ابوشوڪت حمزو خان
(1894 _1944ع)
امير بخش عرف ابو شوڪت حمزو ولد محمد خان مهر، هنباهه چڪ ضلعو(سکر) شڪارپور ، 1_ جون 1894ع ۾ جنم ورتو داتا فيض درياهه شاهه سندس نالو گجڻ رکيو هو. ڊگهو مڙس ،سروقد، شڪل صورت ۾ رعبدار، ڏاڙهي پوري پني ۽ڀوري ڪاري هوندي هئس، هٿ ۾ ڪارو ڏنڊو هوندو هئس، سفيد ڪپڙا ۽ سفيد ٽوپي پائيندو هيو جيڪا هن ترڪي ٽوپي جي انداز کي ڏسي پاڻ ٺاهي هئي. سندس تعليم سنڌي فائينل (ست درجا) هئي جيڪا هن چڪ اسڪول مان پرائي .بعد ۾ شهداد ڪوٽ جي دوداپور اسڪول ۾ سنڌي ماستر بڻيو ان دوران ٽن سالن جي ماستري جو ڪورس پڻ ڪيائين ،جنهن کان پوءِ 1923ع ڌاري مولانا تاج محمود امروٽي جي صحبت ۾ اچي سنڌي ماستري تان استعيفا ڏئي ڇڏيائين.۽ خلافت تحريڪ جو ميمبر بڻيو ۽ ترقي ڪري خلافت تحريڪ ضلعي سکر جو محاسب (خزانچي) ۽ صوبه ڪاميٽي جو ميمبر پڻ ٿيو، جنهن بعد 1931 ۾ آزاد سنڌ جماعت جو سيڪريٽري پڻ مقرر ٿيو، اپر سنڌ مسلم اليڪشن بورڊ ۽ ڪانگريس ڪاميٽي سان به گڏ ڪم ڪيو، جنهن بعد هي1939ع ۾ انڊين مسلم ليگ جو سکر ضلعي لاءِ پروپيگنڊا سيڪريٽري 1943ع ۾ جوائنٽ سيڪريٽري۽ صوبه لاءِ ضلعي مان عيوضي پڻ مقرر ٿيو.
جميعت علماءِ صوبي سنڌ طرفان هاري ڪاميٽي سنڌ ٺاهي وئي ته ان جو کيس جوائنٽ سيڪريٽري مقرر ڪيو ويو 1937ع هاري جماعت چڪ طرفان سنڌ اسيمبلي جي لاءِ آزاد اميدوار طور بيٺوسندس چونڊ نشان ”تلوار“ هيو.
ابو شوڪت حمزو خان الوحيد اخبار جو نه صرف رپورٽر هيو پر هن 1931ع کان 1932ع تائين هفتي وار اخبار ”مزدور“ به جاري ڪئي .هي سٺو مضمون نويس ۽ مزاحمتي شاعر هيو .هن پنهنجي شاعري جا ٻه ڪتاب ”انقلابي ڏنڊو“ ۽ ”انقلابي ڪهاڙو“ پڻ شايع ڪرايا جنهن ۾ وڏيرن ۽ سرڪار خلاف مزاحمتي نظم ڏنل آهن.
ابو شوڪت حمزي خان جون ٻه شاديون ٿيل هيون، جن مان کيس ٻه نياڻيون ۽ ٽي پٽ 1_شوڪت علي 2_ محمد علي3_ ظفر علي ٿيا .
31 ڊسمبر 1944ع ۾ جيڪب آباد لڳ محمدپور ڳوٺ ۾ سردار محمد خان اڍي وٽ اليڪشن ورڪ دوران نمونيا جي سٽ لڳي وڃڻ ڪري لاڏاڻو ڪري ويو .ڄڻ چڪ جي آس پاس ۾ اوندهه ٿي وئي کيس چڪ واسي اڄ به ڪامريڊ ابو شوڪت حمزي جي نالي سان ياد ڪن ٿا (سندس شخصيت ۽ شاعري تي راقم جي طرفان لکيل 2008 ۾مڪمل ڪتاب شايع ٿي مارڪيٽ ۾ اچي چڪو آهي). هيٺ سندس نموني طور ڪجهه شاعري ڏجي ٿي
دعا
خدا پاڪ توکان مدد ٿو گهران
تهان پوءِ هٿ ۾ قلم ٿو کڻان
لکان حال هارين غريبن سندو
دنيا جي وڏن بدنصيبن سندو
سهن ٿا اهي ظلم جي سِرَ مٿان
وڏيرن هٿان سود خورن هٿان
وڏي ڊيگهه آهي انهيءَ ڳالهه کي
نه طاقت قلم کي ڇا هي لکي
هجي عمر خضري ڪريان جي بيان
ته پورو ٿئي ان جو هڪ داستان
اکين ۾ هجي آب تالاب جيان
وڃي خشڪ ٿي جي انهيءَ تي رئان
نڪو دين تن وٽ نه دنيا وٽن
جهالت ڪيو آبرو حال تن.*
وڏيرا ۽ قوم
وڏيرا نه ڄاڻن قدر قوم جو،
وڏو قدر تن وٽ بصر ٿوم جو
نه انسان ڄاڻن هارين کي مگر
فقط جانور کان به سمجهن بدتر
وهائن غريبن کي بيگر سدا
انهن کي مزوري به نه ڪن ادا
گهڻي ۾ گهڻو، ماني ٽڪر ڏين
ٻچا ٻار تن جا ڀلي بک مرن
غريبن جا ڌنڌا ڀل پيا رلن
وڏيرن جا سڀ ڪم برابر هجن
آفيسر کي راضي رکڻ واسطي
لقب خواهه ليسن ملڻ واسطي
غريبن مٿان ظلم ٻاري ڏين
انهن جي مرڻ جيئڻ جي نه ڪن
ڀلي قوم ساري ته برباد ٿئي
مگر هڪ آفيسر نه ناشاد ٿئي
غريبن سان حاڪم ڀلي ظلم ڪن
وڏيرا انهن کي نه آڏو اچن
وڏيرا انهيءَ ۾ هي مطلب رکن
ته جيئن راڄ وارا نه اسري سگهن
ٻيو خاص مطلب اهي هي رکن
ته حاڪم اسان کان سدا خوش هجن
ٻڌايان وڏيرن جو هڪڙو نقل
وڌان نه هرگز انهيءَ کان اصل.*