شخصيتون ۽ خاڪا

ڳليان پريم نگر ديان

ڪتاب ”ڳليان پريم نگر ديان“ سنڌ جي سدا حيات صوفي ۽ لوڪ راڳي سهراب فقير جي فن ۽ شخصيت تي لکيل مضمونن، انٽرويوز ۽ رپورٽن جو مجموعو آهي، جنهن جو مرتب ڪوثر ٻرڙو صاحب آهي.سهراب فقير جو سنڌ جي انهن صوفي فنڪارن ۾ شمار ٿئي ٿو جن جي ڳائڻ جو هڪ الڳ Style آهي، هن جي طبيعت، هن جي لباس، هُنَ جي آواز، هُنَ جي انداز ۽ هن جي فني پختگيءَ کيس پنهنجي ٻين هم عمر ۽ هم عصر فنڪارن کان سدائين منفرد ۽ ممتاز رکيو.
  • 4.5/5.0
  • 4160
  • 663
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • ڪوثر ٻرڙو
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book ڳليان پريم نگر ديان

گيڙو ويس پائيندڙ سهراب فقير جي موڪلاڻي : الهه بخش راٺوڙ

يڪتاري ۽ چپڙي تي سُر آلاپيندڙ ۽ گڏوگڏ ڦيرا پائيندڙ سهراب فقير مڱڻهار توڙي جو هينئر هن دنيا ۾ نه رهيو آهي ۽ هو اسان کان هميشه لاءِ وڇڙي ويو آهي پر هن جي سُر جي تار ۽ آلاپ اسان جي ڪنن ۾ گونجي رهيو آهي. هو غمدل فقير جو اهو ”عشق دا حال، جنهن نال مجال“ وارو ڪلام ڳائي رهيو آهي ۽ ائين محسوس ٿي رهيو آهي ته ڄڻ فقير وڇڙيو ئي ناهي. هو ڪيترن ئي ڏينهن کان ڦڦڙن جي ڪينسر سبب ڪراچي جي هڪ وڏي اسپتال ۾ اڪيلو تڙپندو رهيو ۽ پوءِ سندس پٽ کيس واپس پنهنجي اباڻي ڪکن ڏانهن کڻي ويو. سهراب فقير جو پٽ پنهنجي والد جي حالت کان پهريان ئي واقف ٿي هيو هو ان ڪري ئي ته هن پنهنجي زندهه پيءُ مٿان پار ڪڍيا هئا ۽ چيو پئي ته بابا جو صحيح علاج نه ٿيو ته وصال ڪري ويندو ۽ هن جو خدشو درست ثابت ٿيو.
گيڙو رتا ڪپڙا پائيندڙ سهراب فقير جيڪو سچل ايوارڊ ته حاصل ڪَري ويو ۽ پنهنجي راڳ سان سڄي دنيا کي جھومائي ويو پر هو ڪينسر جهڙي بيماري کي منهن ڏئي نه سگهيو، هن 1934ع ڌاري حمل فقير جي گهر ۾ جنم ورتو. ٽالپر وڏا جو اهو جھونو جوڳي نه صرف پنهنجي مرشد خوش خير محمد فقير جي درگاهه تي گيت آلاپيندو رهيو ۽ سُرن ورکا ڪندو رهيو پر هن جو ٻيو مڙهه ۽ مقام درازا جي دل سچل جي مزار هئي. هو اتي ئي سچل جا بي خودي وارا ڪلام ڳائيندو ۽ پنهنجي اندر جي انسان کي ريجھائيندو رهيو. هو ڀِٽائي جو به پارکو هو ۽ ڀِٽائيءَ جا ڪيترائي سُر ڳائي وڄائي دنيا وارن کان مڃتا حاصل ڪئي. هي ساڳو ئي فقير هو جيڪو جرمني ويو ته اتي وڃي ڀٽائي جو سر مومل راڻو ڳاتائين ۽ ان تي ٻڌل سي ڊي جيڪا 17 منٽن تي ٻڌل آهي ان ۾ ايڏو ته سُر ۽ دل سان گائڪي کي نِڀائيائين جو جيڪو ان کي ٻڌي پيو اهو جھومڻ تي مجبور ٿيو پئي. جرمن واسي جيڪي سنڌين جي موسيقي واري روح