جيل ڊائري

گوڏن ڀر نه جهڪنداسين

هي جيل ڊائري چليءَ جي ڪميونسٽ پارٽي جي هڪ اڳواڻ ۽ صحافي روڊريجو روجاس جي لکيل آهي جنهن جو سنڌيڪار رئوف نظاماڻي صاحب آهي.
چِليءَ ۾ جمهوريت تي راتاهو هنيو ويو هو ۽ چِليءَ کي پنهنجن بهترين پٽن سلواڊور آلندي، وڪٽر جارا ۽ پابلونرودا کي انقلاب تي قربان ڪرڻو پيو ۽ هزارين محب وطنن کي ايذاءُ گهرن ۽ جلاوطني جا عذاب ڀوڳڻا پيا. هي ڪتاب ”گوڏن ڀر نه جهڪنداسين“ هڪ اهڙي ارڏي انسان جو داستان آهي جنهن جو آدرش چي گويرا جي خوابن کي تعبير ڏيڻ هو. ايذاءُ گهر جي ڊائري جو هي خالق هڪ اهڙو افسانوي ڪردار آهي جنهن موت جي اکين ۾ اکيون وجهي ڏٺو آهي. جيڪي ڪجهه انهي ڊائري ۾ قلم بند ڪيو ويو آهي انهي کي ٿوري گهڻي فرق سان ٻين ملڪن ۾ رائج فاشزم جي صورت ۾ ڏسي سگهجي ٿو ۽ انهن هيرن کي پنهنجي اکين آڏو آڻي سگهجي ٿو. جن موت ۽ زندگي جي فرق کي مٽائي ڇڏيو آهي.
Title Cover of book گوڏن ڀر نه جهڪنداسين

ٻيو فائرنگ اسڪواڊ

19 آڪٽوبر جي صبح جو سوير، سپاهين جو هڪ جٿو مون کي وٺڻ لاءِ آيو هو. مون کي جهٽ يادگيري آئي ته 12 آڪٽوبر تي مون کي ”صبح ساڻ گولي هنئي وئي هئي“.
بلڪل اها ئي ڳالهه هئي، مون کي گولي هڻڻ لاءِ ئي ٻاهر ڪڍيو ويو هو. رڳو انهيءَ وقت مون سمجهيو ته هاڻي اها حقيقت هوندي. مون وري پنهنجن مٽن مائٽن ۽ ساٿين کي ياد ڪيو. نه رڳو مون پنهنجا هوش ۽ حواس قائم رکيا هئا پر مون کي هڪ قسم جو اطمينان پئي محسوس ٿيو. مون مرڻ نه پئي گهريو پر جيئن ته آءُ ڪجهه به ڪرڻ جهڙو نه هوس، انهيءَ ڪري خاموش هوس. منهنجو ضمير صاف هو، مون ايذائن ۽ تشدد آڏو ڪنهن به قسم جي ڪا هيڻائي نه ڏيکاري هئي. جيڪڏهن مون کي گولي هنئي ٿي وڃي ته پارٽي مون کي نه وساريندي ۽ منهنجي ڌيئرن کي ڏک سان گڏ مون تي فخر هوندو، جو سندن پيءُ جو موت اهڙو ئي هوندو، جهڙو هڪ ڪميونسٽ جو هئڻ کپي جنهن فاشزم سان مهاڏو اٽڪائيندي بنا جهڪڻ جي هڪ اوچي مقصد لاءِ فخر سان پنهنجي حياتي ارپي ڇڏي آهي.
وري به 12 آڪٽوبر جي انهيءَ اڻ وسرندڙ صبح وانگر هر شيءِ تيار هئي. ڪمانڊنگ آفيسر بنا ڪنهن فرق جي اهو هڪ هڪ لفظ ورجايو جيڪو گذريل ڀيري واري فائرنگ اسڪواڊ جي آفيسر چيو هو. وري به هر ڪا شيءِ بلڪل ائين ئي ٿي، جيئن 12 آڪٽوبر تي ٿي هئي. بندوقون هوا ۾ ڇوڙيون ويون، وري مون ٻڌو ته ”سزا ختم ڪئي ويئي آهي“ ۽ ساڳئي نموني مون کي ڊريسنگ روم واري گولي ڏانهن اماڻيو ويو.
گهڻن ڪلاڪن کان پوءِ، بلڪل ائين جيئن ان صبح تي ڪجهه به نه ٿيو هجي، مون کان اڻ کٽ پڇاڳاڇا ٿي. ڌڪن، ٿڏن، لتن، سوالن ۽ بجليءَ جي جهٽڪن جو نشانو بڻايو ويس ۽ وري به مون کي انهن قيدين جي گروپ م شامل ڪيو ويو ”جن کان اڃا پڇاڳاڇا ٿيڻي آهي“.