تعليم

اعليٰ تعليم جا عالمي رجحان ۽ موقعا

جيڪڏهن توهان دنيا جي ٽاپ يونيورسٽين ۾ پڙهڻ چاهيو ٿا پر انهن جون تمام مهانگيون فيون ۽ ٻيا خرچ برداشت ڪرڻ ۾ ڪا مشڪل سامهون آهي ته گهٻرائڻ جي ڳالهه ڪانهي، ڊاڪٽر شاهمراد چانڊيي جو لکيل هيءُ ڪتاب توهان جي مڪمل رهنمائي ڪندو ته توهان ڪهڙي طريقي سان دنيا جي ڪهڙي بـ ملڪ جي ڪهڙي به يونيورسٽيءَ ۾ پنهنجي پسند مطابق داخلا وٺي پنهجو تعليمي خواب پورو ڪري سگهو ٿا. دنيا جي هر کنڊ ۽ هر ملڪ جي ٽاپ يونيورسٽين ۾ داخلا جي طريقيڪار کان وٺي، ويزا، فيس، فنڊنگ، اسڪالرشپس، رهڻي ڪرڻي، سماجي، معاشي، ثقافتي ۽ سياسي پهلوئن سميت مڪمل ڄاڻ ڏيندڙ هيءُ ڪتاب سنڌ جي سمورن شاگردن، استادن، والدين سان گڏوگڏ تعليمي ادارن ۽ خصوصاَ سنڌ حڪومت جي رهنمائيءَ لاءِ هڪ ”گولڊ مائن“ (سون جي کاڻ) جي حيثيت رکي ٿو.
Title Cover of book اعليٰ تعليم جا عالمي رجحان ۽ موقعا

عوامي جمهوريه ڪوريا جو اعليٰ تعليمي نظام

عوامي جمهوريه ڪوريا ۾ اعليٰ تعليم ڏيندڙ ادارا ٽن مختلف قسمن ۾ ورهايل آهن ، جن ۾ جونيئaTTر ڪاليج، يونيورسٽيون ۽ گريجوئيٽ اسڪول شامل آهن، پر هاڻي انفارميشن ٽيڪنالاجي جي اهميت ۽ دور جي حساب سان الڳ سان سائبر يونيورسٽيون به قائم ڪيون ويون آهن جتي تعليم اليڪٽرانڪ سکيا طور ڏني وڃي ٿي. جيتوڻيڪ گريجوئيٽ اسڪول، يونيورسٽين جو ئي حصو رهيا آهن پر اڄڪلهه ڪجهه الڳ سان بغير ڪنهن يونيورسٽي سان الحاق هجڻ جي، آزاد ڪم ڪندڙ گريجوئيٽ اسڪولن جو به قيام عمل ۾ آندو پيو وڃي ۽ ڪجهه عملي طرح ڪم به ڪري رهيا آهن.
ڪوريا جون يونيورسٽون ٽن قسمن جون آهن هڪڙيون اهي جيڪي سينٽرل گورنمينٽ جي زير نگراني ڪم ڪري رهيون آهن، ٻيون لوڪل گورنمينٽ ۽ ٽيون پرائيويٽ يونيورسٽيون. هتان جي تعليم پرائيويٽ يونيورسٽين جي ڀيٽ ۾ سرڪاري يونيورسٽين ۾ ڪجهه گھٽ خرچ کائي ٿي. البته سمورين پرائيويٽ يونيورسٽين کي به وزارت تعليم طرفان مقرر ڪيل استاد، نصاب، سهولتن ۽ ڊگري پروگرامن جي قاعدن مطابق جاچ پڙتال کان پوءِ ئي منطوري ڏني وڃي ٿي.
ڪوريا جي وزارت تعليم بين الاقوامي رجحان کي ڌيان ۾ رکندي به عالمگيريت جي اثر هيٺ پنهنجي ملڪ ۾ به پرڏيهي شاگردن جي لاءِ موقعا فراهم ڪري رهي آهي ۽ ان قسم جي رجحان کي وڌيڪ پذيرائي ڏئي رهي آهي ته جيئن بين الاقوامي اچ وڃ ۽ تعلقات کي وڌائجي. اپريل 2016 جي انگن اکرن مطاق ڪوريا ۾ موجود پرڏيهي شاگردن جو ڪل تعداد ٿلهي ليکي 104000 جي لڳ ڀڳ آهي.

