ناول

پرديسي پادري

هن ڪتاب جو سورمو پاڻ ۾ مکيہ ٽي ڪردار سمائي ٿو، هي پادري آهي، ڪاشتڪار آهي ۽ خاندان جو سرواڻ آهي، هو سيکارڻ لاءِ اهڙو تيار آهي، جھڙو اطاعت لاءِ ۽ جھڙو آسودگيءَ ۾ آهي، تھڙو شاندار غريبيءَ ۾ هن شاهوڪاريءَ ۽ ترقي واري دور ۾ اهڙو اداڪار ڪير ٿي سگهندو؟ آهي، جي اعليٰ زندگي جا شوقين آهن سي هن جي ڳوٺاڻي جي رهڻي ڪھڻي جي سادگي کان ڌڪار سان منھن موڙيندا، اهي جي گارگند کي غلطيءَ وچان چرچو ڪري تصور ڪن ٿا، سي سندس بي ضرر گفتگو ۾ ظرافت نہ ڳولي سگهندا ۽ اهي جن کي مذهب تي ٺٺولي ڪرڻ سيکاريو ويو آهي، سي هڪ اهڙي ماڻھوءَ تي کلندا، جنھن جي تسلي جا خاص سامان مستقبل مان ئي مھيا ڪيا وڃن ٿا.

Title Cover of book پرديسي پادري

ديباچو

سنڌ يونيورسٽي جي اختياري وارن مون کي ايم- اي فائينل جي امتحان سال 1957ع لاءِ ”وڪار آف ويڪفيلڊ“ (The vicar of Wakefield) نالي هڪ انگريزي ڪتاب آگسٽ 1956ع ۾ سنڌي ۾ ترجمي ڪرڻ لاءِ عنايت ڪيو، قياس هو، جيئن ئي هي ناول آهي، تنھن ڪري ترجمي ڪرڻ ۾ ڪا تڪليف نہ ٿيندي، پر اڳيان ”آليور گولڊ سمٿ“ جي شخصيت سان ڪم هو، سو اڪ جي ماکي لاهڻي ڪانہ هئي، گهڻو ئي رت ولوڙڻو پيو ۽ دماغ سوزي ڪرڻي پيئي ۽ آّخر ڪار منھنجي پگهر جو پورهيو، موجودہ ڪتاب جي صورت ۾ تيار ٿي ويو، مون هيءُ ترجمو ”آڪسفورڊ يونيورسٽي پريس“ جي 1952ع واري ڇپايل ڪتاب تان ڪيو آهي.
ڪن صاحبن جو رايو هو تہ انگريزي نالن جي بدران سنڌي نالا ڪم آڻجن، سندن راءِ کي دل ۾ ڌريندي ڪيترا ترجمي جا ڪتاب نظر مان ڪڍيم، مگر مون کي ڪثرت انھن ڪتابن جي ڏسڻ ۾ آئي جن ۾ نالا ڦيرايل نہ آهن، مطالع ڪيل ڪتابن جا نالا پڇاڙي ۾ عرض رکيا اٿم، ازانسواءِ هن ڪتاب جو پس منظر سڄو مغربي طرز جو آهي ۽ ڪردارن جي رهڻي ڪھڻي، ٻولي، گفتگو، رسومات ۽ عادات سڀئي مغربي آهن، انھن جي معاشي زندگي ۾ ڪيتريون ئي اهڙيون ڳالھيون نظر اچن ٿيون، جن کي اسان جي تھذيب ۾ جاءِ ڪانھي. جيڪڏهن سنڌي نالا استعمال ڪجن ها ۽ اهي ڀاڱا ڪڍي ڇڏجن ها، تہ ڪتاب جي اصليت قائم رهي نہ سگهي ها ۽ ڪيترا ٽڪرا ترجمي کان سواءِ ڇڏڻا پون ها، جنھن ڪري ڪتاب جو مفھوم مڪمل ٿي نہ سگهي ها، اهو ئي سبب آهي جو مون اصلوڪا نالا قائم رکيا آهن.
ترجمي ڪرڻ مھل مون کي تمام گهڻين تڪليفن کي منھن ڏيڻو پيو، جھڙوڪ؛ ڪتاب ۾ جملن جوون ترڪيبون تمام ناقص ۽ لنبيون آهن، ٻولي گهرو ۽ جهوني ڪتب آيل آهي، ان کانسواءِ غير مروج محاورا ۽ حرف جملا گهڻا ۽ متروڪ ٿيل فعلن جو انبار ڪم آيل آهي، مذڪورہ دقتن کي پنھنجي ناقص وت آهر منھن ڏيئي رنڊا روڙي هيءُ ڪتاب تيار ڪيو اٿم ۽ اميد اٿم تہ پڙهندڙن کي پسند ايندو آخر ۾ آءٌ سنڌ جي مايہ ناز اديب، سنڌ يونيورسٽي جي سنڌي ۽ تعليمي شعبن جي سرواڻ، جناب ڊاڪٽر نبي بخش خان بلوچ جو دلئون ٿورائتو آهيان، جنھن صاحب مون کي ڪتاب جي ترتيب ۽ سٽاءُ ۾ گهڻي مدد ڪئي آهي. آءٌ پنھنجي استاد محترم محبوب علي چنہ صاحب جن جو پڻ نھايت شڪر گذار آهيان، جن جي بدولت ئي بندہ کي هن ڪتاب جي پيش ڪرڻ جي جرائت ٿي آهي.
هتي آءٌ پنھنجي سعادتمند شاگرد مسٽر ولي محمد کي ڪيئن وساريان، جنھن صاحب جي نقل ڪرائڻ ۾ مون سان ڪافي هٿ ونڊايو آهي.


احمد محمود ميمڻ
هالا نوان