بطور سماج سيوڪ

جيئن اسان مٿي به ڄاڻايو آهي ته بطور سماج سيوڪ مون پنهنجي زندگي ٻالڪ پڻ کان ئي غريبن سان گڏ گذاري، ۽ انهن جي حقن جي جدوجهد ڪئي جن ۾ اجرڪ ۽ ان جي ڪاريگرن جا مسئلا، مير رسول بخش مرحوم سان گڏ سنڌ ليول تي هائي لائيٽ ڪيا، “شاهه ڪلچرل سوسائٽي” جو بنياد ميٽرڪ ۾ وڌو ۽ عملي طرح اسٽيج ڊراما مٽياري ۾ ڪيا، پهريون ڊرامون “راز” پوءِ “بدلو” ان کان پوءِ 1965ع ۾ هائي اسڪول ۾ “ٺڳيءَ جو ٺاهه” ان کان پوءِ “ڏکايل دليون” ۽ “شادي تادي” “اذان ۽ آهه” ۽ آخر ۾ “ڀٽي صاحب جي انقلاب تي مشتمل ڊرامون “واهه سائين واهه” جنهن جي لاءِ ادي جي اين مغل پنهنجي اخبار “هلال پاڪستان” ۾ فيچر ڏنو ۽ عنوان لکيو ته ڊرامي “واهه سائين واهه” اونچن ايوانن ۾ ڏار وجهي ڇڏيا، اهڙي طرح ٽنڊو آدم ۾ “چهچٽو شو” “لطيف گولڊ ميڊل” ۽ “فلمي ميلو” ۽ اسٽيج ڊرامون “اچ ته خبر پوي”، جڏهن ته حيدرآباد ۾ پهرئين اوپن ايئر ٿيٽر ۾ “چهچٽو شو” ۽ پي ٽي وي ڊرامي “جنگل” جي ڪاميابي کان پوءِ “جنگل ڪي نام ايڪ شام”، ٽيو نيوميجسٽڪ سئنيما ۾ “سانگين سندو سنگيت” جهڙا يادگار اسٽيج شوز به ڪيا، ان کان علاوه ڪراچي ۾ پي ٽي وي جا پهريان لائيو، رنگين اسٽيج ڊراما منظور قريشي جي هدايتڪاريءَ ۾ به ڪيا، جن ۾ مرڪزي ڪردار منهنجو ئي هوندو هو ۽ “شاهه ڪلچرل سوسائٽي” شهر جي مسئلن کي حل ڪرڻ لاءِ سجاڳ شهرين جا مسئلا شهرين سان گڏجي هر مهيني پمفليٽن ذريعي آگاهي ڏيئي، گڏجي مسئلا حل ڪندا هئاسين، ۽ ان تنظيم جو نالو “مٽياري ويلفيئر آرگنائزيشن” رکيوسين، جنهن کان پوءِ اها سماج سيوا سڄي سنڌ تائين ڦهلائن لاءِ “سنڌ والينٽيئر ورڪس پروگرام” جو انعقاد ڪري، ڳوٺن ۾ تبليغي جماعت وارن وانگر پنهنجا بسترا، پنهنجي ماني، ڳوٺاڻن جا مسئلا ٻڌي، انهن کي اخبارن جي ذريعي هائي لائيٽ ڪرڻ، ۽ ڳوٺاڻن ۾ ٻڌي جو جذبو ۽ قانوني ڄاڻ ۽ پنهنجو رابطو قائم رکڻ جو سلسلو ضلع مٽياري ۽ ضلع سانگهڙ ۾ ڪيوسين، پنهنجي اداري طرفان ٽنڊو آدم ۾ هڪ نرسري قائم ڪري، هر اسڪول، هر اسپتال، هر ٿاڻي، هر سرڪاري آفيس ۾ هر سال ٻوٺا پهچائڻ، لڳرائڻ ۽ انهن جي پوئواري ڪرڻ کان علاوه اسڪولن جي فرنيچر، پيئڻ جي پاڻيءَ، يونيفارم، لائيٽ جو انتظام ۽ ڊرينيج قائم ڪرائي، پنهنجن هٿن سان بنا ڪنهن کان چندو وٺڻ جي جذبي جي بنياد تي گڏجي ڪندا هئاسين، ۽ اڃان تائين جيتوڻيڪ سڀ ساٿي وڇڙي ويا، پر آئون ۽ نواز علي سمون، سيف الدين قاضي، غلام محمد خاصخيلي، “شاهه ڪلچرل