[b] ڪجهه اهم ڳالهيون هن طرح آهن.
[/b]• جونيئر ڪاليج ۾ 2 کان 3 سال جا پروگرام آهن.
• يونيورسٽيءَ ۾ 4 سالا ڊگري پروگرام آهن.
• ڊگري پروگرام ڪورين يا انگلش ٻوليءَ ۾ ڪرايا وڃن ٿا، جيئن ته ڪوريا جي اڪثر يونيورسٽين جي عالمگيريت طرف خصوصي دلچسپي آهي، انڪري 30 سيڪڙو تائين ڪورس انگريزي ۾ ڪرايا وڃن ٿا.
• ايڪسچينج اسٽوڊنٽ پروگرام ۾ مختلف پرڏيهي يونيورسٽين سان ٿيل معاهدن تحت شاگردن کي داخلا ڏني وڃي ٿي.
• اڪٽر يونيورسٽين ۾ ڪورين ٻولي پڙهائڻ لاءِ لئنگئيج انسٽيٽيوٽ آهن جتي ڪورين ٻولي پڙهائي وڃي ٿي.
• گريجوئيشن اسڪولن جتي ماسٽرس ۽ پي ايڇ ڊي پروگرام ڪرايا وڃن ٿا، اهي ٻن حصن ۾ ورهايل آهن. هڪڙا جنرل اسڪول جتي جنرل اڪيڊمڪ پروگرام ڪرايا وڃن ٿا، ۽ ٻيا پروفيشنل گريجوئيٽ اسڪول آهن، جتي پريڪٽيڪل اسڪلز لاءِ پروگرام ڪرايا وڃن ٿا.
• ماسٽرس پروگرام 2 سال يا ڪجهه وڌيڪ وقت لاءِ آهن ، جن ۾ 24 اڪيڊمڪ ڪريڊٽ هَوَر شامل آهن، اهي پورا ڪرڻ کان پوءِ ئي شاگرد ماسٽرس جي ٿيسز تي ڪم ڪري، لکي جمع ڪرائي سگھن ٿا.
• جڏهن ته ڊاڪٽرل پروگرام 3 سال جو آهي، يا ان کان ڪجهه وقت وڌيڪ به لڳي سگھي ٿو، ان پروگرام ۾ 36 ڪريڊٽ هَوَر (ڪلاڪ) ڪورس ورڪ جا شامل آهن، اهي سمورا ڪريڊٽ هَوَر ڪاميابيءَ سان پاس ڪرڻ کان پوءِ ئي ڪامپريهينسو ڪواليفڪيشن ايگزيم پاس ڪرڻو پوي ٿو ، ان بعد ئي شاگرد پي ايڇ ڊي ٿيسز تي ڪم جاري ڪري سگھي ٿو يا ٿيسز لکي سگھي ٿو.
• پوسٽ ڊاڪٽرل پروگرام انهن شاگردن لاءِ آهي، جيڪي پي ايڇ ڊي پوري ڪرڻ کان پوءِ به ريسرچ جاري رکڻ چاهين ٿا.
• ڪوريا جي ڪنهن به ڪاليج يا يونيورسٽي يا گريجوئيٽ اسڪول ۾ داخلا لاءِ سڀ کان پهرين ڪنهن به اسڪالرشپ جي تحت رڪمينڊ ٿيل يونيورسٽي يا ڊائريڪٽ ڪنهن يونيورسٽي جي ويب سائيٽ وزٽ ڪري، اتي موجود درخواست لاءِ ڏنل طريقي ڪار مطابق ، درخواست فارم ۽ گھربل ڊاڪومينٽ تيار ڪجن. گھڻي ڀاڱي ڪورين يونيورسٽين لاءِ آن لائن درخواست ڏئي سگھجي ٿي ۽ ڊاڪومينٽ اسڪين ڪري اپلوڊ ڪري سگھجن ٿا يا اي ميل ذريعي به موڪلي سگھجن ٿا.
• داخلا ٿي وڃڻ کان پوءِ ويزا لاءِ گھربل معلومات يا گھربل ڪاغذ لاءِ پاڪستان ۾ موجود ڪورين ايمبيسي کان رهنمائي وٺڻ گھرجي. ان لاءِ ڪورين ايمبيسي جي ويب سائيٽ يا وري فون تي رهنمائي حاصل ڪري سگھجي ٿي يا ڪو دوست ڪوريا مان تعليم پوري ڪري آيو آهي ته ان کان به مشورو وٺڻ گھرجي.
• ڪوريا ۾ داخلائن لاءِ درخواست سال ۾ ٻه دفعا ڏئي سگھجي ٿي، هڪ بهار سيمسٽر لاءِ سيپٽمبر کان نومبر وچ ۾، ۽ ٻيو خزان سيمسٽر لاءِ درخواست جو وقت مئي ۽ جون آهي. اڪثر داخلا گھربل ڊاڪومينٽ جي رڪارڊ مان ٿيو وڃي پر ڪجهه يونيورسٽيون انٽرويو يا ٽيسٽ به وٺي سگھن ٿيون.
• داخلا لاءِ گھربل يونيورسٽي وائيز يا خصوصي اسڪالرشپ مطابق درخواسٽ فارم سان گڏ پنهنجي سي. وي ۽ اسٽڊي پلان به ڏيڻ ضروري آهي، ان کان علاوه گذريل مارڪشيٽس ۽ سرٽيفڪيٽ، پاسپورٽ جي ڦوٽو ڪاپي، ڪورين زبان يا انگريزي ٻولي اچڻ جو سرٽيفڪيٽ به ڏئي سگھجن ٿا.
• اسڪالرشپ هجي ته ٺيڪ نه ته مالي طور مستحڪم هجڻ جو سرٽيفڪيٽ يا گارنٽيئر وغيره، جو ليٽر ۽ بينڪ اسٽيٽمينٽ ڏيڻ ضروري آهي.

