تعليم

اعليٰ تعليم جا عالمي رجحان ۽ موقعا

جيڪڏهن توهان دنيا جي ٽاپ يونيورسٽين ۾ پڙهڻ چاهيو ٿا پر انهن جون تمام مهانگيون فيون ۽ ٻيا خرچ برداشت ڪرڻ ۾ ڪا مشڪل سامهون آهي ته گهٻرائڻ جي ڳالهه ڪانهي، ڊاڪٽر شاهمراد چانڊيي جو لکيل هيءُ ڪتاب توهان جي مڪمل رهنمائي ڪندو ته توهان ڪهڙي طريقي سان دنيا جي ڪهڙي بـ ملڪ جي ڪهڙي به يونيورسٽيءَ ۾ پنهنجي پسند مطابق داخلا وٺي پنهجو تعليمي خواب پورو ڪري سگهو ٿا. دنيا جي هر کنڊ ۽ هر ملڪ جي ٽاپ يونيورسٽين ۾ داخلا جي طريقيڪار کان وٺي، ويزا، فيس، فنڊنگ، اسڪالرشپس، رهڻي ڪرڻي، سماجي، معاشي، ثقافتي ۽ سياسي پهلوئن سميت مڪمل ڄاڻ ڏيندڙ هيءُ ڪتاب سنڌ جي سمورن شاگردن، استادن، والدين سان گڏوگڏ تعليمي ادارن ۽ خصوصاَ سنڌ حڪومت جي رهنمائيءَ لاءِ هڪ ”گولڊ مائن“ (سون جي کاڻ) جي حيثيت رکي ٿو.
Title Cover of book اعليٰ تعليم جا عالمي رجحان ۽ موقعا

