11. ڪنوار جي ڳولا
ابا… فلاڻي کپئي… ادا فلاڻي توکي به پسند ڪري ٿي. ادا ڏاڍي سٺي آهي ڇوڪري، رڳو راضي ٿي… پر آءٌ ڪنهن جي ڳالهه تي نه اچي، سڀني کي ائين چئي خاموش ڪرائي ڇڏيندو هوس ته مان شادي نه ڪندس.
نعوذ بالله ڪو نامرد آهين ڇا جو شادي نه ڪندين.
ڇا جواب ڏيان.
دل ۾ سوچيندو هوس ته شادي اهڙي ڇوڪري سان ڪندس، جنهن جي زندگي سورن ۽ ڏکن ۾ هجي، هوءَ پنهنجي موجوده زندگي مان بيزار هجي، اها پنهنجي زندگي جي نجات حاصل ڪرڻ لاءِ راهون تڪيندي هجي.
بالغ ٿيڻ بعد شادي جي خواهش ته مون کي به ٿي هئي، پر مان پنهنجي مقصد حاصل ڪرڻ لاءِ، پنهنجو وقت اندروني طرح انهيءَ مظلوم عورت کي ڳولڻ ۾ صرف پئي ڪيو، جيڪا منهنجي اميدن وٽان هجي. منهنجي ڳولهڻ سان منهنجي سامهون عورتن جي مظلوميت جا گهڻا طبقا اکين اڳيان ڦرڻ لڳا. اهي ڇوڪريون به تصور ۾ آيون، جن جون شاديون مائٽن پئسن جي لالچ ۾ پئي ڪرايون. اهي ڇوڪريون به عڪس جيان گهمڻ لڳيون، جيڪي سماج جي بيجا رسمن ڪري گهر جي چار ديواري ۾ قيد هيون ۽ گهر ناٺي، بدي جو سڱ ۽ ڏاج جهڙين بيجا رسمن سبب شادي جهڙي زيور کان چاهندي به محروم رهيون. پر مون کي اڃان به مظلوم طبقي جي ڳولا هئي.
گهڻن گهرن مان هڪ گهر ويس… انهن گهرن کي باقاعده بازار سڏي ويندي آهي ۽ انهيءَ بازار کي “بازارِ حسن” جي نالي سان ڪوٺيو ويندو آهي ۽ انهن گهرن کي اڪثر وڏو گهر چيو ويندو آهي… جتي مون کي مظلوميت (اها مظلوميت جنهن جي مون کي تلاش هئي) جي بوءِ اچڻ لڳي. انهيءَ گهر ۾ داخل ٿيس، ٻه نوجوان ڇوڪريون هيون. حسن وپيڪر جو ڪمال، شباب ۽ جواني جو جمال هيون. ٻنهي روئي ڏنو، چيائون… تون به اسان مان مزو وٺڻ آيو آهين… پر… اسان جي مائرن ۽ وڏين ڀيڻن مان ته مزو وٺي سگهين ٿو، پر اسان جي ويجهي اچڻ جي به جرئت نه ڪجانءِ.
ڀلا توهان جون مائرون ۽ ڀينرون ڇو؟ مون سوال ڪيو.
اهي هن ڌنڌي ۾ هري ويون آهن… انهن ڳالهه کي وڌائيندي چيو. اسان هنن جي هٿان ڪئين مارون کاڌيون آهن، جيئن اسان هن ڌنڌي ۾ مجبور ٿي، هنن کي پئسن ڪمائڻ ۾ مدد ڪري سگهون. پر اسان جو فيصلو اٽل آهي، ته پاڪ رهون. مون پڇيو: ڀلا توهان هن گندي دنيا مان نجات ڇو نٿيون حاصل ڪريو؟
هڪ روئي چيو: نجات! هر پروانو شمع جو واس وٺڻ لاءِ هتي ايندو آهي. هتي سڀ پنهنجون خواهشون پوريون ڪري هليا ويندا آهن. اسان جتي ايندڙ هر مرد کي نجات حاصل ڪرڻ لاءِ پڪاريو هوندو، پر انهن نفرتن کان سواءِ موٽ ڪنهن شيءِ جي به نه ڏني آهي.
هيستائين ڪنهن به مرد اسان جي زندگي بابت سوچيو ته ڇا، پر اهڙا سوال به نه ڪيا آهن، جهڙا تون پيو ڪرين. شايد تون مرد نه پر فرشتو ٿو ڏسجين، اسان جي نجات جو وسيلو تون ئي هجين.
مان ته هڪ مرد آهيان، پر جنسي خواهش پوري ڪرڻ وارو نه، پر ڪنهن جي زندگي بابت سوچڻ وارو… سوچ… تون اسان بابت اهو ئي ته سوچيندين ته اسان حرام عورتون آهيون، اسان جي ماءُ وٽ هر قسم جو مرد آيو هوندو، الائجي ڪهڙي مرد سان اسان جي پيدائش هجي. سو اسان کي ڪير ٿو پسند ڪري. حسن واخلاق تنهنجي سامهون آهي، پر اسان صرف حرام ڪري گند ڪچرو سمجهيون وينديون آهيون.
ڏوهه هاڻ اسان جو ٿيندو جي نڪاح کان سواءِ ڪنهن کي ويجهو اچڻ ڏيون.
هنن جون ڳالهيون منهنجي نس نس ۾ سمائجي چڪيون هيون… تلاش هيم ته انهيءَ طبقي جي.
