معصوم چهرو
وسيم دوستن سان گڏ هوٽل تي ماني پئي کاڌي ته اُنجي نماڻي نگاھن هن جي هر هڪ گرھ کي ڄڻڪ پاڻ ڏانھن پئي ڇڪيو. وسيم ماني به کائي رھيو هو ۽ سندس دوستن جا چھچٽا به جاري هيا پر وسيم دماغي طرح سان اُن ننڍڙي ٻار ڏانھن مايل هو, عجيب ولولن پئي هن جي دماغ ۾ جنم ورتو ”هي ڪير آھي؟ ڇا هي اسان جهڙو ناھي؟, پر اسين ته ڪڏھن به ڪنهجي گرھ کي ناهي تڪيو! مونکي ته اڇا ڪپڙا پاتل آھن! پوءِ ھِن کي ميرا ڦاٽل ڪپڙا ۽ اڻبا وار ڇو آھن؟ هي آھي ته انسان ئي نه, هي آھي به اسانجي قوم منجهان پوءِ منهجو ڀاءُ ته اعلي پروائيٽ اداري ۾ زيرتعليم آھي! پر هن ڪوماٽيل گل کي ته ڪپڙا به ڦاٽل پهريل آھن! هنجا ڪپڙا ڪنهن ڦاڙيا آھن؟ شايد هِن هڪ لباس کي لڳاتار اوڙيو آھي. هي ائين ڇو آھي؟ ڇا ائين هن کي خدا ڪيو آھي؟ پوءِ خدا هِن کي ئي ائين ڇو ڪيو مونکي به ته ڪري پئي سگهيو؟,
”اڙي وسيم ماني کاءُ“.
دوست جي ان جملي وسيم کي خيالن جي دنيا مان ڌِڪو ڏئي ڪڍيو پر اُن معصوم جون نگاهون اڃان وسيم منجھ اڙيل هيون. آخر وسيم هن کي پاڻ ڏانهن سڏ ڪيو. ۽ هو وسيم ڏانھن سونامي جيان پئي آيو ۽ اچي جڏھن هن ڀر پهتوتـه وسيم اُن جي ڪلهي تي هٿ رکي چيو....
” آءُ بهري کي چوان ٿو ته توکي هڪ ماني ڏئي.
”ٻيو توهين ڇا ٿا ڏئي سگهو؟ اُن معصوم چيو..
وسيم جي اُن جملي جي جواب ۾ اُن جي شبدن هِن کي پنهجي ئي نظرن ۾ ڪيرائي وڌو ڄڻڪ اُن ٻار وسيم جي اندر جي انسان کي ڇڪي ٻاھر ڪڍيو هجيوسيم شرمسار ٿيو, پاڻ ھيڻو محسوس پئي ڪيائين ڄڻ سندس جسم تي تير لڳل هجن, ڇو ته اُن جي شبدن هِن جي انسانيت کي للڪاريو پر پوءِ به گهڻي ڪوششن سان وسيم سندي زبان کي اٿلايو ۽ چيو....
”ٻيو توکي ڇا کپي؟
وسيم جي جواب تي هو کِلڻ لڳو, ۽ وري خاموش ٿي ويوڪجهه ڌير خاموش رهڻ کان پوءِ چيائين...
”مونکي سندي ڀاءُ جيان سٺي تعليم ڏئي ٿو سگھين؟ منهجو پيءُ ڪينسر جھڙي موذي مرض ۾ مبتلا آھي ان کي صحتياب ڪري ٿو سگھين؟اسان کي هڪ ڪچو گهر ڏئي ٿو سگهين؟ مونکي ٻن وقتن جي ماني کارائي ٿو سگهين؟ ۽ منهجي ڦاٽل ڪپڙن کي ٽاڪي ٿو سگهين,؟
وسيم ڪنڌ هيٺ ڪري سوچڻ لڳو ته اُن جي جوابي جملي لاءِ ڪٿان شبد آڻجن ائين پئي لڳُس ڄڻڪ شبد هن کان پري بڄي رهيا هجن پوءِ ڪجھ ڪمزور شبدن تي قابض ٿي هِن چيو....
” آءُ تنهجي گهرجن جو پوراءُ نٿو ڪري سگهان, پر سرڪار ڪري ٿي سگهي“
هن مسڪرائي چيو ...
