منحوس
ايترو چئي هو مشڪيو. ”نظر هوندي به شيون نظر نٿيون اچن.... آهه نظر جي هي بي نظري! دير تائين هو گاهه تي ليٽيو رهيو ۽ ٿڌاڻ محسوس ڪندو رهيو، پر سندس خود ڪلامي جاري هئي: ”هي نرم نرم ڇٻر ڪيڏي نه فرحت بخش آهي. اکيون پيرن جي ترين ۾ هليو ٿيون وڃن.... ۽ هي گل..... هي گل ايڏا خوبصورت ناهن جيتري انهن جي خوشبوءِ آهي. هر شيءِ جيڪا هر جائي آهي، خوبصورت ٿئي ٿي. هر جائي عورت، هر جائي مرد..... ڪجهه سمجهه ۾ نٿو اچي. هي خوبصورت شيون پهريائين پيدا ٿيون يا خوبصورت خيال.... هر خيال خوبصورت ٿئي ٿو پر مصيبت اها آهي ته هر گل خوبصورت نٿو ٿئي. مثال طور هي گل!“ هن اتي هڪ گل ڏانهن ڏٺو ۽ پاڻ سان ڳالهائڻ جاري رکيائين: ”هي گل هن ٽاري تي اوچي ڳاٽ بيٺو آهي. ڪيڏو نه مزيدار ٿو لڳي. بهرحال هي جاءِ خوب آهي... هڪ تمام وڏو دماغ لڳي ٿي...... روشني به آهي ۽ پاڇولا به آهن.... ائين محسوس ٿئي ٿو ته هن وقت مان نه، بلڪه هي جاءِ سوچي رهي آهي... وڻندڙ فضا واري جاءِ. جاڪيا اڄ تائين منهنجين نظرن کان اوجهل رهي.....
انهيءَ کان پوءِ نعيم محبت ڀريو ڪو غزل ڳائڻ شروع ڪيو. اوچتو موٽر جي هارن جو گهرو آواز سندس دل جي ساز جون سڀ تارون جهنجهوڙي ٿو ڇڏي. هڪ ڇرڪ کائي اٿي ٿو ۽ ڏسي ٿو ته هڪ موٽر پاسي کان بيٺي آهي ۽ هڪ وڏين مڇن وارو ماڻهو ڏانهس قهري نگاهن سان ڏسي رهيو آهي. انهيءَ مڇن واري ماڻهو گجي پڇيو ”اڙي تون ڪير آهين؟“
نعيم، جيڪو پنهنجي نشي ۾ سرشار هو، ڇرڪ ڀريو: هي موٽر هن باغ ۾ ڪٿان آئي؟
مڇن واري ماڻهو، جيڪو انهي باغ جو مالڪ هو، بڙبڙايو: ڏسڻ ۾ ته شريف ماڻهو لڳي ٿو، پر هتي ڪيئن گهڙي آيو... ڪيڏي اطمينان سان ليٽيو هو ڄڻ باغ پڻس جو هجيس. پوءِ هن وڏي آواز ۾ نعيم کي سڏيندي چيو. ”اڙي ڪجهه ٻڌين ٿو؟“
نعيم جواب ڏنو ”سائين ٻڌان پيو.... اچو اچو ڏاڍي وڻندڙ فضا واري جاءِ آهي.”باغ جو مالڪ سڙي ويو. ”وڻندڙ فضا جا پٽ...... هيڏانهن اچ.“
نعيم ليٽي پيو. ”ادا، مون کان اٿيو نٿو ٿئي، تون خود ئي هلي آءُ، خدا جو قسم، ڏاڍي دلفريب جاءِ آهي، تنهنجا سڀ ٿڪ لهي ويندا.“
باغ جو مالڪ موٽر مان ٻاهر نڪتو ۽ ڪاوڙ ۾ ڀرجي نعيم جي ڀرسان آيو ”اٿ هتان.“
نعيم جي ڪنن کي سندس تکو آواز ڏاڍو ڏکيو لڳو. ”ايترو زور سان نه ڳالهاءِ.... اچ، هتي منهنجي ڀرسان ليٽي پئو، بلڪل خاموش، جهڙي طرح مان ليٽيو پيو آهيان، اکيون بند ڪري ڇڏ. پنهنجو سمورو جسم ڍرو ڇڏي ڏي. دماغ جون سڀ بتيون وسائي ڇڏ. پوءِ جڏهن تون انهيءَ اونداهي ۾ هلندين ته تنهنجون ڳوليندڙ آڱريون غير ارادي طور تي اهڙيون بتيون روشن ڪنديون جن جي وجود کان تون بلڪل بي خبر هئين.... اچ، مون سان گڏ ليٽي پؤ.“
باغ جي مالڪ هڪ کن لاءِ سوچيو ۽ نعيم کي چيائين، ”چريو ٿو لڳين.“
نعيم کليو. ”نه..... تون ڪڏهن چريا ڏٺا به ناهن. منهنجي جاءِ تي جيڪڏهن هتي ڪو چريو هجي ها ته هو انهن وکريل ٻوٽن ۽ ٽارين تي ٻارن جي ڳلن وانگر لٽيڪل گلن مان ڪڏهن مطمئن نه ٿئي ها..... چريائپ اطمينان جو نالو ناهي منهنجا دوست...... پر اچ، پاڻ چريائپ جون ڳالهيون ڪريون....“
”بڪواس بند ڪر.... نڪري وڃ هتان.“
”اڙي تون ڪير آهين؟..... وڏو ڪو بدتميز آهين.“
باغ جي مالڪ کي ڪاوڙ اچي وئي. هن پنهنجي ڊرائيو کي سڏيو ۽ چيائين ته هو نعيم کي ڌڪا ڏيئي باغ مان ٻاهر ڪڍي.
