ڏيک ٽيون
ماهتاب :( حيرانگيءَ وچان رڙ ڪندي) نورجھان ڇا ٿي چوين!؟
نورجهان:سچ ٿي چوان ماهتاب !..... تنهنجي اميدن جو سج لهي چڪو آهي.
ماهتاب: ڇا منهنجي ماءُ مونکي وڪڻي ڇڏيو ۽ آفتاب جو انتظار نه ڪيو؟
نورجھان: توکي تنهنجي ماءُ نه پر ”صاحب جان“ وڪڻي ڇڏيو. اسان جا مائٽ اسان کي پاليندا ئي وڪڻڻ لاءِ آهن. باقي، جيڪو آفتاب هن وقت تائين نه اڀريو، اهو جي هاڻي اڀريو به، ته ڇا ٿيندو.
ماهتاب: ڇا ويجھا رشته به ايڏا سنگدل ٿي سگھن ٿا؟
نورجھان: (ٿڌو ساه ڀريندي) ويجھا رشته سنگدلي تي اچن، ته انهن کان وڌيڪ پٿر دل ڪي ٻيا نه ٿا ٿي سگھن.
ماهتاب: پر منهنجي معصوم محبت جو ڇا ٿيندو،ڀيڻ؟
نورجھان: اهو ئي ٿيندو جيڪو ڀاڳ ۾ لکيل هوندو،ڀيڻ!
ماهتاب: منهنجو خريدار ڪير آهي؟
نورجھان: لاڙڪاڻي جو هڪ سيٺ آهي.
ماهتاب: اهو ته ٻڌاءِ، حسين آهي يا قبيح آهي؟
نورجھان: بس هو توکي ڏسي شڪر ڪندو ۽ تون هن کي ڏسي صبر ڪجانءِ.
ماهتاب : جوان آهي يا پوڙهو آهي؟
نورجھان: ائين سمجھ ته ٿڪل گھوڙو آهي.
ماهتاب: حسن وارن جي ايڏي قسمت خراب ڇو آهي؟
نورجھان: حسن وارن جي دنيا سراب آهي.
ماهتاب: ان سراب ۾ڪيستائين مرگھ نيڻيون ڊڪنديون رهنديون؟
نورجھان: جيستائين بد ذوقي ۽ بد صورتي جي صحرا ۾ سفر رهندو.
ماهتاب: اهو بد ذوقي ۽ بدصورتي جي صحرا جو سفر ڪڏهن ختم ٿيندو؟
نورجھان: (ٿڌو ساه ڀريندي) ڪا خبر ڪونهي!.. پر ايتري خبر ضرور آهي ته منزل ڏور ۽ راه اڻانگي آهي.
ماهتاب: (مايوس ٿي هيٺ ويهندي ) هيءَ مرگھ نيڻي پنهنجي قسمت کي قبول ڪري ٿي،پر آفتاب جي آرزو ته من مان ڪڏهن به نه ويندي،نورجھان .
نورجھان: (مٿانئس ڳاڙهو رئو وجھندي) اها من جي آرزو ۽ دل جي حسرت ته آخري دم تائين رهڻي آهي ،ڀيڻ!..
(ماهتاب ڪنوار وانگر ڪنڌ جھڪائي هيٺ ويهي رهي ٿي. پس منظر ۾ خوشيءَ جوسهرو هلڻ شروع ٿئي ٿو. نورجھان ان سهري تي نچڻ لڳي ٿي. پر ٿوري دير کانپوءِ ماهتاب جي ماءُ، ٽي ماڻهوشاهد ۽ وڪيل؛ رنگ ڀومي جي ساڄي پاسي کان اندر اچن ٿا.)
وڪيل: (ٽي دفعا پڇندي) ماهتاب خانم !ڇا توکي سيٺ دلبر خان ولد سيٺ آچر خان لاڙڪاڻوي قبول آهي؟
صاحب جان: ( ماهتاب جي ماءُ ،ماهتاب جي ڪنڌ کي هٿ سان ٽي دفعا جھڪائي ڄڻ قبوليت جو اقرار ڪرائيندي چوي ٿي) ها،ها!..قبول ٿس،قبول ٿس،قبول ٿس! ...نه ڪري ته آنڊا ڪڍانس!
] شاهد ۽ وڪيل ٻاهر نڪري وڃن ٿا. آخر ۾ ماهتاب جي ماءُ ’صاحب جان ‘۽ ’نورجھان‘ غمگين انداز ۾ ماهتاب کي الوداعي ڀاڪر پائي ٻاهر نڪري وڃن ٿيون. [
[b] ڏيک ٽيون
[/b]] ماهتاب گھونگھٽ هنيون روئي رهي آهي . هڪ پوڙهو گھوٽ جنهن کي هٿ ۾ ڇڙي، مٿي تي موڙ ۽ زرق برَق لباس پهريل آهي، ساڄي پاسي کان رنگ ڀومي ۾داخل ٿئي ٿو.سندس چيلھ سان هڪ طرف تلوار ۽ ٻيءَ طرف خنجر ٻڌل آهي.هو کنگھندو۽ ڇڙي ٽيڪيندو ڪنوار جي مٿان اچي بيهي ٿو.[
دلبر خان: (کنگھندي ) انھ!...انھ! انھ!....مان ئي تنهنجو خريدار آهيان....گھونگھٽ مٿي ڪري ڏس!.....تنهنجو شوهرِ نامدار آهيان.