[b]ٽيوشن فيس:
[/b]عام طور تي نيشنل يونيورسٽين جي فيس پرائيويٽ يونيورسٽين کان ڪجهه گھٽ ئي هوندي آهي، پر پروگرام مطابق فيس الڳ الڳ ٿي سگھي ٿي.
فيس هن طرح آهي: هيومنٽيز لاءِ سيمسٽر فيس 1100 ڊالرن کان 13300 ڊالرن تائين، سائنس سبجيڪٽس ۾ فيس 1500 کان 8600 ، آرٽس ۾ 1500 کان 6400، انجنيئرنگ ۾ 1600 کان 20900 ۽ ميڊيسن ۾ فيس 2300 کان 10600 ڊالر فيس آهي.

[b]رهائش ۽ کاڌي پيتي لاءِ خرچ :
[/b]هاسٽل ۾ رهائش لاءِ سيمسٽر جي فيس شيئرڊ روم ۾ جتي 2 پارٽنر هجن ته 900 کان 1400 ڊالر ۽ جيڪڏهن 4 پارٽنر هجن ته 600 کان 900 ڊالر هوندي آهي.
کاڌي پيتي لاءِ ماهوار 300 ڊالر خرچ اچي ٿو، ميڊيڪل انشورنس لاءِ 20 ڊالر، ٽرانسپورٽ ۾ 40 ڊالر، انٽرنيٽ 30 ڊالر. اهڙي طرح اندازي مطابق رهائش جي خرچ کان علاوه 400 کان500 ڊالر جي لڳ ڀڳ هڪ شاگرد جو ايوريج خرچ اچي ٿو.

