مان لکندُس
”سمبارا ڪتاب پڙھي رهيو هُئس!
”سرمد سائين ڪتابن جي دنيا مان نڪرو ۽ ڪجھ سندي فونڙي ڏانھن به نظر ڪريو.
”ڇا فون ڏي نظر ڪريان سمبارا، ڪمپني کانسواءِ ته ڪير ڪال ئي ناهي ڪندو.
”اڇا! ,هن ڄڻڪ پٽڪڙي ٽھڪ ڏني.
مون چيو.... ”ڏيو حال حوال ڪيئن مون فقير کي اڄ ياد ڪيو اٿئو؟
”سرمد توکي ته سڌائين ياد ڪندو آھيان چريا تون ته روحن ۾ بسيل آھين منجهي روح منجهان صرف تنهجي سُڳنڌ ايندي آھي.
”سمبارا اهو ته مونکي خبر اٿم, ته تون مونکان سواءِ ويڳاڻپ ۽ وياڪلتا جو شڪار ٿيندي آهين.
”خبر به اٿئي چرٻٽ پوءِ به ياد ڪرڻ جا سبب پڇندو آھين.
مون چيو... ”ٺيڪ آ بابا منهجو مطلب ڪو حُڪم حڪام.
”حُڪم ناهي بس سرمد، رڳو تنهجي فڪر ورايو اٿم!
”منهجي فڪر...!, پر سمبارا مان ته بلڪل ٺيڪ آھيان.
”سرمد، مان اڄ تنهجو ڪالم پڙھيو.
”اڇا سمبارا، ته منهجي ڪالم جو اوهان تي گهرو اثر ٿيو آھي.
”سرمد تون ائين ڇو لکندو آھين؟
”سمبارا مان ناهيان لکندو, مونکان لکرايو ويندو آهي!
”سرمد، ڪير لکرائيندو آھي, توکان؟
”امڙ!
”امڙ مطلب,؟
”سمبارا، مطلب ”سنڌ امڙ“ لکرائيندي آھي!
ڪڏھن ڪڏھن مان قلم کي ڪپڙو ويڙھي پيتي ۾ بند ڪري ڇڏيندو آھيان, ۽ سوچيندو آھيان ته ٻيھر ڪڏھن به ڪالم نه لکندس, پوءِ جيجل آڏو ايندي آھي ۽ چوندي آھي, پٽ سرمد تنهجا ڀائر کنڀجي ويا آھن، ٻاگهل جا ڪپڙا ڦاڙيا اٿئون, دريا کي ٽُڪ ڏنا اٿئون, مان وڌيڪ سور نٿي سهي سگهان ابا منهجي سپوتن کي منهجو نياپو پڄائي ته سندي امڙ جي سار لهن هزارين سالن کان ڏکن ۽ ڏولاون سان منهن ڏنو اٿم.
”پرسرمد، تون ڪجھ ٻين ٽاپڪن تي به ته لکي سگهين ٿو نه!
”ٻيا ٽاپڪ ته کوڙ آھن سمبارا، پر مونکي انهن تي لکڻ نٿو اچي سواءِ سنڌ امڙ جي, ڇو ته ڪڏھن مون پنهجي مرضي مطابق ناهي لکيو, توکي چيو نه ته مونکان لکرايو ويندو آھي,
”پر سرمد جي ائين هلين ته ماريو ويندين.
”سمبارا، مرڻ جو ته ڪو به خوف نه اٿم, هزارين سالن کان موت سان هڪ ڳنڀير ناتو جُڙيل آھي, هر صدي ۾ ڳاڙھا ٿي ڪٺاسين ڪڏھن دودو ٿي خلجين آڏو سنڌ امڙ جي رڪشا ڪئي سين ته ڪڏھن هيمو ڪالاڻي جي روپ ۾ , مرسون مرسون, سنڌ نه ڏيسون, جا نعرا نروار ڪياسين, اُنڪري موت مون آڏو هڪ مشڪري آھي, بس خوف اٿم ته هڪڙو, ”بي سبب نه مران!
”بي سبب مطلب؟
”مطلب سمبارا، سنڌ لاءِ ڪجھ ڪرڻ ٿو چاهيان, سنڌ لاءِ مرڻ ٿو چاهيان,
”ائين نه چوءَ سرمد خدا نه ڪري توکي ڪجھ ٿئي, مان تو کان سواءِ ڪئين رهي سگهنديس.
”تون نه رهي سگهين ها سمبارا،, پر منهجي موت جو فخر توکي زنده رکندي, منهجي هزارين سال پوڙھي امڙ توکي زنده رکندي, منجهي مرڻ کانپوءِ توسان ڳالهائيندي ۽ توکي سلام پيش ڪندي.
سمبارا تون ته روپلي جي زال وانگهر بيباڪ ٿي, مونکي سنڌپرستي جو درس ڏئي, منهجو ڪپڙي سان اوڍيل قلم کڻي مون آڏو اچ,, ۽ مونکي پنهجي هٿن سان ڏئي ميدان جنگ ڏانھن روانو ڪر, جئين قديم دورن ۾ بادشاھن جو ونيون ڪنديون هيون, تون ته منهجي سمبارا آھين, موئن جي ڌڙي جي سمبارا!
سمبارا روئڻ لڳي, تڏهن محسوس پئي ٿيم تـه ڄڻڪ آسمان تي ڪڪر روئي رهيا هجن ”سرمد، تون ضدي آهين.
”ها ڇو تـه سنڌي آهيان!
”سرمد آخر تون ڪڏهن اهي انقلابي حرقتون بند ڪندين.
”سمبارا جڏهن سنڌ امڙ کي پنهجا حق ملن، ۽ جڏهن کيس روحاني سڪون ملي. تڏهن لکڻ ڇڏي ڏيندس.
”سرمد ڀلا لازم آهي ڇا تـه سنڌ امڙ جا سور تون لکين؟
”لازمي تـه ناهي، پر سنڌ امڙ مونکي پنهجي دردن جو داستان ٻڌايو آهي!
.”مطلب سرمد، تون نه سڌرندي.
”سمبارا جي تون ممتا جي نڀاءُ کي اڻسڌريل ٿي سمجهين، تـه پوءِ بيشڪ مان اڻسڌريل آهيان.
سمبارا ڪجهه سڏڪا ڀريا ۽ فون ڪٽي وئي. دل ته چيو مان به سندس سان گڏ ئي روئان پرسامهون منهجي پوڙھي ”سنڌ امڙ“ بيٺل هئي.
سنڌ امڙ کي ڏسي مون چيو...
”جيجان سمبارا بيباڪ آهي، تون اُلڪو نه ڪر جيسين ماه ۾ ساه آهي تيسين لکندس... ”ها مان لِکندُس.