30. جيئڻ جنين مهڻو
مون کي جو انهيءَ آفيس ۾ ڪلرڪي جو آرڊر مليو ته پوءِ هڪٻئي کي ڏٺوسين ته پاڙي جي لحاظ کان هڪ ٻئي جي ويجهو به ٿياسين. آءٌ به نئون نئون، هر چهرو غير چهرو، اجنبيت جو ماحول. اتي چاچو ممتاز ڏٺم ته هنيانءَ ۾ ڇنڊو لڳم. وڌي ڳالهايومانس، سڃاڻڻ ۾ دير ئي نه ڪيائين پر شڪوه ڪندي چيائين ابا… توهان نوجوان، اسان جهونا جهاز… ٻيو مڙئي ماڻهو غريب… سو ڪنڊ پاسو وٺيو پيا جيون گهاريون. چيومانس نه چاچا، اهڙي ڳالهه نه آهي، بس ٿوري گهڻي حجت نه هئي.
بس ابا… مبارڪون هجنين نوڪري جون… ڪنهن ڪم جي ڏکيائي ٿئي ته پڇڻ ۾ حجاب نه ڪجانءِ…
پاڻ صبح جو آفيس ايندو هو. جيئن پنهنجي ٽيبل تي اچي ويهندو هو، وچ ۾ اٿندو نه هو. ڪم هوس اڪائونٽ جو… صبح اچي اڪائونٽ ٺاهڻ لڳندو هو ۽ شام جو اُٿي گهر هليو ويندو هو. نه ڪنهن سان اٿڻ، نه ويهڻ…
ڪو مون پارو اچي ٽيبل جو پاسو ورتس ته ڪجهه گهڙيون ڳالهائيندو هو، نه ته اها ئي چال… نه چانهن ڪنهن جي پيئندو، نه ئي ڪنهن کي پياريندو هو. عادت نه هيس يا غربت جي ڪري…
سو همراهه مڙئي پنهنجي منهن زندگي گذارڻ وارو هو.
هاڻ اسان جا تعلقات ٿورا ويجها ٿي پيا هئا. هڪ ٻئي جي گهر ٻارن کي به ڇڏيوسين. هن جا ننڍڙا ٻار منهنجي گهر گهڻو ڪري شام ٽائيم ٽيليويزن ڏسڻ ايندا هئا. ٻار ويٺي ويٺي ڳالهيون ڪندا هئا ته بابا چوي ٿو ته مون کي کوڙ سارا پئسا ملندا ته پوءِ ننڍڙي ٽي وي وٺنداسون. هنن جي معصوم ۽ مرجهايل چهرن کي ڏسندو هوس ته منهنجي من ۾ جذبن ۽ قياس جون لهرون پيدا ٿينديون هيون.
ائين گهر جو هر ڀاتي پنهنجن پنهنجن خواهشن جو اظهار ڪندا هئا ۽ چاچو ممتاز هر ڪنهن کي رٽائرمينٽ واري پئسي جي آسري رکندي پنهنجي زندگي کي بکن ۽ ڏچن ۾ گذاريائين پئي.
سندس نوجوان ڀيڻون انهيءَ غربت سبب ڪٿي پرڻجي نه پئي سگهيون. پاڻ کي خدا ايڏو صبر ڏنو هوس جو ٻاف به ٻاهر نه ڪڍندو هو.
پاڻ اڪثر ڪري بيمار رهڻ لڳو. هڪ ڏينهن گهر وڃي بيماري جو پڇندي صلاح ڏني مانس ته چاچا، ٽيهه سال سروس اٿئي، هاڻ عمر به اچي گهڻي ٿي اٿئي، ريٽائر ٿي ڪجهه پئسا چڱا ملي پوندؤ، علاج به سٺو ڪراءِ ۽ پنهنجي گهر جي زندگي سنوار…
پهرين ته نٽائيندو هو پر پوءِ پنهنجي ٻارن جي زور تي ايترو چئي بس ڪرائي ڇڏيندو هو ته هن سال جي انڪريمنٽ وٺان…
ابا ٿورو پگهار به وڌي پوندو ۽ پينشن به سٺي ٺهندي. زال ڪڏهن ڪڏهن چئي ڏيندي هيس ته مئي انهيءَ انڪريمنٽ اسان جي زندگي زهر بنائي ڇڏي آهي. آءٌ سمجهائيندو هوس ته چوندو هو اڃان سٺ سال کي پهچڻ ۾ پنج سال پيا آهن. ڀلا آئون ڪيڏانهن ويندس. جيستائين سٺ سالن کي پهچان، تيستائين پگهارن ۾ سٺو واڌارو ٿي پوندو ۽ پينشن جا پئسا به سٺا ٿي پوندا. چاچا هاڻ گهڻي لالچ ڇڏ…
توهان هاڻ بيمار رهڻ لڳا آهيو، هينئر رٽائرمينٽ وٺندا ته ڏيڍ لک کن ملي پوندو، ڪجهه پڇاڙڪي زندگي سنواريو. پنهنجو پاڻ نه ته پنهنجن معصوم ٻارڙن جو خيال ڪريو، نوجوان ڀيڻن جي زندگي توهان جي پئسن نه هئڻ ڪري زهر پئي ٿئي…
…… ها ڪري چوندو هو…… بس ابا، سچ ٿو چوين. بس هن سال جي انڪريمنٽ وٺي ٻي مهيني رٽائرمنٽ جي درخواست ڏيندس.
ٻارن کي ٽي وي وٺي ڏيندس ۽ ڀينرن جي شادي ڪرائيندس، علاج به ڪرائيندس ۽ ٻيا کوڙ سارا مسئلا آهن.
اڄ اوچتو ڄاڻ آيو ته چاچو ممتاز گذاري ويو. گهر جي هر ڀاتي جي اميدن ڀريو… مرجهايل چهرو… اکين اڳيان ڦرندي محسوس ٿيو… ڀانءِ ڪنهن جي اميد پوري نه ٿي… وري هن پڇاڙيءَ ۾ هيءَ وصيت لکرائي… ته منهنجي پينشن جي پيسن مان منهنجي معصوم ٻارڙن کي ٽي وي وٺي ڏجو ۽ منهنجي ڀيڻن جي شادي ڪرائجو……
(خادم وطن حيدرآباد، 31 ڊسمبر ۽ پهرين جنوري 1999ع)