آتم ڪٿا / آٽوبايوگرافي

منهنجي ڪهاڻي، منهنجي زباني

هي ڪتاب ريڊيو، ٽي وي، اسٽيج ۽ فلمن جي نامياري اداڪار، هدايتڪار ۽ ليکڪ سيد يار محمد شاهه جي آتم ڪٿا ۽ يادگيرين تي مشتمل آهي. هو لکي ٿو:
”مون ڪوشش ڪري پنهنجي بي ترتيب يادگيرين کي سهيڙن جي ڪوشش ڪئي آهي، پر پوءِ به آئون اندر ۾ جهاتي پائي انصاف ٿو ڪريان ته الله تبارڪ وتعاليٰ مونکي جيڪو مشاهدو ۽ مطالعو نصيب ڪيو ان جو چوٿون حصو به نه چئي سگهيو آهيان، پر هيءُ ڪتاب اڳين ڏهن ڪتابن کان پوءِ يارهون ڪتاب هوندو.“
Title Cover of book منهنجي ڪهاڻي، منهنجي زباني

فريد نواز بلوچ

فريد اسان جو پيارو دوست ۽ سٺو سمارٽ، خوش اخلاق سهڻو انسان هو، جڏهن هو چيمبر آف ڪامرس ڊپارٽمينٽ حيدرآباد ۾ آفيسر هو، ته ان وقت سندس بيٺڪ تي سڀ سڙيل فنڪار اچي سهڙبا هئا، ۽ مولائي پنهنجي وس آهر سڀني جي خدمت ڪندو رهندو هو، صبح کان شام تائين ڪراچي هوٽل وارا ٿڪل فنڪار به ٻيو ٺڪاڻو سمجهي اچي پنهنجون پنهنجون باهيون ڇنڊيندا هئا، خاص ڪري يعقوب ذڪريا، قاسم فاني، عبدالحق ابڙو، مرحوم امداد پٺاڻ جيڪو اداڪار محمد علي کان ايڏو متاثر هو، جو وارن جي اسٽائل اها، هلڻ جي اسٽائل اها ۽ هر وقت ان جون ڳالهيون ٻڌڻ لاءِ ۽ لطف اندوز ٿيڻ لاءِ هن جو ايڏيون ڳالهيون هونديون هيون، جنهن مان ڪتاب لکي سگهن ٿا.
هڪڙي ڳالهه جيڪا سندس مشهور آهي ۽ فريد سڀني کي اها ڳالهه ڏاڍي اسٽائل سان ڪري ڏيکاريندو هو، مثلا امداد هڪ ڏينهن چيو ته آئون ڪلفٽن تي وڃي رهيو هوس، ته زيبا ڀاڀي ڪار ۾ اچي لنگهي ۽ بريڪ هڻي مونکي چيائين ته “علي... پيدل ڪيون جارهي هو.” تنهن تي مون چيو ته “ڀاڀي... مين محمد علي نهين هون.” ۽ پوءِ هوءَ شرمنده ٿي “ساري” چئي وڃڻ لڳي ته مون چيو “ڀاڀي... ڪوئي بات نهين، بڙي بڙي لوگ دهوڪه کها جاتي هي.” اهڙي طرح قاسم فاني به اسان جو پيارو، سينئر ساٿي آهي، ۽ هن جون به ڪئين ڳالهيون جيڪي فريد نواز سنگت کي کلائڻ لاءِ ٻڌائيندو هو، فريد منظور قريشي جو ابتدائي دور جو هيرو به هو، اڪثر جڏهن آئون پي ٽي وي تي منظور قريشي جي حلقي ۾ شامل ٿيس ته اڪثر شام پالي ۾ فريد به گڏ هوندو هو، ۽ منظور جي ڊرامي “ناٽڪ رنگ” جي “دنيا ديواني” ۾ فريد نواز به اسان سان گڏ هو، اهڙي طرح هو منظور جو لاڏلو فنڪار به هو، جنهن سان فيملي وانگر هلندو هو، ۽ رات جو ڪڏهن ڪڏهن منظور جي گهر ۾ محفلون به ٿينديون هيون، اتي به فريد فيملي