ڪرفيو، ورديون، رات
تڏهن کان وٺي اڄ سوڌو سيد جي پيروي ڪرڻ پنهنجو فطري فرض سمجهان ٿو. اُهو فرض جيڪو هر مظلوم ۽ محڪوم قوم جي حقن ۽ آزاديءَ لاءِ سر انجام ڏنو ويندو آهي. سيد جو ڏنل قومي شعور سنڌ شناسي، حق شناسي، آزاديءَ جو احساس پنهنجي زندگيءَ جي املهه جدوجهد سمجهان ٿو.
سيد جي سنڌوديس جي راهه تي هلندي پاڻ کي وڏو ڀاڳوان سمجهندو آهيان ڇو ته هت سياست جي مصنوعي راند يا ڊوڙن کان مون کي سيد جي فڪر، فطري ۽ عملي جدوجهد جو شعور ڏئي منهنجي زندگي جي بي معنويت کي معنيٰ بخشي مون کي مطمئن ڪري ڇڏيو آهي.
مون کي چڱيءَ ريت ياد آهي ته جڏهن مان 1990ع واري ڏهاڪي ۾ قومي جذبي سان سرشار ٿي سنڌي مهاجر فسادن ۾ پنهنجي ڀاءُ طالب حُسين پنهنجي مامي فدا حسين، ظفر شاهه، اڪبر شاهه بخاري ۽ ڄام انڙ سميت فوجي ڪرفيوءَ دوران رات جو تقريبن ٽين وڳي ڌاري گهر تي ٿيل پوليس ريڊ ۾ گرفتار ٿي بي سيڪشن ٿاڻي تي پهتو هُئس، تڏهن به سيد جي سنڌو ديس سان روحاني محبت مونکي مايوس ۽ دل شڪسته ڪو نه ٿيڻ ڏنو هو. فخر وچان اُهي ڪشالا ڪٽيا هُيم مون کي ياد ٿو اچي ته لاڳيتو ٽن ڏينهن جي سخت ڪرفيو جي مليل وقفي ۾ جڏهن لاڪپ تي بابا اسان سان ملاقات لاءِ آيو هُيو ته هُن اُداس ٿيندي چيو هيو ته بابا (بابا سائين مون کي اڄ سوڌو به بابو ڪري سڏيندو آهي ڇو ته بابا سائين جو مان انتهائي گهڻو دادلو رهيو آهيان ٻيو ته مون تي پنهنجي ڏاڏي جو نالو بابا رکيو هو).
تنهنجو چاچو ”بُکو“ گذاري ويو آهي. مون لڙڪن کي ڪو نه ڪرڻ ڏٺو هيو ۽ ماٺ ڪري بابا جون ڳوڙهن سان تار اکيون ڏسي رهيو هئس ۽ چاچا جي محبت ياد ڪري اندر ئي اندر ۾ جُهري رهيو هئس. چاچا جنهن کي آخري ڀيرو گرفتار ٿيڻ کان اڳ شام جو ڏٺو هيم (جيڪو بابا کان ننڍو هو) مون کي چاچا به اَبا ڪري سڏيندو هو ۽ ڏاڍو ڀائيندو هيو، امڙ ٻڌايو هو ته جڏهن اسان کي پوليس گرفتار ڪري وئي هئي ۽ چاچا آخري پساهه کڻي رهيو هو تڏهن به هُن امان کان منهنجو پڇيو هيو ته ”اَبو ڪاٿي آهي“ بس آزاد ٿيڻ کان پوءِ هُن جي قبر تي وڃي روئي پيو هُئس. اها ننڍڙي عمر ۾ ايتري حوصلا افزائي به سيد جي فڪري شعور ڏني. جنهن جي نانءُ ۾ ڪيترن ئي جنمن جا احساس سمايل محسوس ڪندو آهيان. صرف هڪ ڀيرو سن ۾ ئي سائينءَ جي سالگره جي موقعي تي شايد 1991ع ڌاري سائين جو پري کان ديدار نصيب ٿيو هُيو. اُن ديدار کي اڄ به پنهنجي تصور ۾ زنده رکيو اٿم. اُن محبت ۽ عقيدت هيٺ سيد جي جدوجهد ۽ سنڌوديس کي محبوب ڪري پوڄيو اٿم.
(30 ڊسمبر 2001ع)