[b]ڪوريا حڪومت جو اسڪالرشپ پروگرام:
[/b]
بين الاقوامي شاگردن لاءِ ڪوريا حڪومت طرفان انڊر گريجوئيٽ ۽ گريجوئيٽ ليول جي ڊگري پروگرامس لاءِ اسڪالرشپس ڏنيون وڃن ٿيون. ساليانو 170 اسڪالرشپون بيچلر ڊگري پروگرامن لاءِ ۽ 700 جي لڳ ڀڳ اسڪالرشپون ماسٽرس ۽ پي ايڇ ڊي جي شاگردن لاءِ مهيا ڪيون وڃن ٿيون. ان اسڪالرشپ پروگرام ۾ هڪ سال ڪورين ٻولي ڪرڻ جو ڪورس به شامل آهي، جيڪو به داخلا ملندڙ يونيورسٽي جي ڪيمپس ۾ عي ڪرايو وڃي ٿو، پر جي ڪنهن شاگرد جي پهرين کان ئي ڪورين ٻوليءَ ۾ سٺي مهارت آهي، ته ان کي هي ڪورس ڪرڻ جي ضرورت نه آهي. هن قسم جي اسڪالرشپ جو اعلان گريجوئيٽ پروگرامس لاءِ فيبروري ۾ ٿئي ٿو. شاگردن جي شارٽ لسٽنگ ايمبيسي يا ڪنهن به ڪورين يونيورسٽي طرفان مارچ يا اپريل ۾ ٿئي ٿي، جڏهن ته اسڪالرشپ حاصل ڪندڙ شاگردن جو اعلان جون ۾ ڪيو وڃي ٿو، جنهن کان پوءِ ويزا پراسيس ٿئي ٿو. تقريباَ آگسٽ جي آخر ۾ اميدوار کي ڪوريا پهچڻو هوندو آهي.
انهن اسڪالرشپ ۾ هوائي جهاز جي ٽڪيٽ، شروعات ۾ خرچ پکي لاءِ تقريبن 2 لک ڪورين ڪرنسي ، ماهوار رهائشي خرچ 9 لک ڪورين وون، ٽيوشن فيس، ريسرچ سپورٽ لاءِ هر سيمسٽر ۾ تقريباَ 2 لک کان ڪجهه وڌيڪ ڪورين ڪرنسي ، ٿيسز پرنٽنگ جو خرچ، گريجوئيٽ ٿيڻ جي گرانٽ وغيره کان علاوه، ڪورين ٻولي پڙهڻ جو خرچ وغيره به ڏنو وڃي ٿو.
ڏٺو وڃي ته ايشيا جي ٻين ملڪن جي ڀيٽ ۾ ڪوريا جي تعليم ۽ رهائش ويندي کاڌو پيتو ڪافي مهانگو آهي. ان جي ڀيٽ ۾ ڪوريا جي اسڪالرشپ جو ملندڙ وظيفو به ڪافي مناسب آهي. تنهنڪري ڪوريا اسڪالرشپ لاءِ ضرور ڪوشش ڪجي. هن قسم جي اسڪارشپ لاءِ عمر جي حد بيچلر ڊگري لاءِ 25 سال ۽ ماسٽرس ڊگري يا پي ايڇ ڊي لاءِ 40 سال آهي.

[b]درخواست ڏيڻ جو طريقڪار:
[/b]
نيشنل انسٽيٽيوٽ فار انٽرنيشنل ايجوڪيشن ڪوريا (NIIED) طرفان مختلف اسڪالرشپس لاءِ اعلان ڪيو ويندو آهي، جنهن لاءِ درخواست ڪوريا جي مقرر ڪيل يونيورسٽين يا سندن ايمبيسي ۾ ڪرائجي ٿي ، ان کان پوءِ مقرر ڪيل يونيورسٽين يا ايمبيسيز طرفان شارٽ لسٽ ڪيل اميدوار جا ڪاغذات NIIED کي موڪليا وڃن ٿا، جيڪا حتمي اميدوارن جو اعلان ڪري ٿي.
مٿي ٻڌايل پروگرام کان علاوه ڪجهه عرصي لاءِ ايڪسچينج پروگرام تحت به شاگردن لاءِ اسڪالرشپ آفر ڪيون وڃن ٿيون، ان کان علاوه به مختلف ڪيٽيگريز تحت وقت به وقت ڪورين گورنمينٽ طرفان اسڪالرشپن جو اعلان ڪيو وڃي ٿو. الڳ سان مختلف ڪورين يونيورسٽين طرفان به اسڪالرشپون آفر ٿينديون رهن ٿيون، ان لاءِ عالمي رينڪنگ ۾ ايندڙ ڪوريا جي بهترين يونيورسٽين جي ويب سائيٽس کي ضرور وزٽ ڪرڻ گھرجي. ان لاءِ هن ويب سائيٽ تي وڌيڪ معلومات ملي ويندي.www.studykorea.go.kr/eng يا وري سندن www.niied.go.kr/eng تي وڌيڪ تفصيل پڙهڻ گھرجي. ان کان علاوه جي ڪوريا جي تعليمي نظام ۽ طريقيڪار بابت وڌيڪ دلچسپي هجي ته سندن تعليم واري وزارت جي ويب سائيٽ تي ڪافي تفصيل سان سندن تعليم بابت سمجهايل آهي. اتان به ڪافي بهتر رهنمائي ٿي سگھي ٿي. آن لائن درخواست جمع ڪرائڻ لاءِ هن لنڪ تي فارم ڀرڻ گھرجي.
www.studyyinkorea.go.kr/en/sub/oversears_info
يا www.studyinkorea.go.kr/en/sub/gks/allnew_schoarship_universities.do#
انهن لنڪس تي وڃي اورسيز اسٽڊي ايپليڪيشن وزارڊ تي رجسٽر ٿي درخواست ڏجي، جتي يونيورسٽين جا لنڪ وغيره ۽ گھربل معلومات لاءِ لنڪس اڳي ئي ڏنل آهن.