کان گهڻا واقف آهن ۽ اهي ئي خبر ناهي ڇو اسان جي درد کي سمجھن ٿا اتي هن تڏهن سر مومل راڻو ڳاتو ته ڪيترن کي ڏندين آڱريون اچي ويون. نه صرف سنڌ واسي پر اهي گورا ۽ برائون صاحب جن جي ٻولي ڪڏهن به سنڌي نه رهي آهي، اهي به سر جي درد کي چڱي ريت سمجھي ويا ۽ هو پنهنجي ڪنڌ کي لوڏڻ لڳا ۽ جسم ۾ ڄڻ ته جنبش اچي وئي ۽ هو رقص ڪرڻ لڳا.
راڳ ۽ رنگ جي محفل ماڻهو کي اصل ماڻهپو سيکاري ٿي، ۽ اهو سر ئي آهي جنهن جي آلاپ تي ماڻهو وڌيڪَ زندهه رهڻ گهري ٿو. زندگي سر جو ٻيو نالو آهي ۽ ان جي بقا جو ذريعو سُرن جو آلاپ آهي. سهراب فقير انهن سُرن جي سمورن پيچرن کان چڱي ريت واقف هو. هن پنهنجي دل ۽ روح کي فقيرن جي راڳ سان ريج ڏنو ۽ هن جي اندر ۾ سُر ايڏا ته رچيل هئا جو آخري دم تائين جھونگاريندو رهيو، توڙي جو هن جي زبان سندس ساٿُ نه ڏنو، فالج جي حملي سهراب فقير جو سر کسي ورتو پر ڀٽائي، سچل فقير، خوش خير محمد ۽ غمدل فقير جا ڪلامَ هن جي اندر ۾ رقص ڪندا رهيا ۽ کيس مجبور ڪندا رهيا ته هو انهن کي ڳائي ۽ زندگي جا وڌيڪَ ڏينهن وٺي.
سهراب فقير روهڙي جي هڪ خان صاحب کان راڳ جي تربيت ورتي هئي ۽ هن پهريون ڀيرو پنهنجي مرشد جي مزار تي ڳايو هو. خوش خير محمد فقير جنهن جي مزار سان هن جو عشق هو ۽ هو ئي سندس روح جو ريجھاءُ هو، اتان ئي هن پهريون سُر آلاپيو ۽ پوءِ ئي پنهنجي career جي شروعات ريڊيو پاڪستان خيرپور کان ڪيائين. ٽالپر وڏا جو اهو جھونو جوڳي گيڙو ڪپڙا پائي دنيا جا جھر جنگ جهاڳيندو رهيو ۽ وڃي ڪوهين ڏور پهتو. ديس ۽ پرديس ۾ هن سُر جي ورکا ڪئي. هن لنڊن، ناروي، بيلجيم، جرمني، هالينڊ، فرانس، اٽلي، ڊينمارڪ سوئٽزرلينڊ، دبئي، ايران، انڊيا ۽ دنيا جي ٻين ملڪن ۾ پنهنجي سُر جو جادو جاڳايو. هي فقير دنيا کي امن ۽ آشتي، پيار ۽ محبت ۽ انسانيت جو درس ڏيندو رهيو. اهو درس جيڪو قديم ڪِتابن ۾ آهي، اهو درس جيڪو قديم زماني کان گيتن جي صورت ۾ ورثي ۾ مليو. اهي گيت حضرت سليمان جي گيتن کان به پراڻا لڳن ٿا، جيڪي هينئر به اسان وٽ موجود آهن ۽ انهن کي ڳاتو ويو آهي. اهي گيت ننڍي کنڊ جا آهن ۽ انهن مان ئي سهراب فقير جي سُرن جو سلسلو نڪري ٿو. هي فقير پنهنجو علاج ڪرائڻ لاءِ ۽ وڌيڪَ سُر ورکا ڪرڻ لاءِ سرندي وارن کي ميڙون ۽ منٿون ڪندو رهيو ۽ وري وري هنن کي ياد ڏياريندو رهيو پر اڪثر ماڻهن هن جي زندگي جي اهميت کي نه سمجھو ۽ آخرڪار زندگي کان ناراض ٿي پنهنجي اباڻي ڳوٺ هليو ويو ۽ پوءِ هميشه لاءِ هن دنيا ڏانهن نرڙ ۾ هلڪو گهنج وجھي ۽ مک تي مسڪراهٽ آڻي موڪلائي ويو، اهو هو سهراب فقير.