پهرين ڇاپي لاءِ : ٻه اکر
موجوده دور ۾ سچ جي ساٿاري قوتن اڳ جي ڀيٽ ۾ گهڻيون سوڀون ماڻيون آهن. کين جيتوڻيڪ ڪٿي ڪٿي پوئتي موٽ کائڻي پيئي آهي پر مجموعي طور تي اڳتي وڌڻ جي رفتار وڌيڪ تيز رهي آهي. انهي عمل جي نتيجي ۾ هيروز جو نه رڳو تعداد تاريخ جي ٻين سڀني دورن جي ڀيٽ ۾ وڌيڪ رهيو آهي پر سندن ڪيل ڪارنامن کي گذريل وقتن ۾ رڳو تصور وسيلي قصن ۽ ڪهاڻين ۾ ئي پڙهي سگهجي پيو.
هي ڪتاب ”گوڏن ڀر نه جهڪنداسين“ هڪ اهڙي ئي ارڏي انسان جو داستان آهي جهن جو آدرش چي گويرا جي خوابن کي تعبير ڏيڻ هو. سلواڊور آلندي جي اڳواڻيءَ ۾ ترقي پسندن جي اتحاد سماجي تبديليءَ لاءِ هڪ پر امن واٽ وٺڻ چاهي هئي ۽ انهي لاءِ کين عوام جي گهڻائي جو ووٽ پڻ مليل هو. اهو تجربو ظاهري طور تي ناڪام ٿي ويو جنهن جي لاءِ بنيادي سبب اهو ٿو ٻڌايو وڃي ته انقلاب ڀلي پر امن طريقي سان ئي ڇو نه اچي انهن رياستي ادارن کي بدلائڻ ضروري هوندو آهي جيڪي پراڻي نظام جي خدمت گذاري لاءِ جوڙيا ويندا آهن. چلي ۾ اهو ڪم نه ڪيو ويو ۽ پراڻن ادارن خاص طور تي فوج کان ئي نئين نظام لاءِ ڪم وٺڻ جي ڪوشش ڪئي ويئي. فوج جي جوڙجڪ جنهن نموني ٿيل هئي انهي جو لازمي نتيجو اهو هو ته اها پنهنجن ملڪي مالڪن ۽ سندن سامراجي آقائن جي حڪمن جي تابعداري ڪري ۽ انقلاب کي تنجهڻن ۾ ئي نڙي تي ننهن ڏئي. پنهنجي انهي غلطي جي قيمت چلي جي ترقي پسندن پنهنجن جي رت سان ادا ڪئي ۽ چلي کي پنهنجن بهترين پٽن سلواڊور آلندي، وڪٽر جارا ۽ پابلونرودا کي انقلاب تي قربان ڪرڻو پيو ۽ هزارين محب وطنن کي ايذاءُ گهرن ۽ جلاوطني جا عذاب ڀوڳڻا پيا.
ايذاءُ گهر جي ڊائري جو هي خالق هڪ اهڙو افسانوي ڪردار آهي جنهن موت جي اکين ۾ اکيون وجهي ڏٺو آهي. جيڪي ڪجهه انهي ڊائري ۾ قلم بند ڪيو ويو آهي انهي کي ٿوري گهڻي فرق سان ٻين ملڪن ۾ رائج فاشزم جي صورت ۾ ڏسي سگهجي ٿو ۽ انهن هيرن کي پنهنجي اکين آڏو آڻي سگهجي ٿو. جن موت ۽ زندگي جي فرق کي مٽائي ڇڏيو آهي.
انهن ماڻهن جي جدوجهد اڪيلي جدوجهد ڪانهي. سندن مقصد ماڻهن جي گهڻائي کي پاڻ سان گڏ وٺي هلڻ ۽ ظلم سان مهاڏو اٽڪائڻ لاءِ تيار ڪرڻ آهي. انهي لاءِ هو اهو طريقو استعمال ڪرڻ لاءِ تيار آهن جيڪو کين ميسر آهي. انهن ۾ قانوني ۽ غيرقانوني ٻيئي طريقا شامل هوندا آهن، مقصد رڳو اهو هوندو آهي ته فاشسٽ قوتن لاءِ ڀڄڻ جي هر واٽ بند ڪئي وڃي. انهي جو تازو مثال اسان کي انهي ريفريندم جي صورت ۾ ملي ٿو جنهن ۾ عوام ڄڻ جنرل پنوشي کي سڄي دنيا جي منهن تي چئي ڇڏيو ته تون هاڻي مهرباني ڪري اسان جي جان ڇڏ. اهڙي ريت جنرل لاءِ وڌيڪ دير ڪرسيءَ سان چهٽي رهڻ جو ڪو اخلاقي جواز باقي ناهي رهيو. وٽس جيڪڏهن ڪو جواز آهي ته اهو ڏنڊو آهي جيڪو فوج جي اڳواڻ هئن جي حيثيت ۾ سندس هٿ ۾ آهي. انهي جواز کي انهي صورت ۾ ختم ڪري سگهجي ٿو جڏهن عوام کي وسيع پئماني تي منظم ڪجي ۽ منجهن اها سگهه پيدا ڪجي جيڪا انهي ڏنڊي کي جنرل پنوشي ۽ سندس جهڙن ٻين جنرلن جي هٿن مان کسي سگهي ۽ پنهنجن معاملن کي پنهنجي ليکي هلائي سگهي. چلي ۾ انهن قوتن جي منظم ٿيڻ جو عمل اسان جي ڀيٽ ۾ وڌيڪ پختي مرحلي م آهي ۽ سندن ڪوشش اها آهي ته سڀني محب وطنن ۽ فاشزم دشمنن جو هڪ وسيع تر اتحاد ٺاهجي ۽ فاشسٽن کي بلڪل ئي اڪيلو ڪري ڇڏجي.
سنڌي ۾ انهي ڪتاب جي ترجمي جو مقصد رڳو هي آهي ته پاڻ کي انهيءَ جدوجهد سان ڳنڍجي جيڪا عالمي پئماني تي سامراجي قوتن خلاف جاري آهي ۽ پنهنجي جدوجهد ۾ انهن تجربن مان لاڀ حاصل ڪجي جيڪي اسان جهڙن ملڪن جي عوام کي ٿيا آهن.
سنڌيڪار