ميمبر وانگر گڏ هوندو هو، فريد کي فلمن ۾ هيرو يا ولين ٿيڻ جو گهڻو شوق هو، اتفاق سان هڪ اڙدو فلم “گناهگار” لاهور ۾ مشهور ڊائريڪٽر اقبال رضوي هن کي ڏني، جنهن ۾ هي ولين هو، جڏهن ته ان فلم جو هيرو ٽنڊو محمد خان جو اڙدو اسپيڪنگ لطيف شيخ جيڪو اسٽل فوٽوگرافر به هو، اهو به ان فلم ۾ بطور هيرو بڪ ٿيو، پر بدنصيبي سان فلم ڊيڊ فلاپ ٿي، جنهن کان پوءِ فريد لاهور جي هڪ اڌ ٻي فلم ۾ ڪم ڪري واپس موٽي آيو، ۽ هتي تاريخي ۽ جاندار ڊرامن ۾ ڪم ڪيائين، جنهن کان پوءِ جڏهن “ديوارين” ۽ “جنگل” ۾ سندس ڪردار هٽ ٿيا، ته پوءِ اڙدو پروڊيوسرن به کيس اهم رول ڏيڻ شروع ڪيا، مون مٿي ڄاڻايو آهي ته فريد نواز بلوچ کي ڪاظم پاشا پنهنجي ڊرامي “جانگلوس” ۾ منهنجو ڇڏيل ڪردار فريد نواز کي ڏنو، جنهن ڪردار به خوبصورت ڪيو، ۽ ڪاظم پاشا جي ايڏو ويجهو ٿيو جو اڄ جي مشهور اي آر وائي جي ميزبان ندا پاشا جيڪا ڪاظم پاشا جي ڌيءَ آهي سا فريد نواز پنهنجي پٽ ياسر کي پرڻايائين، ياسر به اڃان عروج نه ڏٺو هو، بلڪه فريد نواز هن کي سڀني پروڊيوسرن وٽ وٺي ويندو هو، اتفاق سان بلوچ صاحب جنهن وقت منهنجو ڊرامون “سچ گيا بچ” اڙدو ۾ پاس ڪيو ته مون ان ۾ فريد نواز سان گڏ ياسر نواز کي به مرڪزي ڪردارن ۾ شامل ڪيو.
ان کان پوءِ ٻئي پي پٽ منهنجي ڊرامي “ڪفن پوش” ۾ به هئا، جنهن ۾ مون مرڪزي ڪردار ياسر نواز کان ڪرايو، پر اهو ڊرامون مڪمل هئڻ جي باوجود به هر چينل، هر اداري سان ڊيل ڪرڻ جي باوجود به نشر نه ٿي سگهيو، ۽ منهنجا ان ۾ لکين روپيا سيڙجي ويا ۽ ڊرامو نشر نه ٿي سگهيو، جڏهن ته منهنجي پي ٽي وي واري ڊرامي “سچ گيا بچ” ۾ ياسر نواز، تنوير جمال، فريد نواز، بهروز سبزواري، مونا جوڻيجو، خواجه اڪمل ۽ مون ڊرامي “سچ گيا بچ” ۾ مرڪزي ڪردار هئاسين ۽ ڊرامي بابت تفصيل مٿي ڏيئي آيا آهيون.
فريد نواز پي ٽي وي جو اهو فنڪار هو، جنهن سان هر سنڌي، مهاجر پروڊيوسر محبت ڪندو هو، ۽ عزت سان کيس ڪم ملندو هو، سندس حسرت هئي ته هو پنهنجي پٽ ياسر نواز ۽ دانش کي ڪنهن مقام تي ڏسي، بطور هدايتڪار ياسر نواز پهرئين ٽيلي فلم ٺاهي، جيڪا “هم ٽي وي” جي ٽيلي فلمن واري مقابلي ۾ شامل هئي، ان ۾ پهريون نمبر آئي، ۽ دانش کي به بطور ايڪٽر مرحوم اکين سان ڏٺو، ۽ جوانيءَ ۾ هو اهي سڀ پنهنجا ارمان ۽ خوشيون ڏسي، اچانڪ هڪ ڏينهن دل جو دورو پوڻ سبب اسان سڀني کي ڇڏي هليو ويو. خدا کيس جنت نصيب ڪري.