جيل ڊائري

گوڏن ڀر نه جهڪنداسين

هي جيل ڊائري چليءَ جي ڪميونسٽ پارٽي جي هڪ اڳواڻ ۽ صحافي روڊريجو روجاس جي لکيل آهي جنهن جو سنڌيڪار رئوف نظاماڻي صاحب آهي.
چِليءَ ۾ جمهوريت تي راتاهو هنيو ويو هو ۽ چِليءَ کي پنهنجن بهترين پٽن سلواڊور آلندي، وڪٽر جارا ۽ پابلونرودا کي انقلاب تي قربان ڪرڻو پيو ۽ هزارين محب وطنن کي ايذاءُ گهرن ۽ جلاوطني جا عذاب ڀوڳڻا پيا. هي ڪتاب ”گوڏن ڀر نه جهڪنداسين“ هڪ اهڙي ارڏي انسان جو داستان آهي جنهن جو آدرش چي گويرا جي خوابن کي تعبير ڏيڻ هو. ايذاءُ گهر جي ڊائري جو هي خالق هڪ اهڙو افسانوي ڪردار آهي جنهن موت جي اکين ۾ اکيون وجهي ڏٺو آهي. جيڪي ڪجهه انهي ڊائري ۾ قلم بند ڪيو ويو آهي انهي کي ٿوري گهڻي فرق سان ٻين ملڪن ۾ رائج فاشزم جي صورت ۾ ڏسي سگهجي ٿو ۽ انهن هيرن کي پنهنجي اکين آڏو آڻي سگهجي ٿو. جن موت ۽ زندگي جي فرق کي مٽائي ڇڏيو آهي.
Title Cover of book گوڏن ڀر نه جهڪنداسين

منهنجو مقدمو

منهنجا وڪيل ويلاسڪو، زينٽينو ۽ ميڊرانو ايندڙ ملاقات تي اڳ کان تمام گهڻو خوش پئي لڳا، وٽن انهيءَ لاءِ هڪ سٺو سبب هو. هو ڪيس نمبر 73-728، چلي جي فوج، خلاف روجاس ڊان روڊريجو، مقدمي کي، امن جي وقت ۾ ڪيل ڏوهن بابت فوجي قانون جي ضابطن کي استعمال ڪري هنگامي ٽريبونل مان عام فوجي عدالت ۾ بدلي ڪرائڻ ۾ ڪامياب ٿي ويا هئا. منهنجي بي ڏوهي ڪردار کي اهڙن شاهدن جي انڪار نه ڪرڻ جوڳن بيانن ذريعي ثابت ڪيو ويو، جن تي ڪنهن به قسم جي ڪميونسٽ اثر هئڻ جو شڪ به نه پيو ڪري سگهجي. ايل سگلو جي انهيءَ وقت جي اڻ ڳڻين پرچن کي پيش ڪري، جڏهن آئون ان جو ايڊيٽر انچيف هوس، اهو ثابت ڪيو ويو ته آئون، جوابدار، سدائين تشدد ۽ سياسي قتل کي ننديندو رهيو آهيان ۽ مون هميشه چٽي طرح گهرو ويڙهه ۽ چلي جي ماڻهن جي وچ ۾ سياسي جهيڙن کي هٿياربند طريقي سان طئي ڪرڻ جي ڪوشش جي مخالفت ڪئي آهي. ٻين شاهدن ۽ پوليس جي رپورٽن اهو ثابت ٿي ڪيو ته 11 سيپٽمبر کان پوءِ آئون انهيءَ فليٽ مان ٻاهر نه نڪتو آهيان، جتان مون کي گرفتار ڪيو ويو هو. پارٽي جي ڪاغذ پٽن جي هڪ وزني فائل، مرڪزي ڪميٽي جي مڪمل گڏجاڻين جي رڪارڊ ۽ سياسي ڪميشن جي بيانن سميت، جن ۾ اهو بيان به شامل هو جيڪو 11 سيپٽمبر کان اڳ واري شام تي منهنجي سياسي ڪميشن جي ساٿي سينيٽر جوليٽا ڪيمپيو سانو قومي ريڊيو تان پڙهيو هو ۽ جيڪو پوءِ ايندڙ صبح تي ايل سگلو جي پهرئين صفحي تي ڇپيو هو، سڀني ڪميونسٽن جي ۽ منهنجي هڪ جوابدار جي موقف کي صحيح ٿي ثابت ڪيو.
5 فيبروري تي منهنجي زال ۽ ڌيئون ٻين ڪيترن دوستن سان گڏجي مون سان ملڻ آيون. ساڻن پارٽي جو جهونو ڪارڪن ٽيوفيلو موريلز به هو، جيڪو هر ملاقات جي ڏينهن تي قيدين کي همٿ ڏيارڻ ايندو هو. جيتوڻيڪ هو پوڙهو ۽ گهڻن سالن کان پينشن تي هو پر هينئر به هو کل ڀوڳ ڪندڙ ۽ چرچائي هو، جيئن هو 20 سال اڳ ايل سگلو ۾ ڪم ڪرڻ وقت هو. پنهنجي منهن تي مرڪ پکيڙي مون کي سيني سان لڳائي هو چوندو هو ته:
”ڏس يار! اسان پوڙها ماڻهو اڃا ساڳي ريت مضبوط آهيون. اسان بدليا ڪو نه آهيون. هي سڄي حالت جلد ئي ختم ٿي ويندي“.
ٽيوفيلو قيدين ۽ سندن ملاقاتين، سڀني جا دل آئندي جي اميد سان ٽمٽار ڪري ڇڏيندو هو.
انهي ڏينهن تي قيدين سندن مائٽن عزيزن ۽ دوستن کان سوکڙيون ۽ ٻيون شيون ورتيون اهو گهڻن ڄڻن، پر خاص طور تي منهنجي لاءِ هڪ اڻوسرندڙ ڏينهن هو.