سهراب فقير ۽ سندس راڳ جو سفر : ڊاڪٽر ڪمال ڄامڙو
1984-85ع ڌاري خيرپور ۽ سکر جي وچ ۾ درگاهه شاهه لڌاڻيءَ جي ٿيندڙ ميلي تي کيس ريڊيي پروڊيوسر نصير احمد سومري ٻڌو، جنهن ساڻس گڏ وڄائيندڙ طبلي نواز ڌڻي بخس مڱڻهار جي چوڻ تي اتي ئي درگاهه جي ڀر ۾ واهه جي ڪڙ تي ٻيهر ٻڌو، پوءِ هو سهراب فقير مان ايترو متاثر ٿيو جو واهه جي ڪڙ تي سهراب جيڪو ڳايو سو به رڪارڊ ڪيائين ۽ کيس ريڊئي تي اچڻ جي دعوت ڏنائين. ياد رهي ته ڌڻي بخش ۽ نصير سومري جو تعلق شڪارپور شهر سان آهي، جنهن ڪري هڪ ٻئي کي ڀائيندا هئا. ريڊئي تي نصير سومري سهراب فقير جي آواز ۾ پهريون ڪلام خوش خير محمد فقير هيسباڻيءَ جو ”پرين الله آڻئي تون آءُ“ رڪارڊ ڪيو، ان کان پوءِ غمدل فقير جو ڪلام ”ڳليان پريم نگر ديان، حضرت عشق گهمايم“، رڪارڊ ڪيو، جيڪو ايڏو ته مقبول ويو جو سهراب فقير جي سڃاڻپ بڻجي ويو، تنهن کانپوءِ پروڊيوسر جهانگير قريشيءَ سهراب فقير جا ڪيترائي ڪلامَ رڪارڊ ڪيا.
اهڙيءَ ريت سهراب فقير جي مقبوليت ۾ واڌارو ايندو ويو، سچل سائينءَ جي سالياني عرس تي ڳائڻ لڳو، ممتاز مرزا صاحب ۽ حميد آخوند صاحب جي پارس نظر کيس ڏسي ورتو. هنن ته سهراب کي سنڌ مان دنيا جي ڪنڊ ڪڙڇ تائين پهچائي ڇڏيو. هن جي ملڪن ۾ فن جو مظاهرو ڪيو انهن ۾ برطانيا، ناروي، بيلجيم، جرمني، هالينڊ، فرانس، اٽلي، ڊينمارڪ، سئٽزرلينڊ، سعودي عرب، دبئي، ايران ۽ هندستان شامل آهن. سهراب فقير ٽيليويزن تي خبرن واري شعبي سان لاڳاپيل پروڊيوسر اخر ٽالپر جي وسيلي پهتو اختر سندس ڳوٺائي به آهي، ٽي ويءَ تي سندس پهريون ڪلام سچل سرمست جو ”گهنڊ کول ديدار ويکا“ پروڊيوسر اعجاز عليم عقيليءَ رڪارڊ ڪيو.
فقير صاحب شاهه، سچل، قلندر شهباز، بيدل، نواب ولي محمد لغاري، مصري شاهه وغيره جي درگاهن تي ڳائي چڪو آهي. سنڌ کان سواءِ پنجاب ۽ بلوچستان جي مختلف شهرن ۽ صوفي بزرگن جي درگاهن تي ڳائي چڪو آهي.
سهراب فقير کي شاهه لطيف ايوارڊ، سچل سرمست ايوارڊ 1991ع ۽ ٻيا به ڪيترائي ايوارڊ ملي چڪا آهن.
کيس پنج پٽ رجب علي ، نياز علي، حميد علي، اعجاز علي ۽ سلامت علي آهن. انهن مان رجب عليءَ کي راڳ سان گهڻو چاهه آهي، سهراب فقير واريون سڪون لاهي ٿو، ٻين شاگردن ۾ علي گل فقير، غلام مصطفيٰ مڱڻهار، منصور چانگ، قلندر بخش خاصخيلي، گل بهار جويو، مرحوم نذر حسين ميراڻي، محمد قاسم ميراڻي، سيد باقر علي شاهه ۽ غلام عباس فقير شامل آهن.
