِ هِنَ ڪِتابَ جو ”پوپٽ“ پاران شايع ٿيڻ به مون لاءِ خوشيءَ جو سبب آهي.
منهنجي خواهش آهي ته سهراب فقير جي آخري آرامگاهه جي ڀرسان هڪ شاندار آڊيٽوريم ٺهڻ گهرجي، جِتي ٻارهوئي صوفي راڳ ويراڳ ٿئي، سهراب فقير جي يادگار تصويرن کي اتي محفوظ ڪيو وڃي، سهراب فقير جي زندگي ۽ فني سفر تي ڊاڪيومينٽري ٺهڻ گهرجي، سندس ڳايل ڪلامن جي سي ڊيز جي سيريز رليز ٿيڻ گهرجي، هر سال سندس ورسيءَ جي موقعي تي شاندار سووينئر شايع ٿيڻ گهرجي، هِهڙا ڪيترائي ڪِتاب شايع ٿيڻ گهرجن ــ اُهي سڀ خوابَ آهن جيڪي ضرور پورا ٿيندا پر وَسَ واران ثقافتي ادارن کي انهيءَ لاءِ اڳتي اچڻو پوندو.