نيوند رام ڪوڏواڻي
نيوند رام پٽ ڌرمون رام ڪوڏواڻي چڪ ضلعو(سکر) شڪارپور ۾ جنم ورتو. هي چڪ شهر جو متحرڪ سياسي سماجي ورڪر۽ اڳواڻ هيو ته ان سان گڏوگڏ وڻج واپار سان پڻ لاڳاپيل هيو ، جڏهن چڪ ٽائون کي پهريون ڀيرو سينيٽري ڪاميٽي قرار ڏنو ويو ته نيوند رام ان ڪاميٽي جو رڪن بڻيو ان سينيٽري ڪاميٽي ۾ هڪ چيئرمين ۽ پنج ميمبر هيا جنهن جو چيئرمين ڦندو مل پٽ ٽوپڻ مل ٿيو.
1937 ۾ چڪ ۾ هاري ڪانفرنس منقعد ٿي جنهن ۾ جواهر لعل نهرو کي گهرايو ويوهو ،جنهن ۾ به شري نيوند رام جو وڏو حصو هيو. بنيادي طور چڪ جا اڪثر هندو ”هندو مها سڀا“ ۾ شامل هيا جنهن جو اڳواڻ چڪ جو مکي پرسرام تلريجا هيو، پر بعد ۾ نيوند رام ۽ سندس ساٿين جي ڪوششن سان انڊين نيشنل ڪانگريس چڪ جو بنياد وڌو ويو ۽ ان کي ايترو سرگرم ڪيو ويو جو سکر جي ڪانگريس جو مرڪز چڪ کي بڻايو ويو ۽ ڪانگريس طرفان ”هلچل عدم ادائگي ٽيڪس“ جو به سکر ۾ چڪ هيڊڪواٽر رهيو. هو انهيءَ ڪري جو ڪانگريس چڪ جو صدر شري نيوند رام جهڙو کاهوڙي شخص هيو .جنهن چڪ ۾ ڪانگريس کي فعال ۽ متحرڪ پئي رکيو اهڙو تذڪرو سن 45 جي الوحيد اخبار ۾ هيٺين ريت آيل آهي.
ڪانگريس جون سرگرميون 3 نومبر 1945
چڪ_ هتي ڳوٺ چڪ ۾ ڪالهه ڏکڻ اوڀر ايشيا ڏينهن ملهايو ويو.
صبح جو جهنڊي جي سلامي شري نيوند رام ڪرائي ۽ رات جو عام هندو ۽ مسلمانن جي پبلڪ ميٽنگ ٿي جنهن ۾ ڀاءُ اتمچند، ڪنعيا لعل، پنڊت برسپتي تقريرون ڪيون ۽ ٽي ٺهراءَ به پاس ڪيا.
(الوحيد ڪراچي)*
پاڪستان ٺهڻ کانپوءِ نيوند رام جي خاندان پنهنجو وطن نه ڇڏيو چڪ ۾ رهيو ۽ پنهنجو ڪاروبار سنڀاليندو رهيو. نيوند رام جي پٽ حڪومت راءِ کي ڪپڙي جو دڪان هيو. هي پڻ چڪ جو خاموش خدمت گذار هيو.هي رستن ۽ چونڪن تي پاڻي جا نل هڻائيندو رهندو هيو ۽ جانورن جي پاڻي پيئڻ لاءِ رستن تي حوض ٺهرائيندو هيو،هن جي اولاد کي اناج جا گدام هيا هي پنهنجي ڪاروبار جا مالڪ هيا پر ڪجهه شر پسند ماڻهن کين لڏڻ تي مجبور ڪيو ۽ کين پنهنجو اباڻا اجها ڇڏڻا پيا.بقول نيوند رام جي پوٽي بسنت ڪمار جي ته ”مونکي مجبورن پنهجو شهر۽ پنهنجي سنڌ ڇڏڻ تي ڪن ماڻهن مجبور ڪيو“
شري نيوند رام جي اولاد هن وقت وطن کان دور انڊيا ۾ رهي ٿي.