جڏهن نعيم ٻاهر وڃي رهيو هو ته هن گيٽ تي هڪ بورڊ ڏٺو جنهن تي لکيل هو: ”بنا اجازت اندر اچڻ منع آهي.“ هو کليو، ”حيرت آهي جو هي باغ منهنجين نظرن کان اوجهل رهيو، نظر هوندي به شيون نظر نٿيون اچن..... آهه، نظر جي هي بي نظري!“
اتان کان نڪري، نعيم تصورن جي هڪ نمائش ۾ هليو ويو جيئن پنهنجو ذهني ٿڪ دور ڪري سگهي.
هال ۾ داخل ٿيندي ئي کيس عورتن ۽ مردن جو جهرمٽ نظر آيو، جيڪو ديوارن تي لڳل بينٽنگز ڏسي رهيو هو.
هڪ شخص ڪنهن پارسي عورت کي چئي رهيو هو، ”مسز فوجدار، هي پينٽنگ توهان ڏٺي؟ ”
مسز فوجدار تصوير کي هڪ نظر ڏسڻ کان پوءِ، اتي بيٺل هڪ عورت ڏانهن غور سان ڏٺو ۽ انهيءَ مرد کي، جيڪو غالبا سندس ٿيڻ وارو مڙس هو، مخاطب ٿي چيائين، ”ڏسين ٿي.... شيرين ڪيڏي نه ٺهي ٺڪي آئي آهي؟“
هڪ نوجوان عورت هڪ نون عمر ڇوڪريءَ کي چئي رهي هئي، ”ثريا هتي اچي تصويرون ڏس.... تون هتي بيهي ڇا ٿي ڪرين؟“
ثريا کي تصويرن سان ڪائي دلچسپي نه هئي. اصل ۾ کيس پنهنجي بواءِ فرينڊ سان ملڻو هو. هڪ اڌڙوٽ عمر جو مرد، جنهن کي پينٽنگس سان ڪائي دلچسپي ڪانه هئي، پنهنجي اڌڙوٽ عمر دوست کي چئي رهيو هو. ”بلي زڪام سبب اچي نه سگهي آهي. اوهان کي ته خبر آهي ته کيس پينٽنگس سان ڪيڏي نه دلچسپي آهي. هاڻي ته هو پاڻ تمام سٺيون تصويرون ٺاهي وٺندي آهي، ٽيون ڏينهن پينسل ۽ ڪاغذ کڻي پنهنجي ننڍي ڀاءُ جي سائيڪل جي تصوير ٺاهيائين.... مان ته دنگ رهجي ويس.“
نعيم ڀرسان بيٺو هو، هن هلڪي طنز سان چيو، ”هوبهو سائيڪل لڳندي هوندي.“
ٻئي دوست ڏسندا رهجي ويا ته هي ڪير بدتميز آهي، منجهانئن هڪ
ڄني هڪدم ئي نعيم کان پڇيو، ”اوهان ڪير آهيو؟“
نعيم هڪو ٻڪو ٿي ويو، ”مان... مان....“
”مان مان ڇا ٿو چئين.... ٻڌاءِ نه تون ڪير آهين؟“
نعيم پاڻ سنڀالي چيو، ”اوهان ٿورو ڌيرج سان پڇو..... مان توهان کي ٻڌائي سگهان ٿو.“
”تون هتي ڪيئن آئين؟“
نعيم جو جواب مختصر هو: ”جي پنڌ.“
عورتن ۽ مردن، جيڪي آسپاس تصويرون ڏسڻ بدران الائي ڪهڙين ڳالهين تي تبصرو ڪري رهيا هئا. کلڻ شروع ڪيو، ايتري ۾ نمائش جو منتظم آيو. کيس جڏهن نعيم جي گستاخي جي باري ۾ ٻڌايو ويو ته هن تمام ڪڙي انداز ۾ کانئس پڇيو ”تو وٽ ڪارڊ آهي؟“
نعيم ڀورائي وچان چيو، ”ڪارڊ؟...... ڪهڙو ڪارڊ؟ پوسٽ ڪارڊ؟“
منتظم پنهنجي لهجي کي ڪڙڪ بنائيندي نعيم کي چيو، ”بنا اجازت تون اندر هليو آئين.... ڀڄ هتان هاڻي جو هاڻي.“