(آهستي آهستي ماهتاب اٿي ،گھونگھٽ مٿي ڪري ٿي.سيٺ دلبر خان کيس ڏسندي کنگھي کنگھي سندس حسن جي تعريف ڪرڻ لڳي ٿو)
ٿي، نالوجھڙو ماهتاب
اهڙي آهين تون جناب
چوڏنهين جو چنڊ آ
يا ڪي مثلِ آفتاب
توکي ڏسندي ڪامڻي
مان ته ٿي ويو آ ڪباب
مان ته ٿي ويو آ ڪباب
(سيٺ دلبر،ماهتاب جو حسن ڏسي ٿاٻڙجي هيٺ ڪري پوي ٿو. )
ماهتاب: (پريشاني وچان، مٿان بيهي چوندي) اي عمر رسيده عاشقِ بيمار !..ڇا تون هن دنيا مان شرمساري يا بيماريءَ جي ڪري موڪلائي وئين؟...پر خدا جو قسم ! ته تنهجي بي وقتي موڪلائڻ يا توڪلائڻ ۾منهنجو ڪو هٿ ڪونهي. لڳي ٿو تو کي مظلوم عاشقن جون پِٽون کائي ويون.
(دلبر سيٺ ،ڇڙي کي ٽيڪ ڏئي ڪپڙا ڇنڊيندي ڏڪندو ڏڪندو اٿي ٿو)
دلبر: ( مهتاب سان کِلي مخاطب ٿيندي) اي ماه رخ!... نه موڪلايو آهي، نه توڪلايو آهي....بس هي بنده ،تنهنجي حسن جو جلوو ڏسي، ٿورو ٿاٻڙجي ڪريوآهي ... ٻيو ته توسان شادي ڪري نه شرمسار آهيان، نه بيمار آهيان. مان ته هن شهر جي عاشقن جو سردارآهيان.
ماهتاب: سيٺ دلبر خان !کڻي،تون سردار هوندين،مگر وهي کانسواءِ بيڪار هوندين .
دلبر: (سمجھائيندي) ماهتاب، هي حسن ،هي جواني بي بقا شيون آهن. انهن جو ذڪر ڪرڻ اجايو آهي .هڪ ڏينهن اها وهي وهي ويندي،ڳالھ دل جي رهي ايندي. بس دل جوان آهي، ته عشق آسان آهي. نيت صاف آهي، ته منزل قريب آهي.
ماهتاب: (ٿڌو ساه ڀريندي) پر، سيٺ دلبر خان! ان ۾ ڪنهنجو ڏوه ناهي، هڪ طرف پئسي جو بود ۽ ٻي طرف قسمتِ جي ماريل عورت. نه ته ڪٿي ڪراڙپ، ڪٿي شباب....تون ٽٽل شرناءِ وانگر، مان مثل چنگ ورباب!...
دلبر: تون مون کي سيٺ دلبر نه چوندي ڪر، حجت ڪري دِلو چوندي ڪر...دِلو،!...جي دلو دل تي نه ٿو چڙهئي ته ڪهڙو به اڌوگابرو نالو رک، قبول آهي. ( وري کنگھ جو دورو چڙهي وڃيس ٿو) انھ! انھ!..اڳ کان ٿوري آهي....ڪيڏو به روڪيان ٿو ڪميني کي، پر پاڻ زوري آهي .....
ماهتاب: (بڇان وچان ) سيٺ دلبر خان تون ائين کنگھندي ته مان توسان ته هڪ گھڙي به نه گذاري سگھندس. پر جي تون زور ڀريندي ته مان پاڻ ماريندس.
دلبر: (جھليندي) مرن تنهنجا دشمن!...عقل ڪجانءِ!...پورو هڪ لک چانديءَ جا سڪا ڀريا آهن .ايتري اگھ تي حسن کي ڳنهڻ ڪو چرچو ناهي.... مان اهو واعدو ٿو ڪيان ته سڀاڻي ئي شاهي بازار جي مشهور ۽ مهانگي حڪيم هوندي مل کان علاج وٺندس. جيستائين ان رقيبِ روسياه کنگھ جو خاتمو نه ٿيندو ،تيسين تو ڀر ويهڻ حرام هوندو.
( دلبر ڇڙي ٽيڪيندو، کنگھندو ٻاهر نڪري وڃي ٿو ۽ ماهتاب مٿي کي هٿ ڏيئي ڳائي ٿي.)
منهنجي قست آهي اهڙي
ڪنهن تي ڪونه ميار....
پنهنجن به آڇني ڇڏيو
ڪو نه لڌئون ڪا سار......
ڄاتو جنهن کي پريتم
اهو به ٿي ويو ڌار......
محبت ڇا بيماري آ
۽ عشق وڏو آزار؟......
[ ماهتاب مايوسيءَ وچان ڳائيندي ڳائيندي سمهي پوي ٿي. ]