حسين علي شاهه فاضلاڻي
پاڻ چار شاديون ڪيائون جن مان فرزند به اٿس، وڏو شاهه جهان سندس نقل ڪندي چار شاديون ڪيون، ۽ ٻين به ٻه ٻه شاديون ڪيون.
پاڻ جڏهن لطيف آباد واري بنگلي ۾ مون سان ملاقات ڪئي، ان وقت وٽس سنڌي فلم “هاري” جو اسڪرپٽ ۽ رونا ليليٰ جي آواز ۾ ريڪارڊ ٿيل گانا به موجود هئا، ان مونکي گانا ٻڌايا ۽ اسٽوري به ٻڌائي، اسٽوري ۾ مزاح جي کوٽ هئي، جيڪا پاڻ موکي لکي ڏيڻ لاءِ چيائين، ۽ فلم ۾ بطور هيرو به ڪم ڪرڻ لاءِ چيائين ۽ “هاري” جو مک ڪردار پاڻ ٿي ڪيائين، پر انهن ڏينهن ۾ وٽس مالي گهٽتائي هئي، جنهن جي ڪري پاڻ پارٽي پي ڳولهيائين، ۽ مونکي به لاڳت ڪرڻ لاءِ آماده ڪرڻ جي ڪوشش ڪيائين، اتفاق سان جڏهن مون سنڌي فلم سازن جي تنظيم ٺاهڻ جي سلسلي ۾ پهرئين گڏجاڻي ايس گل صاحب جي بنگلي تي ڪئي، جنهن ۾ ايس گل صاحب، فاضلاڻي صاحب، مرحوم شهباز دراني، عبدالحڪيم کوسو ۽ آئون شامل هئاسين، اتي فيصلو ٿيو ته سڀ حصيدار بنجي، هڪ نئين خوبصورت سنڌي فلم ٺاهينداسين.
ان کان پوءِ فاضلاڻي صاحب پاڻ بنگلي تي وٺي هليو، ۽ قائل ڪرڻ جي ڪوشش ڪيائين ته ٻي فلم ڇو ٿا ٺاهيو، مون واري فلم “هاري” ٺاهيون، اهڙي طرح ايس گل صاحب به مونکي پاڻ مرادو سندس زير تعمير فلم “بهادر” جنهن جا گانا تيار هئا، اسٽوري لکيل هئي، ان ۾ به مونکي مرڪزي ڪردار آڇيو ويو هو، ۽ ايس گل صاحب به مونکي قائل ڪيو ته پهرئين فلم “بهادر” مڪمل ڪريو، تڏهن مون ان تنظيم مان ئي هٿ ڪڍيا، ڇو ته سڀ منهنجا بزرگ هئا، ۽ سندن خواهشون پنهنجون پنهنجون فلمون مڪمل ڪرائڻ جون هيون، جڏهن ته ٻين دوستن چيو ته مڪمل ڪا ٻي سنڌي ۽ نئين فلم ٺاهجي.
ان کان پوءِ مرحوم سان منهنجي عليڪ سليڪ جاري هئي ۽ جڏهن فلم “محب شيدي” جو افتتاح ڪراچي جي هوٽل انٽرنيشنل سٽي ۾ ڪيم ته ان وقت نگار اخبار جو مالڪ الياس رشيدي ۽ حسين علي شاهه فاضلاني صدارت ڪئي، جڏهن ته مهمان خاص لاءِ محمد هاشم چانهيو آف ٽنڊوآدم صلاحڪار وزيراعليٰ ڄام صادق علي ۽ ساڳئي عهدي تي فائز اسان جو دوست مرحوم عبدالحڪيم کوسو به موجود هو، بحرحال حسين علي شاهه فاصلاڻي وري جڏهن اسان ٽنڊو آدم ۾ سنڌي فلمي ميلو منعقد ڪيو، ته هو اتي به اسان وٽ آيو، ۽ پوءِ اڪثر مون وٽ ايندو رهندو هو، سندس پسماندگي عروج تي هئي، هزارين ايڪڙ زمين جا وڪرو ٿي ويا، ۽ ان جي رقم هن گهڻي ڀاڱي پتي راند ۾ ضايع ڪري ڇڏي، جڏهن ته پاڻ نه سگريٽ پيئندو هو، ۽ نه وري شراب. عورت ۽ پتي راند جي شغل ۾ ويهه هزار ايڪڙ زمين وڃائي، پٽن جي نفرت حاصل ڪيائين، ۽ آخري ايام ۾ جڏهن اڏيري لعل وارو اهو بنگلو جيڪو عمر بادشاهه جو محل هو، اهو ۽ ان سان لڳ زمين 80 ايڪڙ وڪرو ڪري، ڪراچي جي هوٽل تاج محل ۾ اداڪار علي اعجاز ۽ اداڪار ننهو جيڪي ان رات، ان هوٽل ۾ فلم “دبئي چلو” جي شوٽنگ لاءِ دبئي وڃڻ وارا هئا، پر ٻه راتيون حسين علي شاهه ساڻن مسلسل ويهي پتي راند رهي، سڀ ڪجهه هارائي ڇڏيو، هو دل جو دورو کڻي حيدرآباد جي راجپوتانه اسپتال ۾ داخل ٿيو، اتي پنهنجا پٽ به پڇڻ نه آيس، مرحوم حفيظ الله قاضي جيڪو اسان جو هائي اسڪول جو ٽيچر به رهيو، اهو ان وقت حيدرآباد جو مشهور وڪيل هو، ۽ فاضلاڻي صاحب جو ويجهو ڀائرن وانگر هو، جنهن سندس اسپتال جو خرچ ڀريو، آخري ڏينهن ۾ جڏهن وٽس جيڪو به فلم بابت سامان پيل هو، جهڙوڪ ٽرالي، لائيٽون وغيره، اهي مونکي وڪرو ڪري ڏنائين، جيئن ايس گل صاحب به سموري زندگي جو بچيل فلمي سامان مونکي وڪرو ڪيو هو، اهڙي طرح شاهه اسد به سندس قطب آندل فلمن جو سامان مونکي ڏنو، ۽ آئون ڪنهن ثقافتي ميوزيم ۾ انهن جي نالي سان ڪارنر قائم ڪري ان ۾ رکڻ ٿو چاهيان.
حسين علي شاهه پنهنجي پهرئين فلم “عمر مارئي” جي انڊيا ۾ گولڊن جوبلي ۽ سنڌ ۾ گولڊن جوبلي کان پوءِ، ٻي سنڌي فلم “پرديسي” ٺاهي، جيڪا پڻ سپرهٽ ويئي، پر جيڪا هن وڏي غلطي ڪئي، اها هئي فلم “عمر مارئي” کي وري “مارئي” جي نالي سان اڙدو ۾ نئين فلم ٺاهي، اها ۽ ٻي سندس اڙدو فلم “استادون ڪا استاد” ٻئي ڊيڊ فلاپ ويون، جڏهن ته بحيثيت اداڪار فلم “آگ ڪا دريا” ۾ ايس گل صاحب سان گڏ ايس پي جو ڪردار پڻ ادا ڪيائين.
شاهاڻي زندگي بسر ڪرڻ وارو انسان آخر ۾ هڪ لاوارث جي حيثيت ۾ انتقال ڪيو، جنهن جو اڄ نه سندس وارث ڏهاڙو ملهائين ٿا، نه سنڌي ثقافت وارا، بحرحال تاريخ ۾ اهو سچ سدائين لکيل هوندو ته پهرئين سنڌي فلم “عمر مارئي” جو خالق حسين علي شاهه فاضلاڻي هو.