نعيم هڪ تصوير کي دير تائين ڏسڻ چاهيو ٿي، پر کيس اوچتو اتان نڪرڻو پيو. هو سڌو پنهنجي گهر ويو. دروازي کي کڙڪايائين ته سندس نوڪر فضلو ٻاهر نڪتو، نعيم کانئس پڇيو، ”ڇا مان اندر اچي سگهان ٿو؟“
فضلو هڪ ٻڪو ٿي ويو. ”سائين..... سائين.... هي توهان جو پنهنجو گهر آهي، اجازت ڇا جي؟“
”نعيم کيس چيو، ”نه فضلو، هي منهنجو گهر ناهي، هي گهر جيڪو مون کي سک ميسر ڪري ٿو، منهنجو ڪيئن ٿي ٿو سگهي، مون کي هاڻي هڪ نئين ڳالهه جي خبر پيئي.“
فضلو ادب وچان پڇيو، ”ڪهڙي سائين؟“
نعيم چيو، ”اهو ئي ته هي گهر منهنجو ناهي البته هن جو گند ڪچرو ۽ سڀ غلاظتون منهنجون آهن... اهي سڀ شيون جنهن مان مون کي بيزاري ٿئي ٿي، منهنجون آهن، پر اهي شيون، جن مان مون کي راحت ملي ٿي، اهي ڪنهن ٻئي جون.... خدا ڄاڻي ڪنهن جون آهن. مان هاڻي ڊڄان ٿو، ڪنهن سٺي شيءِ کي پنهنجي چوندي ڊپ ٿو ٿئيم، هي پاڻي منهنجو ناهي. هي هوا منهنجي ناهي: هتي آسمان منهنجو ناهي. هو ڪمبل، جيڪو مان سياري ۾ اوڍيندو آهيان، منهنجو ناهي، انهيءَ ڪري جو مان انهن مان راحت طلب ڪندو آهيان... فضلو وڃ تون به منهنجو ناهين...“
نعيم فضلو کي ڪابه ڳالهه ڪرڻ نه ڏني. هو هليو ويو.
رات جا ڏهه وڄي چڪا هئا.... هيرامنڊيءَ جي هڪ ڪوٺي تان ”پيئا بن ناهين آوت چين“ جا ٻول اڏري اچي رهيا هئا.
نعيم انهيءَ ڪوٺي تي هليو ويو. اندر مجرو ٿي رهيو هو. هن چانئٺ تي بيهي زور سان انهي ڳائڻيءَ کان پڇيو، ”ڇا مان اندر اچي سگهان ٿو؟“
ڳائڻي گانو بند ڪيو ۽ نعيم کي چيائين، ”اچو اندر اچو، تشريف رکو، اوهان اجازت ڇو ٿا گهرو؟“ نعيم اندر داخل ٿيو، هن مجرو ٻڌڻ وارن ٽن چئن مردن ڏانهن ڏٺو ۽ طوائف کان پڇيائين. ”هنن صاحبن کي ڪو اعتراض ته نه ٿيندو؟“
طوائف مشڪي چيو، ”هنن کي ڪهڙو اعتراض ٿي سگهي ٿو.... هوڏانهن مسند تي ويهو.... هان هي وهاڻو وٺو.“
نعيم ويهي رهيو. هن ڪمري جو جائزو ورتو ۽ طوائف کي چيائين ”هي ڪيڏي نه سٺي جاءِ آهي.“
طوائف گنڀير ٿي ويئ.”اوهان مون تي چٿر ڪرڻ آيا آهيو.... هي سٺي جاءِ آهي، جنهن کي شريف ماڻهو حد کان وڌيڪ گندي سمجهن ٿا.“
نعيم وراڻيو، ”هي سٺي جاءِ انهيءَ ڪري آهي جو هتي بنا اجازت اندر اچڻ منع ناهي، جو بورڊ ٽنگيل ناهي،، اهو ٻڌي طوائف ۽ سندس مجرو ٻڌڻ وارا تماشائي سڀ کلڻ لڳا، نعيم ائين محسوس ڪيو ته هيءَ دنيا هڪ اهڙي قسم جي طوائف آهي، جنهن جو مجرو ٻڌڻ لاءِ هن قسم جا منحوس ماڻهو اچن ٿا.
ترجمو: ولي رام ولڀ