در محمد ڪمال، سهراب فقير لاءِ لکي ٿو ته: سهراب فقير ٻڌايو ته محترم عبدالحميد آخوند ڏاڍو قدر ڪيو ۽ چيائين ته اسان جو ثقافتي قافلو ٻاهرين ملڪن جي دوري تي ويندو ۽ توهان به گڏ هلو، مون چيو ته بابا سائين اسان پنهنجي ديس ۾ ئي سٺا آهيون، ڌارين جي نه ٻولي اچي ۽ نه لباس وڻي.
انهيءَ کان پوءِ اسان ثقافتي وفدن سان ٻاهرين ملڪن لنڊن، ناروي، بيلجيم، جرمني، هالينڊ، پئرس، ڊينمارڪ، سئٽزرلينڊ، سعودي عرب، دبئي، ايران ۽ جيسلمير تائين وياسين. جيڪو سفر مون نه ڪيو منهنجي راڳ سفر ڪيو، فقير چيو ته جڏهن مان ٻاهرين ملڪن ۾ ويس ۽ اتي اسان جي راڳ جي مڃتا ڏٺم تڏهن مون کي منهنجي استاد کيتي خان جا اهي لفظ سچا ثابت ٿيندي نظر آيا جيڪي استادي ڏيڻ وقت چيا هئا ته تنهنجو نالو ديس ۽ پرديس ۾ مشهور هوندو، فقير صاحب راڳ ڄاڻڻ بابت سوال جو جواب ڏيندي چيو هو ته مون ڪافي گوين کي ڏٺو، خورشيد علي خان سان گڏ طبلو وڄايم، رئيس ڪريم بخش خان نظاماڻيءَ جي آڏو ڳايم ۽ وڄايم به پر مون پنهنجي ڄمار ۾ ممتاز مرزا جهڙو هوشيار ڄاڻو ڪو نه ڏٺو هو هن چيو ته اسلام آباد ۾ 23 مارچ جي تيارين لاءِ راڻي جي ريهرسل پئي هلي. ان وقت 47 يڪتارا وچي رهيا هئا. تڏهن ممتاز مرزا صاحب ساز روڪرائي چيو ته هڪڙي يڪتاري جي تند ٿوري لٿل آهي ـــ پهريان ته سڀني چيو ته سائين ائين ڪونهي پر هن هڪ هڪ يڪتارو الڳ وڄرايو ته واقعي هڪ يڪتاري جي تار لٿل هُئي. ممتاز مرزا جي انهيءَ پرک بيحد متاثر ڪيو، هن چيو ته رئيس ڪريم بخش نظاماڻيءَ به ڪمال جو ڄاڻو هو، رڳو ڄاڻو نه پر خود به ڳائي وڃائي ويندو هو ۽ راڳ ۾ ڪنهن به فنڪار کي غلطي ڪرڻ نه ڏيندو هو. راڳ جي ڄاڻ رکندڙن ۾ نواب نواز علي خان ٽالپر نازڻ سائين پير غلام حيدر شاهه، سيد جڙيل شاهه ڊٺڙي وارو ـــ پير زمان شاهه مخدوم طالب الموليٰ ـــ فقير علي احمد مسڻ جو نالو سڀ کان اڳ ورتو ويندو.
فقير صاحب زندگيءَ جي اهم محفلن جو ذڪر ڪندي ٻڌايو ته منٺار فقير راڄڙ جي ميلي ۾ هو، پهرين رات شمن فقير ڳايو پوءِ مون کي ڳائڻ لاءِ چيائون، ٻي رات خانصاحب پلي، سرفراز راڄڙ ۽ ٻين شوقينن شمن فقير کي چيو ته فقير کان پوءِ ڳائج، پنجاب ۾ شڪر پڙيان اسلام آباد محفل کي سنڌ ۽ پنجاب جو مقابلو پيا چون پر اسان ان کي محفل ئي ڄاتو پر موجود ماڻهن آخر زور ڀريو ته صرف سهراب فقير ئي ڳائي ـــ هڪ سوال ته اوهان کي ڪنهن به وڏيءَ محفل ۾ وڌ ۾ وڌ گهڻو پيسو ڪٿي مليو، جواب ۾ چيائين ته سردار غلام محمد مهر جي ڳوٺ ان محفل ۾ ميڊم عابده پروين به هُئي.
هن محفل ۾ 1,36000 هڪ لک ڇٽيهه هزار رپيا مليا پر منهنجي خيال ۾ ته اهو انعام به مولا پاڪ ئي ڏنو پر ڪن جي هٿان ملندو آهي ايئن چئي فقير صاحب چيو ته بابا اهي سوال نه پڇو ها ته چڱو.