سنڌيڪا سنڌي گرامر

اسين روزانو اهڙا جملا ڳالهائيندا آهيون، جيڪي پاڻ ۾ ڳنڍيل يا ڌار ٿيل هوندا آهن. ٻولي ۾، ٻن جملن، ٻن لفظن۽ جملي جي ٻن ڀاڱن کي ڳنڍڻ يا ڌار ڪرڻ لاءِ ڪي مقرر لفظ هوندا آهن. جن کي حرف جملو چئبو آهي. حرف جملي جي معنى آهي جوڙڻ.
هن کي سمجهڻ لاءِ هيٺيان جملا پڙهو

1- الطاف ۽ مشتاق سڳا ڀائر آهن.
2- گهوڙو يا گڏهه گاهه کڻندا آهن.
3- رياض! تون پاس ٿيندين، بشرطيڪه محنت ڪندين.
4- مان آيو هوس پر تون ڪونه هئين.
5- تون ناراض ٿئين ڇاڪاڻ ته مون سچ چيو.

پهرين جملي ۾ ”۽“ حرف جملو آهي. جيڪو الطاف ۽ مشتاق کي پاڻ ۾ ڳنڍي ٿو. ٻئي جملي ۾ ”يا“ حرف جملو آهي جيڪو گهوڙي ۽ گڏهه اسمن کي پاڻ ۾ ملائي ٿو. ٽئين جملي ۾ ”بشرطيڪه“ حرف جملو آهي جيڪو جملي جي ٻن ڀاڱن ”رياض تون پاس ٿيندين“ ۽ ”محنت ڪندين“ کي پاڻ ۾ ڳنڍي ٿو. چوٿين جملي ۾ ”پر“ حرف جملو آهي. جيڪو جملي جي ٻن ڀاڱن ”مان آيو هوس“ ۽ ”تون ڪونه هئين“ کي پاڻ ۾ ڳنڍي ٿو. پنجين جملي ۾ ”ڇاڪاڻ ته“ حرف جملو آهي، جيڪو جملي جي ٻن ڀاڱن ”تون ناراض ٿئين“ ۽ ”مون سچ چيو“ کي ڳنڍي ٿو.
ياد رکو ته، اُهي لفظ جيڪي ٻن اِسمن ٻن ضميرن ۽ جملي جي ٻن ڀاڱن کي، پاڻ ۾ ڳنڍين يا ڌار ڪن، تن کي حرف جملو چئبو آهي.

حرف جملي جو چارٽ

۽-يا-جي-پر-پڻ-ته-جي-جيڪڏهن-جيڪر-ڪه-بشرطيڪه-توڻي-توڙي-اگرچه-جيتوڻيڪ-متان-ڄڻڪه-ڪر-جيئن.

مشق

1- حرف جملو ڇاکي چئجي؟
2- حرف جملي جا پنج لفظ ٻڌايو؟
3- هيٺين جملن مان حرف جملو چونڊيو!
1) مان محنت ڪريان ها ته پاس ٿيان هان!
2) مان تو وٽ نه اچي سگهيس ڇو ته بيمار هوس.
3) احمد پڻ تو وٽ آيو هو.
4) هو تو وٽ آيو توڙي جو تون هن کي ڳالهايو.
5) هن سائيڪل تيز هلائي ان ڪري حادثي جو شڪار ٿي پيو.
4- هيٺيان لفظ پنهنجن جملن ۾ ڪم آڻيو.
جيڪر-ڄڻڪ-جيئن-پڻ-توڙي-جيڪڏهن.