[b]ايشيا ۽ عالمي ليول تي سائوٿ ڪوريا جي يونيورسٽين جي درجا بندي:
[/b]
QS 2018ع مطابق ايشيا جي بهترين 400 يونيورسٽين ۾ صرف سائوٿ ڪوريا جون 44 يونيورسٽيون شامل آهن، جن ۾ سندن ڪورين ايڊوانس انسٽيٽيوٽ آف سائنس ۽ ٽيڪنالاجي چوٿين نمبر تي ۽ سيول يونيورسٽي 11 نمبر تي آهي. ان کان علاوه پهنگ يونيورسٽي آف سائنس ۽ ٽيڪنالاجي 12 نمبر تي، ۽ ڪوريا يونيورسٽي 16 نمبر تي آهي. سندن ايشيا جي پهرين سو واري ڪيٽيگري ۾ 17 يونيورسٽيون آهن. اهم ڳالهه ته ايشيا جي پهرين ۽ ٻئي نمبر تي يونيورسٽيون سينگاپور جون آهن ۽ ٽئين نمبر تي هانگ ڪانگ جي. ۽ ان کان پوءِ چوٿين نمبر تي آيل يونيورسٽي ڪوريا جي آهي. اهڙي طرح ايشيا جي پهرين ڏهن يونيورسٽين ۾ سائوٿ ڪوريا جي هڪ يونيورسٽي شامل آهي. اهڙي طرح عالمي ليول تي پهرين هزار وارين بهترين يونيورسٽين ۾ سائوٿ ڪوريا جون 29 يونيورسٽيون شامل آهن جن ۾ سيول نيشنل يونيورسٽي عالمي ليول تي 36 نمبر تي آهي، ۽ ڪوريا انسٽيٽيوٽ آف سائنس ۽ ٽيڪنالاجي 41 نمبر تي، پهنگ يونيورسٽي آف سائنس ۽ ٽيڪنالاجي 71 ۽ ڪوريا يونيورسٽي 90 نمبر تي آهي. اهڙي طرح عالمي ليول تي ڪيو ايس ريڪنگ 2018ع مطابق پهرين سئو ۾ سائوٿ ڪوريا جون چار يونيورسٽيون شامل آهن.

[b]سائوٿ ڪوريا ۾ سنڌي استاد ۽ شاگرد
[/b]
سائوٿ ڪوريا جي Hankuk University of Foreign Studies ۾ سنڌي پروفيسر سائين ڇتن شاهه آهي، ان کان علاوه سنڌ يونيورسٽي جا ٻه استاد جيڪي فارميسي ۾ پي ايڇ ڊي ڪري واپس آيا آهن جن ۾ سائين احمد شاهه ۽ محمد اڪرم کتري صاحب شامل آهن، ٻئي استاد هن وقت سنڌ يونيورسٽيءَ ۾ اسسٽنٽ پروفيسر آهن. ان کان علاوه سندر خواجا جيڪو پڻ سنڌ يونيورسٽي انفارميشن ٽيڪنالاجي شعبي جو استاد آهي، اهو به سائوٿ ڪوريا جي HUFS-Hankuk university of foreign affairs مان مشين لرننگ ۽ ڪمپيوٽنگ تي پي ايڇ ڊي ڪري رهيو آهي. سائين احمد شاهه جيڪو College of Pharmacy Hanyyang University Erica Ansan Korea مان ايم ايس لينڊگ ٽو پي ايڇ ڊي ڪري آيو آهي، ان ٻڌايو ته سنڌ جا تقريباَ سئو جي لڳ ڀڳ شاگرد سائوٿ ڪوريا جي مختلف ادارن ۾ زير تعليم آهن، جيڪي ڪجهه ڪورين حڪومت جي اسڪالرشپ تي ۽ ڪجهه پاڪستان هاير ايجوڪيشن ڪميشن جي طرفان اسڪالرشپ تي پڙهي رهيا آهن.