”سرڪار“ ڪهڙي سرڪار؟ جيڪا اسان کان وڌ غريب آھي! جيڪا هر پنجين سال سندي ٺڳي واري فنڌن سان ووٽ لاءِ پني ٿي. هي منجها اڻبا وار, خدا ناهن ڪيا هي منهجا ڪپڙا خدا ناهن ڦاڙيا مونکي اجي ۽ اٽي کان دربدر خدا ناهي ڪيو!, ”توکي خبر آھي ته آءُ سنڌي آھيان, ھن سنڌ ڌرتي جو رهواسي آھيان جتي قدرت جا ڪُل وسيلا موجود آھن, خدا ته هِن ڌرتي تي مھربان آھي هي ڌرتي سڄو سون آھي, پر پوءِ به منهجو بابا بيمار آھي, اسان کي ڪچو گهر به ناهي, منهجا ڪپڙا به ڦاٽل آھن, جيڪڏھن تون منهجي گهرجن مجهان ڪجھ به نٿو ڏئي سگھين ته ان ڳالھ جو جواب ئي ڏئي، پر نه ڏئي سگهندين! ڇو ته اوهين خودپرست آھيو، لالچي آھيو، هڙپائو آھيو ۽ بي همٿا آھيو. اوهانجو ضمير ستل آھي، اوهين صرف پنهجي گهر جو سوچيو ٿا، مهنجي اڻبن وارن جو ڦاٽل ڪپڙن جو اوهان کي ڇا؟ توهان اسان جو رشتو ڇا آهي؟ ما نيچو توهان اوچو وڏو فرق رکيو آهي توهان!
ائين چئي خاموش ٿي ويو.
ڪجھ پلن جي خاموشي بعد وسيم وري شبد ڇيڙيا..
”اسڪول ويندو آھين,,,,,؟
”اسڪول ويندو هُئس.
”ويندو هُئين مطلب؟ وسيم وراڻيو...!
”ها اڳئي ويندو هُئس اسانجي اسڪول ۾ ڇوڪرا ئي نه ايندا هئا جيڪي ايندا هئا سي بلڪل ئي پوشاڪي لحاظ کان مون جهڙا هوندا هئا مطلب ته اُنهن جو بابا به منهجي بابا جيان غريب هو، استاد سندي ڪهچرين ۾ مشغول رهندا هئا,,,,,,,,پر مان زوري استاد کي چوندو هُئس ته سر منهجو سبق ٻڌو ڪاپي چيڪ ڪريو، ڪڏھن ڪڏھن استاد منهجي لاءِ چوندا هئا ته جيڪڏھن توکي خرچ ملي ته تون وڏو آفيسر ٿيندين.
پوءِ جڏھن مان ڇهين درجي ۾ پهتس ته بابا جي تبيت خراب ٿي پئي. اُن کان پوءِ مان اسڪول وڃڻ بند ڪيو ڇو ته بابا جي علاج لاءِ پيسا درڪار هئا.
”توهان جو بابا ڇا ڪندو هيو؟
وسيم جي ان سوال جي جواب ۾ ان وراڻيو!
”هڪ غريب ماڻھون ھِن ملڪ ۾ ڇا ٿو ڪري سگهي سواءِ محنت مزدوري جي,,
منهجو بابا گڏھ گاڏو وهائيندو هئو صبح جو گهر مان نڪرندو هئو ته سج لٿي جو واپس ورندو هئو جيڪي ٽي چار سئو روپيا ڪمائيندو هو انهن مان ٽي سئو کن گهر جو خرچو ۽ سو سوا بيماري بڙي يا آئيندي جي اونهي لاءِ جمع ڪندو ويندو هو، شل انسان ايڏو به غريب نه ٿئي جو سندي ئي عضون مان به ڪم نه وٺي سگهي.
اُن ٻار جي شبدن وسيم جي اندر جي انسان کي ڄڻڪ ڌوڻان پئي ڏنا ڄڻڪ اُن انسانيت کي معيار پئي ڏني, اُن جي لفظن وسيم جي اندر کي چور چور پئي ڪيو, وسيم جي من ۾ اُن جي لاءِ ھڪ درد جاڳي پيو,
وسيم کائينس پڇيو...!
”گهر ۾ ڪير ڪير آيو؟
”گهر ۾ مان، بابا، امان ۽ ٻه ننڍڙا ڀائر آھن. جيڪي امان سان گڏ صبح جو هوٽلن تي وڃي پنندا آھن ۽ مان بابا جو خيال رکندو آھيان پوءِ رات جو وري مان هن هوٽل تي اچي پنندو آھيان پوءِ جيڪي پئسا ٿيندا آھن اُنهن مان گهر جو چرخو به هلندو آھي ۽ بابا جو فرضي علاج به ٿيندو آھي.
ائين چئي هو خاموش ٿي ويو.
وسيم ڊِگهو ۽ ٿڌو ساھ ڀري چيو...
” اڄ خبر پئي ته هِن پنندڙ ٻارن جي معصوم چهرن پٺيان ڪي وڏا دردن جا داستان هوندا آھن, جن هٿن ۾ قلم هجي اڄ اُهي هٿ مجبورين جي ڪري لوڪ آڏو ڦھليل آھن. سنڌ امڙ ڇا ڪجي اسان کي لٽڻ وارا به تـ پنهجا ئي آهن. جي اڄ ڀٽائي گهوٽ هجي ها تـه هن معصوم چهري جو سور لطيف جو سر هجي ها.