بين الاقوامي تعليم ادارن ۾ داخلا وٺڻ ۽ اسڪالرشپ حاصل ڪرڻ لاءِ ڪجهه اهم صلاحون

1. سڀ کان پهرين انٽرنيٽ تي پنهنجي پسند جي ملڪ جي ٽاپ 10 يونيورسٽين ۾ پنهنجي پسند جو شعبو تلاش ڪرڻ يا جنهن به ملڪ ۾ اسڪالرشپ انائونس ٿيل هجي، ان ملڪ جي ڪنهن به يونيورسٽي ۾ پسند جو شعبو تلاش ڪرڻ. يا وري ڪنهن خاص يونيورسٽي جي اسڪالرشپ هجي ته ان ۾ پنهنجي پسند جو شعبو تلاش ڪرڻ.
2. جنهن يونيورسٽيءَ ۾ پنهنجي پسند جو شعبو هجي، ان يونيورسٽيءَ جي پروفيسرن جا پروفائيل ڏسجن ۽ پنهنجي ڪم سان لاڳاپيل پروفيسر جي چونڊ ڪجي.
3. جنهن پروفيسر جو پروفائيل توهان جي پسند مطابق هجي، ان جي ڪيل ڪم کي ڏسجي. ان وٽ هلندڙ پراجيڪٽن کي ڏسجي ۽ ان مان جيڪڏهن ڪنهن به پراجيڪٽ ۾ توهان جي دلچسپي ٿئي ته ان پروفيسر کي اي ميل ڪجي ۽ پنهنجي سي وي سان گڏ، سندس ڪيل ڪم ۾ دلچسپي ۽ توهان جي طرفان ڪنهن نئين يا ان سان ملندڙ جلندڙ ڪم جي باري ۾ پروپوزل موڪلڻ گھرجي. پوءِ اهو ڀلي هڪ پيج تي ئي ڇو نه هجي.
4. ائين به آهي ته الڳ سان ڪنهن به ملڪ جي حڪومت يا يونيورسٽي طرفان اسڪالرشپ انائونس نه به ٿيل هجي، ته به توهان پنهنجي پسند جي ملڪ يا پسند جي يونيورسٽيءَ ۾ پنهنجي موضوع مطابق پروفيسر ڳولهي، ان وٽ هلندڙ پراجيڪٽ ۾ پنهنجي دلچسپي ظاهر ڪري، ان کي اي ميل ڪيو. جي پروفيسر توهان جي پروپوزل ۽ سي وي مان متاثر ٿيو ته پڪ سمجهو پاڻ ئي توهان کي اسڪالرشپ آفر ڪري سگھي ٿو. ان لاءِ جيڪڏهن ڪو شاگرد پنهنجي سبجيڪٽ ۾ ڀڙ آهي ته بلڪل دنيا جي ڪنهن به بهترين پروفيسر سان ڪهڙي به بهترين معياري يونيورسٽي ۾ رابطو ڪري هن قسم جي اسڪالرشپ جيڪا ڊائريڪٽ پروفيسر کان ملي سگھي ٿو، حاصل ڪري سگھي ٿو. ۽ هي اسڪالرشپ منفرد ۽ سڀ کان سٺي اسڪالرشپ چئي سگھجي ٿي.
5. اسڪالرشپ کان علاوه جيڪڏهن ڪو پنهنجي پئسن تي وڃڻ چاهي ته به داخلا وٺڻ لاءِ ساڳيو مٿيون طريقو آهي.
6. بهتر ائين به آهي ته داخلا لاءِ جيڪي پهرين گھربل شيون آهن، اهي به پوريون هجڻ گھرجن، جيئن انگريزي ڳالهائي ويندڙ ملڪن: انگلينڊ، سينگاپور، ڪينادا، آمريڪا، آسٽريليا، نيوزيلينڊ ۾ ته IELTS يا TOEFL جو سرٽيفيڪيٽ هجڻ ضروري هوندو آهي. ان لاءِ پهرين اهو ڪيل هجي. ڪٿي ڪٿي GRE گھربل هوندي آهي، پهرين اها پاس ڪيل هجي ته بهتر آهي، حالانڪ GRE جو گھڻو تعلق اسڪالرشپ سان آهي، نه ڪي ايڊميشن وٺڻ سان.
7. پنهجي سي وي کي اپ ڊيٽ رکڻ ۽ پنهنجي پسند جي موضوع ۾ بنيادي ريسرچ پروپوزل تيار رکڻ.
8. ائين به آهي ته دنيا ۾ ڪافي شاگرد اهڙا به آهن جيئن آءٌ ملائشيا ۾ ئي ڪيترن دوستن کي سڃاڻان ٿو، جيڪي هتي آيا ته سيلف فنانس تي صرف هڪ سال جي فيس ۽ ٻن يا ڇهن مهينن جو خرچ کڻي پر انهن هتي اچي ڪجهه هٿ پير هڻي محنت ڪري ٽيوشن يا پارٽ ٽائيم ڪري پنهنجو خرچ ڪڍي ورتو آهي. ائين ٻين ملڪن ۾ به شاگرد ڪندا آهن. ائين به ٿئي ٿو ته ٻاهر وڃڻ کان پوءِ به ڪجهه شاگردن کي ٻئي سال کان سندن پروفيسر طرفان يا وري يونيورسٽي طرفان اسڪالرشپ مليو وڃي ٿي. يا ڪا فيس جي مد ۾ مدد مليو وڃي ٿي. ڇو ته سيلف فنائنس تي داخلا ملڻ کان پوءِ به جي شاگرد محنت ڪري ٿو ته بهترين ڪارڪردگي ڏيکاريندڙ شاگردن لاءِ گرانٽس يا فنڊنگ يونيورسٽيون آفر ڪنديون رهن ٿيون.
9. بهرحال اسٽڊي منصوبي ۾ سيف سائيڊ تي رهڻ لاءِ اهو به ڏسجي ته سال جي ڪيتري فيس آهي ۽ ٽوٽل ڪورس جي دوران ڪيتري فيس ٿيندي ۽ پوءِ ڏسي فيصلو ڪجي.
10. دنيا جي ملڪن جا وڏا شهر خاص طور گادي وارا هنڌ مهانگا ٿين ٿا، ڪٿي ته اهڙن شهرن ۾ موجود يونيورسٽين جي فيس به وڌيڪ هوندي آهي، ان ڪري پنهنجي پهچ مطابق ماڻهو ننڍن يا پري وارن شهرن ۾ به داخلا وٺي سگھي ٿو. ان سان فيس سان گڏ رهائشي خرچ به گھٽ ٿئي ٿو.
11. دنيا جي جنهن به يونيورسٽيءَ ۾ توهان داخلا وٺي رهيا آهيو ، ان لاءِ ان جي رينڪنگ ، ريپوٽيشن ، سهوليتن ، ٻولي ، فنڊس ، فيس ، ۽ گرانٽس حوالي سان پوري جاچ ڪريو ۽ اها به ڪوشش ڪريو ته جي خبر پئجي وڃي ته ان يونيورسٽي مان ڪو سنڌي دوست يا ڪو ٻيو پاڪستاني ماڻهو پڙهي آيو آهي ته ان کان به معلومات ضرور وٺو. يا ٻيو طريقو ان يونيورسٽي جي باري ۾ مختلف سوشل ميڊيا جي پليٽفارمن تي ان جي باري ۾ سوال ڇڏيو ته ڪي جواب ضرور ڪليئر ٿيندا.
12. آخر ۾ وري به هي ڳالهه ورجايان ٿو ته جنهن به دوست کي ٻاهر وڃي پڙهڻ جو شوق آهي ته مهرباني ڪري انگريزيءَ لاءِ مقرر ٽيسٽ IELTS يا TOEFL ضرور ڪري.
13. ، اسڪالرشپ حاصل ڪرڻ جو شوق آهي ته GRE پاس ڪرڻ جي ڪوشش ڪريو، ائين به نه آهي ته جي.آر.اي کان سواءِ اسڪالرشپ نه ملندي. هي ته انگريز ڳالهائيندڙ يا يورپ جي ڪجهه ملڪن يا پاڪستان حڪومت ۽ هاير ايجوڪيشن ڪميشن طرفان ضروري شرط آهن، نه ته چائنا، ملائشيا يا ڪوريا ، جپان ، ٿائلينڊ ۾ انگريزي ميڊيم ۾ ڊگري هجڻ ئي ڪافي آهي ۽ ڪافي اسڪالرشپن لاءِ ته جي.آر.اي جي به ضرورت نه هوندي آهي.
14. هن سموري عمل ۾ ڪاميابي لاءِ صبر، محنت ۽ مسلسل ڪوشش جي ضرورت آهي، موقعو ملندي ويرم نه لڳندي آهي، بس ان لاءِ ماڻهو کي ڪوشش ڪندو رهڻ گھرجي. ان ۾ ڪجهه مهينن کان ويندي سال يا ٻه سال يا چار سال به لڳن ته مايوس نه ٿجي، ڇو ته سياڻا چوندا آهن ته ڪامياب ٿيڻ جو موقعو ايستائين آهي جيستائين توهان ڪوشش ڪندا رهو ٿا. منهنجي دعا آهي ته توهان هي ڪوشش ضرور ڪيو.