مينو بحث مباحثا
بهرحال، انهن سڀني بحث مباحثن کي پنهنجن محافظن کان لڪائڻ ضروري هو. اها تمام سولي ڳالهه هئي. اسان مان هڪ ڄڻي ڪچري جي دٻي مان آئسڪريم جون تيليون جمع ڪري ان مان ڊومينوز جو سيٽ ٺاهيو ۽ ٻئي ڄڻي پاٺي جي دٻن جي ٽڪرن مان راند جا ڪارڊ ٺاهيا. انهي ۾ ڪو به شڪ نه آهي ته انهن راندين پهرين ڪڏهن به اهڙو انقلابي رنگ اختيار نه ڪيو هو، جهڙو ان وقت نيشنل اسٽيڊيم جي بنديخانن ۾ ڪيو. رات ۾ اڃان به وڌيڪ سولو هوندو هو. هٿياربند پهريدار اسان جي کولين ۾ داخل نه ٿيندا هئا ۽ جيڪي اسان جي وچ ۾ ويس مٽايو ويٺا هئا، انهن کي ٻاهر ڪڍڻ اوکو ڪم نه هو. پوءِ ڀلي اهو ڪو سپاهي هجي، جيڪو قيدين جي روپ ۾ ويٺل هجي يا سرڪار جو ٻيو ڪو لاٺڙيو.
اسان جون راتيون گهڻو ڪري پريشانيءَ واريون هونديون هيون. ٻاهر، ڊيوٽي تي موجود سپاهي، گيتن، رڙين واڪن، ڏاڪڻن تان هيٺ مٿي ڊوڙڻ، دروازن کي رائفلن جا ڌڪ هڻڻ ۽ ٻين ڪيترن ئي نمونن سان اها ڪوشش ڪندا هئا ته جيئن اسين سمهي نه سگهون. پوءِ، سڄي رات اسان کي مشين گنن جي فائرنگ جا آواز ٻڌڻ ۾ پيا ايندا هئا. ڪڏهن اهي تمام گهڻو ويجهو هوندا هئا. جنهن جو مطلب ٿڏي تي ماڻهن کي شوٽ ڪرڻ هو، ته، ڪڏهن اهي تمام پري هوندا هئا، جنهن جي معنيٰ هئي خوفناڪ راتاها.
گهڻو ڪري صبح سان هڪ آفيسر گهڻن سپاهين سان ڪنهن قيدي کي وٺڻ ايندو هو. معمول جيان اسان کي ساڻس ٿيندڙ سلوڪ جي ڪا به خبر نه پوندي هئي. اسان فقط انهيءَ وقت اندازو لڳائي سگهندا هئاسين، جڏهن ويجهڙائيءَ کان فائرنگ اسڪواڊ جي رائفلن جا آواز ٻڌڻ ۾ ايندا هئا.
نيشنل اسٽيڊيم ۾ ٺاهيل ڪئمپ ۾ پهريون ڀيرو اسان جي قوم جي هزارين پٽن ۽ ڌيئرن اهي خوني ۽ غير انساني ظلم ڏٺا، جن سان فاشسٽ سڃاتا وڃن ٿا. وحشي سپاهين جي چنبي ۾ ڦاسڻ کان پوءِ کين پورهيت طبقي ۽ ملڪ جي ٻئي عوام جي وچ ۾ اتحاد جي سڏ جي معنيٰ پوري ريت سمجهه ۾ اچي ويندي هئي. ڪئمپ جي هزارين قيدين لاءِ اها ڳالهه پوري طرح پڌري ٿي پيئي هئي ته يارهين سيپٽمبر جي فاشسٽ بغاوت جي ڪاميابي جي مکيه سببن مان هڪ ۽ شايد سڀني کان اهم اهو هو ته دشمن اڳواٽ ئي پورهيت طبقي کي اڪيلو ڪري ۽ کيس حقيقت ۾ چلي جي سماج ۾ سندس غير پرولتاري ساٿين کان محروم ڪري ڇڏيو هو. هيئن ڇو ڪيو ويو ۽ هيئن ڇو نه ڪيو ويو، جهڙا اڻ ڳڻيا سوال هينئر پڇجڻ شروع ٿيا هئا. قيدين آهستي آهستي ڪميونسٽ پارٽي جي حقيقي سائنسي، سچي ۽ انصاف واري پاليسي کي سمجهڻ شروع ڪيو هو.
اهڙن گهڻن ماڻهن جن ڪميونسٽ پارٽي تي مصلحت پسندي جو ڏوهه ٿي مڙهيو، هنن هاڻي پنهنجي انهيءَ غلطي کي محسوس ڪري ورتو هو ۽ هڪ سچي ۽ ايماندار انقلابي وانگر سندن پاران کلئي نموني اهڙو اقرار ڪيو ويو ته سندن الزام جو بنياد تفرقيبازي ۽ تنگ نظري هئي.