سوسائٽي” “مٽياري ويلفيئر آرگنائزيشن” جا بچيل ڪارڪن اڄ به پاڻ کي ان منشور جو پابند سمجهي، جڏهن به شهري سطح جي ڪا ذميواري ايندي آهي، ته فرض سمجهي پوري ڪندا آهيون، گذريل ڪجهه سال اڳ مٽيارين ۾ ڊپٽي ڪمشنر فياض عباسي هو ته اسان تعليمي جاڳڙتا ۽ بند اسڪول کولرائڻ، استادن ۽ شاگردن جي حاضري کي يقيني بنائڻ جي جدوجهد لاءِ اسان جي نئي اداري “لطيف ايجوڪيشنل چينل” جي پليٽ فارم تان ضلع جا 45 بند اسڪول کولرائڻ ۾ ڪامياب ٿياسون، ۽ پنهنجي ٽيلي فلم “باغ جنت” جڏهن ڪراچي جي پريس ڪلب ۾ نثار کهوڙي هٿان افتتاح ڪرايوسون ته هن چيو ته هيءَ فلم سنڌ جي هر يونيورسٽي، ڪاليج ۽ اسڪول ۾ هلڻ گهرجي، جنهن کان پوءِ اسان اها مڪمل فلم ضلع ٽنڊوالهيار، ضلع سانگهڙ ۽ ضلع مٽياري ۾ به هلارائي، اهڙي طرح اجرڪ کي بچائڻ لاءِ ٺاهيل ڊاڪيومينٽري “اصلي اجرڪ ۽ نقلي اجرڪ” جنهن ۾ ٻنهي جي ٺهڻ جو تفصيلي جائزو ورتو ويو آهي، اها ميڊم سسئي پليجو وزير ثقافت جي حيثيت ۾ ٺاهڻ لاءِ چئي ۽ ٻئي دور ۾ سندن جاءِ تي آيل سائين سردار علي شاهه ۽ دوست منظور قناسرو ڊي جي ڪلچرل جي هٿان اها مفت ۾ ثقافت کاتي کي اجرڪ ڪلب ۾ ۽ سنڌ جي دفن ٿيندڙ تاريخ ۾ حصو بنائي رکڻ لاءِ ڏنم، جتان ڪابه موٽ ڪانه ملي، اسان پنهنجو فرض ادا ڪيو، اهڙي طرح جڏهن علائقي ۾ مٽياري جي سول ڪورٽ منظور ٿي، وري تعلقو منظور ٿيو، وري مٽياري سب ڊويزن ٿي، ۽ ارباب رحيم جي دور ۾ مٽياري ضلعو به ٿيو، انهن ڏينهن ۾ اسان مٽياري تعلقي کان وٺي ضلع تائين جيڪا به جدوجهد ڪئي، ان ۾ سردار ذوالفقار علي شاهه مرحوم جو ڀرپور ساٿ هو، پر هميشه اسان جو ساٿ ڏيڻ کان امير علي شاهه جيڪو ان وقت ايم پي اي هو ان اهو چئي انڪار ڪندو رهيو ته اها مخدومن جي سازش آهي ۽ هو مونکي اسميبلي ۾ ڏٺو ڪرڻ ٿا چاهين، تنهن ڪري آئون اسيمبلي ۾ تعلقي بابت نه ڳالهائيندس، حالانڪه اسان جڏهن هالا ۾ مخدوم هائوس جي هڪ دعوت ۾ ڀٽي صاحب کان درخواست ڏيئي تعلقو منظور ڪرايو، ۽ اهو پنو ڪڍرائڻ لاءِ جڏهن آئون مرحوم علڻ خان ٿيٻي جي قيادت ۾، ان وقت جي هوم سيڪريٽري محمد خان جوڻيجو جيڪو بدين جو هو ان سان مليو هوس، ته هن درخواست وارو پنو اسان کي ڏيکاريو، جنهن تي ڀٽي صاحب بلو پين سان اپرووڊ لکيو هو، ۽ وري ان جي مٿان ئي ساڳي تاريخ ۾ ڀٽي صاحب اندر وڃي مخدوم صاحبن جي پريشر تي لکيو ته It will not Approved, up to intereste of Makhdoom Talib-ul-Mola جنهن کان پوءِ محمد خان کلي