مون انهن مان هڪ سان عهد ڪيو ته مان تنهنجو آهيان ۽ ٻيءَ کي به دلاسو ڏنم ته توکي نجات ڏياريندس. هاڻ اتان هنن کي ڪڍڻ جو مسئلو نروار ٿيو. هن جي ماءُ سان ڳالهايم، پر انڪار کان سواءِ جهڳڙو به نصيب ٿيم. ڪافي رعب ڪيم ته تون هڪ رنڊي… پر هن به منهنجي رعب جو جواب رعب سان ڏنو. هن جي ماءُ کان مايوس ٿيڻ بعد پروين کي چيم هاڻ ڇا ڪجي؟ سوچ…
ڪجهه ڏينهن بعد ويس ته پروين چيو ته اسان تي چوڪسي وڌي وئي آهي… پر پاڻ پنهنجي مقصد ۾ ڪامياب ٿي وينداسين. هڪ عورت جي اها ڳالهه منهنجي دل وڏي ڪرڻ جي برابر هئي. نيٺ وڏي ڊڪ ڊوڙ بعد، پوليس جي مدد سان هنن کي گندي دنيا جي قيد مان آزاد ڪرايم.
پروين ۽ نسرين کي نجات ته ڏياريم، پر پاڻ ڦاسي پيم، ته هاڻ گهر ڪيئن وڃان. سوچيندي گهر آيس. گهر اهو نه ٻڌايم ته هي رنڊي جون ڌيون آهن. ٻه ٽي ڏينهن مس گذريا هئا ته منهنجي سؤٽ انهن کي سڃاتو ته هي… (شايد هو بازارِ حسن ۾ ويو هو) پوءِ ته مون تي ممڻ مچي ويو. منهنجي سؤٽ به سمجهايو ته هي ڇوڪريون اشراف آهن، مون به هنن جي اشرافت جا قسم کنيا، پر منهنجا مائٽ مذهب پسند ته اسان جي گهر ۾ حرام عورتون… هنن يڪدم ٻنهي ڇوڪرين کي گهران نڪرڻ جو حڪم ڏنو. پر مان پنهنجي مقصد کي اڌ ۾ ناڪام ڏسڻ لاءِ هرگز تيار نه هوس. مائٽن کي چيم ته آءٌ به گهران نڪري وڃان.
آءٌ پروين ۽ نسرين کي ساڻ ڪري ڀر واري شهر ۾ آيس. پروين سان ڪورٽ ۾ نڪاح ڪري، هڪ دوست جي گهر جي جڳهه ۾ رهيس. ڪجهه ڏينهن بعد مسواڙ تي جاءِ ورتم. شوق خاطر پر سال هن ئي شهر ۾ نوڪري ورتي هيم، اها هن وقت ڏاڍي ڪم آئي. مائٽن سان هوس ته پگهار جا چار سؤ ته ليکي ۾ ئي نه هئا… پر هاڻ انهيءَ پگهار جي پائي پائي کپائيندي به شدت سان تڪليف محسوس ٿيندي هيم، ڇو جو هاڻ منهنجي ڪلهن تي بار هو. بهرحال تڪليف سان ٻه مهينا گذري ويا. نسرين جي شادي جي ڪوشش ڪيم ۽ هڪ دوست کي راضي ڪيم. هن جي شادي ڪرايم… ڪورٽ ۾… بنا خرچ جي… سک جو ساهه تڏهن کنيم جڏهن نسرين کي پنهنجي نئين زندگي ۾ خوش ڏٺم. منهنجي ۽ پروين جي زندگي هاڻ معمول تي اچڻ لڳي. خوشگوار ماحول، حسين زندگي، پيار ۽ پريم جا مڌر گيت… جنت نما گهر، زندگي آرام سان پئي گذري.
هاڻ ماءُ پيءُ نيٺ اولاد جي جدائي گهڻو وقت سهي نه سگهيا. آهستي آهستي خط لکڻ لڳا، جنهن ۾ ماءُ جي ممتا منهنجي چهري ڏسڻ لاءِ بيچين نظر ايندي هئي. پر مان هن عظيم مقصد خاطر… انهن مائٽن هٿان شڪست نه کائڻ جو عهد ڪري چڪو هوس، جيڪي ريتن ۽ رسمن جا پوڄاري هجن.
نيٺ انهن مائٽن شڪست تسليم ڪندي منهنجي شهر واري جاءِ تي پهتا ۽ تسليم ڪيائون ته اسان ڀليل آهيون. پروين انهن جي دل ۽ جان سان خدمت ڪئي ۽ انهن کي تسليم ڪرايو ته واقعي هوءَ عظيم عورت، سٺي زال، سٺي ماءُ، سگهڙ گهر ڌياڻي آهي. هاڻ اسان کي چنڊ جهڙو پٽ به هو دانش… تمام پيارو ۽ ٻاتين ٻولين وارو ڇوڪرو. هر ڪنهن کي پيو وڻندو هو. کيس سڀ پيار ڪندا هئا ۽ اسان جو گهر موتين محل ۽ خوشين جو خزانو بنجي ويو.
مان اندر ۾ خوش هوس ته اها عورت، جنهن جي ذات پات جي خبر نه هيم ۽ هن جي زندگي ڪهڙي مظلوميت سان پئي گذري، تنهن کي نئين زندگي ڏنم. اڄ اسان خوش آهيون.
سوچيان ٿو ته اهڙيون ڪي ڇوڪريون اڃا به آهن، جيڪي اهڙن مردن ۽ پنهنجي حسين زندگي لاءِ واجهائينديون هونديون. ڪاش اسان ئي هڪ قدم اڳتي وڌائي سگهون…