اسان کي چيو ته شينهن کان ٻيلي جو اڌ وٺڻ لاءِ توهان کي ٻيلي ۾ ٻيو شينهن لاهڻو پوندو، ۽ ان کان پوءِ مون سردار ذوالفقار علي شاهه ڄاموٽ سان گڏجي تعلقو ڪرائڻ، سب ڊويزن ڪرائڻ ۽ مٽياري ضلع کي بچائڻ لاءِ مخدوم هائوس جي هر مخالفت جو مقابلو ڪيو، ۽ الله تبارڪ وتعاليٰ اسان جي هر طرح سان مدد ڪئي، ۽ مخدومن جا سڀ نوجوان مونکي اڄ به پنهنجي ڀائرن ۽ فيملي ميمبرن وانگر پيار ڪندا آهن، ڇو ته مون ئي سندن چوڻ تي ڀٽي صاحب جي خواهش پوري ڪئي، ۽ سنڌ يونيورسٽي ۾ کٽيل سيٽ سپاف کي ڏيئي ڇڏيم، ۽ ان جي عيوض موکي ڪيڏيون آفرون ٿيون پر مون بدلي ۾ ڪابه شي نه ورتي، بلڪه اڄ به سندن ڪا حجت هوندي آهي ته آئون پوري ڪندو رهندو آهيان.
سماج سيوڪ جا سڀ ساٿي پنهنجي حصي جو ڪردار ڪري وڃي پنهنجو گهر ۽ معاشرو جوڙڻ ۾ مصروف ٿيا، ۽ آئون اڄ به پنهنجي شهر جي پسماندگيءَ تي پنهنجن وڏن ۽ ڪامورن کي تنگ ڪندو رهندو آهيان. حيف تني کي هوءِ وطن جن وساريو. سڀ وڏا ماڻهو ٿوري تعليم ۽ ٿورو پئسو هٿ اچڻ کان پوءِ مٽياري کي ويران ڪري وڃي شهر وسائي ويٺا آهن ۽ اڄ مٽياري ۾ آس پاس جا ماڻهو لڏي اچي، مٽياري جا ٽئي اسٽينڊ ڀري، وچ شهر کي ويران ڪري ويهي رهيا آهن.
هاڻ اميدون آهن ته ايندڙ دور جي تعليم يافته نوجوانن ۾ ڪاش هتي هزارين ٻار جيڪي اڄ مهنگن اسڪولن ۾ پڙهڻ ٿا، انهن مان صرف ڏهه ڄڻا تيار ٿي، مٽياري ضلعي کي سنڌ جو ڪامياب ۽ خوبصورت ضلعو بنائڻ چاهين، ته هتي الله جون سڀئي نعمتون موجود آهن، ڇو ته هي ضلعو لطيف سرڪار جو ضلعو آهي، هي ضلعو سخي هاشم شاهه جو ضلعو آهي، هي ضلعو مخدوم سرور نوح جو ضلعو آهي، ۽ ٽنهي جا نسل هتي ئي سياست ڪري، ميمبريون ماڻيندا آهن، ڪاش هڪ دفعو حڪومت طرفان ملندڙ سڀ فنڊ استعمال ڪري، سڀ بند اسڪول کولارائي، هزارين اسڪولن کان محروم ٻارڙا اسڪولن تائين پهچائين، ته هتي سڀ ڪجهه ٿي سگهي ٿو، انمل اعمال، به النيت (يعني اعمالن جو دارومدار نيتن تي آهي) جهڙي نيت تهڙي مراد. اڄ سڀ مالڪي رکندڙ خاندان ختم ٿي ويا، انهن جا فرزند پنهنجي ڪردارن جي ذريعي وڏن جي نقش و نگار کي مٽائي، ثقافت کي مٽائي، نئين دور جي تقاضائن موجب زرداري صاحب جي اڳيان پٿلي ماريو ويٺا آهن، يا وري وڏن جا احسان جتائي عزت وٺڻ ۾ پورا آهن. ڪاش هو پنهنجي وڏن ۽ علائقي کي مالڪيءَ سان اڄ به ڏسن، پاڻ ۾ اتحاد ڪن ته ضلعو انهن جي ئي هڪ رياست آهي ۽ رهندي.


آتم ڪٿا / آٽوبايوگرافي

منهنجي ڪهاڻي، منهنجي زباني